Του Δημήτρη Βάλλα

Άγιος Γεώργιος, Αγιος Νικόλαος, Αγία Βαρβάρα, Αρχάγγελος Μιχαήλ.

Άγιοι πολεμιστές και ήρωες εν όπλοις στην Ορθοδοξία που από τη φετινή χρονιά και επισήμως πέρασαν εκτός από τις πολεμικές σημαίες, και στα σήματα στα μπράτσα των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.

Οι περισσότεροι από τους Αγίους οι οποίοι υπήρξαν στρατιωτικοί εμφανίζονται στις αγιογραφίες με στολή στρατιωτικού ή με σπαθί και λόγχη, ενώ υπάρχουν και κάποιοι που απεικονίζονται σε αγιογραφίες ως “μάχιμοι στρατιωτικοί”.

Με τη «σφραγίδα» λοιπόν του υπουργού Αμύνης, Πάνου Καμμένου, έχουν εισαχθεί φέτος ενδυματολογικές αλλαγές στις στολές του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων. Στρατιώτες, υπαξιωματικοί και αξιωματικοί θα μπορούν να ράβουν στη χειμερινή και καλοκαιρινή στολή ασκήσεων – μάχης (παραλλαγή) σήματα με αγίους.

Τώρα, ανάλογα με τα Όπλα και τους Κλάδους θα είναι και τα σήματα των πολεμικών σημαιών, με τον αντίστοιχό τους προστάτη. Ειδικότερα, ο Άγιος Γεώργιος και η Αγία Βαρβάρα για τον Στρατό Ξηράς, ο Άγιος Νικόλαος για το Πολεμικό Ναυτικό και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ για την Πολεμική Αεροπορία. Τα σήματα αυτά θα μπορούν να φέρουν τα μόνιμα και κληρωτά στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων παράλληλα ή αντί του εθνοσήμου.

Σύμφωνα λοιπόν με ανακοίνωση του ΓΕΕΘΑ: «Κατόπιν εγκρίσεως του κ.ΥΕΘΑ υφίσταται, προαιρετικά, η δυνατότητα, στο σύνολο του στρατιωτικού προσωπικού, να φέρει, αποκλειστικά με τις στολές υπ΄ αριθμόν 9 και 10 -χειμερινή και θερινή στολή ασκήσεων-μάχης -τα σήματα των Πολεμικών Σημαιών, με τον αντίστοιχο, για κάθε Κλάδο, προστάτη Άγιο ή Αγία (ήτοι, Άγιο Γεώργιο και Αγία Βαρβάρα για το Στρατό Ξηράς, Άγιο Νικόλαο για το Πολεμικό Ναυτικό και Αρχάγγελο Μιχαήλ για την Πολεμική Αεροπορία), παράλληλα ή αντί του εθνοσήμου, το οποίο και προβλέπεται στις εν λόγω στολές». Και καταλήγει: «Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω είναι απόλυτα προαιρετικά και αποτελεί, αυστηρά, προσωπική επιλογή ενός εκάστου στελέχους».

Προαιρετική ή όχι λοιπόν, η επιλογή λίγη σημασία έχει καθώς οι άγιοι προστάτες κεντήθηκαν σε σήματα είτε έγχρωμα, είτε χαμηλής ορατότητας για τις στολές παραλλαγής και για χρήση τη νύχτα.

Πάμε λοιπόν μέσω των σημάτων που καθιερώθηκαν στις Ένοπλες Δυνάμεις να κάνουμε και μια σύντομη αναδρομή στους βίους των Αγίων…

* Ο Άγιος Γεώργιος:

Ο κατεξοχήν στρατιωτικός Άγιος ήταν ο Άγιος Γεώργιος, μεγαλομάρτυρας, ταξιάρχης, καλλίνικος και τροπαιοφόρος.

Ο Άγιος είχε σώσει και άλλους αιχμαλώτους όπως έναν νεαρό Παφλαγόνα και τον γιο ενός στρατηγού, τον Λέοντα, καθώς επίσης και αιχμαλώτους που βρίσκονταν στα χέρια των Σαρακηνών και Βουλγάρων.

Παρόλο που υπάρχουν στοιχεία για την απεικόνιση του Αγίου ως πολεμιστή πριν από την εικονοκλαστική περίοδο ο αριθμός των αναπαραστάσεών του ως πολεμιστή αυξάνουν σημαντικά μετά την εικονομαχία κυρίως στην Καππαδοκία στην οποία οι στρατιωτικοί Άγιοι λατρεύονταν ιδιαίτερα. Εικονίζονταν τόσο ως προστάτης των στρατιωτών όσο και ως κατεξοχήν κατακτητής του κακού. Τοποθετούνταν σε προεξέχουσες θέσεις όπως στις εισόδους των ναών ή μπροστά στο ιερό, ακόμη και στην αψίδα.

Οι αλλαγές στην εικονογραφία του Αγίου από Βυζαντινός αξιωματούχος σε Βυζαντινό πολεμιστή συμπίπτουν με τις αλλαγές στην έννοια του Αυτοκράτορα ο οποίος κατά τη διάρκεια του απογείου της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τη βασιλεία του Νικηφόρου Φωκά (963-969), του Ιωάννη Τζιμισκή (969-976) και Βασιλείου Β΄ (976-1025) απέκτησε τη νέα ποιότητα του στρατιωτικού θάρρους και ο οποίος δοξάζονταν στο πεδίο της μάχης.

Αναμφίβολα η εξέλιξη της λατρείας του Αγίου οφείλει πολλά στην υιοθέτησή του ως προστάτη από τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες.

* Η Αγία Βαρβάρα:

Ήταν μονογενής θυγατέρα του πλούσιου Έλληνα ειδωλολάτρη Διόσκουρου, Σατράπη της Νικομήδειας. Παρόλο που το περιβάλλον στο οποίο ανατράφηκε, το αποτελούσαν φανατικοί ειδωλολάτρες, η Αγία φωτίσθηκε από την αλήθεια του Θείου Λόγου και νέα ακόμα ασπάσθηκε τον Χριστιανισμό.

Αυτό προκάλεσε την οργή του πατέρα της που μεταχειρίσθηκε κάθε μέσο, ακόμα και βασανισμούς για να τη μεταπείσει. Όταν όμως βρέθηκε εμπρός στην υπερήφανη και σταθερή στάση της την παρέδωσε στο διοικητή της επαρχίας, για να την τιμωρήσει. Ο έπαρχος εντυπωσιάσθηκε από την έξοχη ομορφιά της νέας και προσπάθησε να την επαναφέρει στην ειδωλολατρία. Τελικά αποκεφαλίσθηκε με το ξίφος του ιδίου του πατέρα της, “ταίς πατρικαίς χερσί τω πατρικώ ξίφει την τελειώσιν δέχεται", όπως λέει ο βιογράφος της Συμεών. Και κατά την παράδοση, καθώς απομακρυνόταν από την σφαγή της θυγατέρας του, η Θεία Δίκη, με μορφή κεραυνού, κατέκαψε το δήμιο –πατέρα.

Τον τιμωρό αυτό κεραυνό συμβολίζουν τα πυρά του Πυροβολικού και το 1829 καθιερώθηκε ως προστάτιδα του Ελληνικού Πυροβολικού και στις 4 Δεκεμβρίου του ιδίου χρόνου γιορτάσθηκε το γεγονός στο στρατόπεδο του μόλις συγκροτηθέντος πρώτου “Τάγματος Πυροβολητών", όπως ονομάζονταν τότε, οπότε και προσφέρθηκαν στους επισκέπτες οι από τότε πατροπαράδοτοι λουκουμάδες με κονιάκ.

* Ο Άγιος Νικόλαος:

Κάποτε αποφάσισε να ταξιδέψει με πλοίο στους Άγιους Τόπους, για να προσκυνήσει.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ξέσπασε θαλασσοταραχή, με αποτέλεσμα πλήρωμα και επιβάτες να πανικοβληθούν. Ο Άγιος όμως δεν έχασε την πίστη του, προσευχήθηκε στον Θεό και η θάλασσα ηρέμησε. Ο μύθος λέει ότι ένας ναυτικός γλίστρησε, έπεσε από το κατάρτι και σκοτώθηκε. Όμως ο Νικόλαος προσευχήθηκε θερμά και ο ναυτικός αναστήθηκε. Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε το 270 μ.Χ. στα Πάταρα της Λυκίας, από πλούσια οικογένεια. Μεγάλωσε με επιμελημένη μόρφωση και με πίστη στα Θεία. Από πολύ μικρός έμεινε ορφανός και με μεγάλη περιουσία στα χέρια. Αφιερώθηκε στον Θεό και βοήθησε πολλούς φτωχούς και αδύνατους, για την προστασία των οποίων έδωσε μεγάλους αγώνες, ενώ ίδρυσε πολλά νοσοκομεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα.

* Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ:

Στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση οι άγγελοι είναι πνευματικά δημιουργήματα του Θεού, τα οποία έχουν ως αποστολή να δοξάζουν τον δημιουργό τους, να ανακοινώνουν στους ανθρώπους το θείο θέλημα και να εκτελούν τις θείες βουλές. Την ύπαρξη των αγγέλων μαρτυρεί τόσο η Αγία Γραφή (Παλαιά και Καινή Διαθήκη) όσο και η εκκλησιαστική παράδοση. Άγγελοι ήσαν και οι διάβολοι ή δαίμονες, οι οποίοι εξέπεσαν από την αρχική τους θέση, επειδή παρέβησαν τις εντολές του Θεού.

Ο Μιχαήλ και ο Γαβριήλ είναι οι πιο γνωστοί από τους αρχαγγέλους και Ταξιάρχες.

Ο Μιχαήλ θεωρείται φύλακας άγγελος του Νέου Ισραήλ, δηλαδή του χριστιανισμού. Κατά την αποστασία του Σατανά, όταν ο Μιχαήλ είδε την πτώση του, κάλεσε τις ουράνιες δυνάμεις και αφού αναφώνησε το «πρόσχωμεν», ύμνησε με τους άλλους αγγέλους τον Θεό. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο αρχάγγελος Μιχαήλ είναι ο ψυχοπομπός άγγελος, αυτός που παίρνει τις ψυχές των ανθρώπων.