Η οικονομία της αγοράς και η παγκοσμιοποίηση αποτελούν έννοιες άμεσα συνδεδεμένες με τις οικονομικές εξελίξεις και την οικονομική ανάπτυξη κάθε χώρας.

Η οικονομική ανάπτυξη γίνεται κυρίαρχο στοιχείο των πολιτικών διακηρύξεων των πολιτικών σχηματισμών, γιατί πιστεύεται πώς μέσω αυτής μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τα προβλήματα της ανεργίας, της απασχόλησης, της κοινωνικής ασφάλειας και τέλος της κοινωνικής ευημερίας.

Όμως, αν και τα πολιτικά κόμματα διακηρύττουν την κοινωνία της οικονομίας, με επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, παρόλα αυτά στην πράξη παρεμβαίνουν προς όφελος της οικονομίας της αγοράς.

Στην οικονομία της αγοράς έχουμε την κυριαρχία του κεφαλαίου που κινείται ελεύθερα και ανεμπόδιστα, όπου νομίζει πως μπορεί να έχει περισσότερα κέρδη.

Το κέρδος, ως κίνητρο, συγκαλύπτεται από τα προτάγματα «περί δημοσίου συμφέροντος», συνεισφοράς στην κοινωνική ευημερία και προβάλλεται η κινητικότητα του χρήματος, ως επένδυση στο μέλλον, για τον άνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο.

Το κεφάλαιο αποβάλλει το προσωπείο των ανθρωπιστικών του προθέσεων, όταν διαπιστώνει πως τα κέρδη του γίνονται επισφαλή και οι όροι της κοινωνικής ευθύνης βαρύνουν τον οικονομικό του προγραμματισμό. Έτσι με τη μορφή της επίσχεσης των εργασιών ή της αναστολής της λειτουργίας της επιχείρησης, το κεφάλαιο, χωρίς ηθικές αναστολές και κοινωνική ευαισθησία, μεταφέρεται σε άλλη χώρα, που θεωρείται «παράδεισος» της ανασφάλιστης εργασίας και του αφορολόγητου των κερδών.

Η αντίληψη αυτή για την ελεύθερη, άνευ όρων, άνευ ελέγχου χωρίς την κοινωνική ευαισθησία και κοινωνική ευθύνη για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, διακίνηση του κεφαλαίου εκφράζεται από τον οικονομικό φιλελευθερισμό.

Ο οικονομικός φιλελευθερισμός πρεσβεύει πώς η οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας μπορεί να επιτευχθεί, αν η οικονομία της σε όλες τις εκφάνσεις της, αφεθεί ελεύθερη και να λειτουργεί μόνο με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς. Της αγοράς, όπου κυρίαρχη σημασία και καθοριστικό ρόλο παίζουν η ζήτηση και η προσφορά ή και το αντίθετο.

Στην ελευθερία της αγοράς στην ελεύθερη οικονομία το εθνικό κράτος είτε γιατί δεσμεύεται από διεθνείς συμφωνίες είτε γιατί κάποιες οδηγίες του επιβάλλουν συγκεκριμένες δράσεις, είτε γιατί το ίδιο προσδοκά τη βελτίωση των οικονομικών δεικτών της οικονομίας του, εναρμονίζει τη νομοθεσία του και τις άλλες θεσμικές του παρεμβάσεις σύμφωνα με τις επιταγές και εντολές του κεφαλαίου.

Το εθνικό κράτος με «το δημοκρατικό προσωπείο» της ελεύθερης διακίνησης ιδεών, αγαθών και χρήματος παραβλέπει συχνά τη λαϊκή βούληση αγνοεί τις δίκαιες και δικαιολογημένες αντιδράσεις του κοινωνικού συνόλου για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του κεφαλαίου.

Η ελεύθερη και ανεμπόδιστη διακίνηση του κεφαλαίου δεν είναι τόσο αθώα όσο θέλει να φαίνεται. Κι αυτό, γιατί «το παγκόσμιο κράτος» ελέγχεται και εξουσιάζεται από το διεθνές τραπεζιτικό σύστημα και τη διεθνή οικονομική ελίτ, που δημιουργεί, σύμφωνα με τη θέληση και τη βούλησή τους κλίμα ευφορίας, ατμόσφαιρα υπεραισιοδοξίας όπου ο καθένας μπορεί να ευτυχήσει και να ευημερήσει. Γνωστές είναι σε όλους μας οι κάθε είδους οικονομικές φούσκες που σε κάποια στιγμή έκανε και κάνουν χίλια -μύρια κομμάτια τα όνειρα και τις προσδοκίες των ανθρώπων.

Ο οικονομικός φιλελευθερισμός θα περίμενε κανείς πως θα συνέβαλε καθοριστικά και στην απελευθέρωση της κοινωνίας. Όμως αντ αυτής διαπιστώνουμε πως στην κοινωνία επικρατεί ο κοινωνικός συντηρητισμός.

Ο κοινωνικός συντηρητισμός εκφράζεται με την άρνηση να δεχθεί πως καθώς οι συνθήκες παραγωγής αλλάζουν, αλλάζουν και οι παραγωγικές σχέσεις των παραγωγικών δυνάμεων. Η κοινωνική διαστρωμάτωση αλλάζει ραγδαία και στη μεσαία και τη μικρομεσαία τάξη συνωστίζεται το μεγαλύτερο μέρος του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού. Τα μεσαία και τα μικρομεσαία κοινωνικά στρώματα πέτυχαν την κοινωνική τους ανέλιξη και την άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου, μετά από σκληρή δουλειά και στερήσεις, γι αυτό δεν είναι πρόθυμα ούτε να στερηθούν των αγαθών, των κεκτημένων, όπως λέγεται αλλά να μοιραστούν με τους άλλους τις δυσκολίες και τα προβλήματα.

Ο κοινωνικός συντηρητισμός είναι δείγμα της κοινωνίας που πέρασε από την υποανάπτυξη στην ανάπτυξη, από τη στέρηση στην ευημερία και τα μέλη της διακατέχονται από το άγχος και το φόβο της απώλειας ότι πέτυχαν. Γι αυτά η ελευθερία της αγοράς και η ελεύθερη οικονομία είναι ευπρόσδεκτες, όσο διασφαλίζονται «τα κεκτημένα τους», γι αυτό ζητούν και θέλουν ένα κράτος ισχυρό, που θα τους προστατεύει από κάθε είδους κακοτοπιά της ζωής.

Ο κοινωνικός συντηρητισμός εκφράζεται με την ξενοφοβία και το ρατσισμό και είναι ενάντια σε καθετί, που ενδυναμώνει την ανασφάλεια των μελών μιας κοινωνίας διαταράσσει την κοινωνική συνοχή, αποδυναμώνει τη δημόσια ασφάλεια και θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική ασφάλεια, τη δημόσια υγεία και τη δημόσια παιδεία.

Ο κοινωνικός συντηρητισμός ελλοχεύει παντού και είναι έτοιμος να ξεσπάσει, όταν η ευζωία και η ευημερία των μελών της κοινωνίας αρχίζουν να γίνονται επισφαλείς, εξαιτίας δυσοίωνων οικονομικών εξελίξεων.

Από όσα ήδη αναφέρθηκαν δικαιολογημένα ανακύπτει το ερώτημα, αν υπάρχει τρόπος το κράτος, η κοινωνία να εξισορροπήσει τα οφέλη της ελεύθερης οικονομίας με τα αρνητικά στοιχεία του κοινωνικού συντηρητισμού. Και ακόμη, αν μπορεί μια δεξιά έκφραση της πολιτικής να πετύχει καλύτερα αποτελέσματα από μια αριστερή πολιτική εναλλακτική πρόταση.

Η απάντηση είναι ναι αρκεί το κράτος, η κοινωνία να ενισχυθούν θεσμικά, ώστε να παίζουν με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς αλλά ταυτόχρονα να ρυθμίζουν τα του οίκου τους με τα κριτήρια του κοινωνικού ανθρωπισμού, που δημιουργούν λιγότερη ανεργία, περισσότερη απασχόληση, καλύτερη υγεία και παιδεία και ενισχυμένη κοινωνική και δημόσια ασφάλεια. Και για να γίνουν όλα αυτά πράξη, πρέπει να περάσουμε από την οικονομία της πολιτικής στην πολιτική της οικονομίας. Αυτό σημαίνει πως αφήνουμε πίσω την πολιτική της διαχείρισης και στοχεύουμε και προχωρούμε σταθερά στην άσκηση της πολιτικής της εξουσίας.

Η πολιτική της εξουσίας, που διαμορφώνει συνεχώς τις προϋποθέσεις της ανθρωποκεντρικής και αειφόρου οικονομικής ανάπτυξης, θα επιτρέψει σε όλους μας να έχουμε το δικαίωμα στο όνειρο, στο όραμα για μια δικαιότερη, ευνομούμενη και ευημερούσα κοινωνία.