Μετά από δυο μέρες ο Παπανδρέου και ο Σβώλος είχαν σύσκεψη με τον αρχιστράτηγο των Συμμαχικών Δυνάμεων Μεσογείου Ουίλσον και συζήτησαν για την κατάσταση στα Βαλκάνια, μετά τη στροφή των Βουλγάρων. Οι Βούλγαροι ήταν σύμμαχοι και συνεργάτες των Γερμανών και πήγαν με το μέρος της Ρωσίας. Η αλλαγή αυτή των Βουλγάρων ανησύχησε την κυβέρνηση Παπανδρέου και έτσι στις 10.09.1944 έστειλε τηλεγράφημα στην ελληνική πρεσβεία του Λονδίνου για να ενημερωθεί η αγγλική κυβέρνηση ότι υπάρχει : «… το ενδεχόμενο να πολεμήσουν οι Βούλγαροι τους Γερμανούς μέσα στο ελληνικό έδαφος και να εμφανισθούν σαν… ελευθερωτές της Ελλάδας πράγμα που θα αποτελούσε θανάσιμη ύβρη εναντίον μας και είναι εθνικώς και ηθικώς απαράδεκτο». (βιβλ.1,σελ.340)

Η πιο αποτελεσματική διαβεβαίωση προς τον Παπανδρέου για οριστική αποχώρηση των Βουλγάρων από τη Θράκη και τη Μακεδονία, ήταν η υπόσχεση του Τσόρτσιλ που πηγαίνοντας προς τη Μόσχα με τον υπουργό εσωτερικών Άντονυ Ήντεν, πέρασε από τη Νεάπολη της Ιταλίας στις 08.10.1944 όπου με τον Παπανδρέου συζήτησαν τα μελλούμενα. Στη Μόσχα έγιναν σημαντικές συμφωνίες στις 10 με 20.10.1944 μεταξύ Τσόρτσιλ και Στάλιν για τις «Ζώνες Επιρροής» στα Βαλκάνια, όπου η Ελλάδα κατά 90% θα ήταν υπό τον έλεγχο της Αγγλίας και κατά 10% της Ρωσίας, η δε Βουλγαρία κατά 75% θα ήταν στην επιρροή της Ρωσίας και κατά 25% της Αγγλίας. Δυστυχώς, η Συμφωνία αυτή κρατήθηκε μυστική. Από εκεί ο Στάλιν έδωσε επείγουσα εντολή προς τη Βουλγαρία, σε 15 μέρες να αποχωρήσουν από τα ελληνικά εδάφη. Ο βουλγαρικός στρατός και οι Βούλγαροι αξιωματούχοι αναγκάστηκαν να συμμορφωθούν.

Τη μέρα εκείνη12.10.1944 έγινε και η απελευθέρωση της Αθήνας από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και την ίδια μέρα η ελληνική κυβέρνηση αποχωρούσε από την Κάβα Ντεϊτιρένι της Ιταλίας για την Ελλάδα. Έφτασε στο λιμάνι του Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου στις 18.10.1944 με το θωρηκτό Αβέρωφ και τη συνοδεία συμμαχικών πολεμικών πλοίων. Ο Παπανδρέου έφτασε στην Αθήνα, ύψωσε την ελληνική σημαία στον βράχο της Ακρόπολης με την παρουσία υπουργών και πλήθος κόσμου και απηύθυνε λόγο στον ελληνικό λαό από τον εξώστη του Υπουργείου Συγκοινωνιών, στην πλατεία Συντάγματος.

Η νέα κυβέρνηση της Εθνικής Ένωσης ορκίστηκε στις 23.10.1944 μετά από τεσσάρων μηνών περίπου προσπάθειες, μεσολαβήσεις, διαφωνίες. Το ΚΚΕ με την κυβέρνηση του βουνού και η ΠΕΕΑ δεν ήθελαν ο νέος πρωθυπουργός να είναι ο Παπανδρέου, μετά όμως συμφώνησαν και ήθελαν άλλα δύο υπουργεία, με αποτέλεσμα να καθυστερήσουν οι διαπραγματεύσεις. Η σύνθεση της νέας κυβέρνησης, ο σχηματισμός της οποίας άρχισε από το Κάιρο, τον Λίβανο και τέλος στην Καζέρτα της Ιταλίας, όπου διευθετήθηκε και το θέμα της επαναφοράς του βασιλιά Γεωργίου Β΄ για να έρθει στην Ελλάδα μετά από δημοψήφισμα. Η ορκωμοσία έγινε παρουσία του πρωθυπουργού Παπανδρέου από τον αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό. Η σύνθεση της κυβέρνησης ήταν : Παπανδρέου πρόεδρος της κυβέρνησης, υπουργός Εξωτερικών και προσωρινά Στρατιωτικών, Αβραάμ Δικαιοσύνης και Αεροπορίας, Μανουηλίδης Εσωτερικών, Σβώλος (ΠΕΕΑ) Οικονομικών, Αγγελόπουλος (ΠΕΕΑ) υφ. Οικονομικών, Τσιριμώκος (ΠΕΕΑ) Εθνικής Οικονομίας, Ασκούτσης (ΠΕΕΑ) Δημοσίων Έργων, Ζεύγος (ΚΚΕ) Γεωργίας, Μιλτ. Πορφυρογένης (ΚΚΕ) Εργασίας κ.λπ.

«Υπό τη νέα της συγκρότηση, η κυβέρνηση διατηρούσε την ίδια αναλογία δυνάμεων. Το 25% των εδρών ανήκαν στην Αριστερά, η οποία κρατούσε τα ανάλογα υπουργεία. Θα κατόρθωνε να συμβιβάσει τώρα τις τρομερές αντιθέσεις και να επιβάλει μια εξισορρόπηση αμοιβαία ανοχής που θα επέτρεπε την ειρηνική συνύπαρξη». (βιβλ.2, σελ.262)

Όμως, η θητεία αυτής της κυβέρνησης ήταν τραγική καθώς επακολούθησαν τα Δεκεμβριανά με αποτέλεσμα 17.000 αθώοι πολίτες να χάσουν τη ζωή τους. Άλλοι 47.000 σκοτώθηκαν στον Εμφύλιο που ακολούθησε. Στον Ριζοσπάστη της 5ης Απριλίου 1945 δημοσιεύθηκε το κείμενο ενός υπομνήματος το οποίο είχαν υποβάλει οι ηγέτες της Αριστεράς και έφερε τις υπογραφές Σιάντου, Σβώλου, Ζεύγου, Πορφυρογένη κ.λπ. Στο υπόμνημά τους έλεγαν: «Έγινε ένα κίνημα (Δεκεμβριανά) που όλοι αναγνωρίζουν πως δεν έπρεπε να γίνει και έπρεπε να είχε αποφευχθεί… Δυστυχώς κατά το κίνημα αυτό, έγιναν όσα έγιναν εναντίον αμάχων και αθώων…». (βιβλ.1,σελ.470)

Βιβλιογραφία:

1. «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ», ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΜΝΙΝΟΣ, ΕΚΔ. ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΒΙΒΛΙΟ, ΑΘΗΝΑ, 1965

2. «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1941-1974», ΣΟΛΩΝ ΝΕΟΚ. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ, ΤΟΜΟΣ 3, ΕΚΔ. Χ.Κ. ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΘΗΝΑ, 2011.

Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου