Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών οι φορολογικοί παράδεισοι «φιλοξενούν» το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ το 80% από αυτό το τεράστιο ποσό ελέγχεται από το 0,1% του παγκόσμιου πληθυσμού. Εύποροι, πλούσιοι, βαθύπλουτοι, πολυεθνικές, funds, και ιδρύματα αξιοποιούν τις ευκαιρίες που τους προσφέρουν τα νομοθετικά κενά για να φοροδιαφεύγουν ή να προγραμματίζουν νόμιμη φοροαποφυγή.

Η διαφορά με τα Panama Papers

Η βασική διαφορά μεταξύ των Paradise Papers και των αποκαλύψεων που περιέχουν τα λεγόμενα Panama Papers είναι ότι τα δεύτερα φέρνουν στην επιφάνεια συστηματική φοροδιαφυγή και ξέπλυμα μαύρου χρήματος, ενώ, αν κρίνουμε από το περιεχόμενο των πρώτων, έχουμε να κάνουμε με υψηλού επιπέδου, από τεχνική άποψη, νόμιμη φοροαποφυγή.

Το γεγονός ότι τα Paradise Papers τεκμηριώνουν νόμιμη φοροαποφυγή δεν σημαίνει ότι όσοι συμμετέχουν σε αυτές τις πρακτικές βλάπτουν λιγότερο το δημόσιο συμφέρον. Μπορεί μάλιστα να υποστηριχτεί ότι η παράνομη φοροδιαφυγή και ιδιαίτερα το ξέπλυμα του μαύρου χρήματος είναι σχετικά εύκολο να απομονωθούν και να αντιμετωπιστούν, ενώ η νόμιμη φοροαποφυγή, η οποία οργανώνεται από υψηλού επιπέδου χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, στηρίζεται σε αποφάσεις κυβερνήσεων ισχυρών κρατών, οι οποίες δύσκολα θα αλλάξουν.

Η τακτική των κυβερνήσεων

Επειδή το θέμα έχει τεράστια σημασία για τα δημόσια οικονομικά κάθε κράτους ξεχωριστά και ειδικά της Ελλάδας, πήρα μέρος στην Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη φορολογική μεταρρύθμιση μετά το σκάνδαλο του Λουξεμβούργου και στην Επιτροπή για τα Panama Papers μετά τις σχετικές αποκαλύψεις. Επισκεφτήκαμε με άλλα μέλη αυτών των Επιτροπών διάφορα χρηματοπιστωτικά κέντρα, για παράδειγμα Λουξεμβούργο και Βέρνη, σε μια προσπάθεια να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το σύστημα και τι ρόλο παίζουν οι κυβερνήσεις.

Το Λουξεμβούργο μετατράπηκε σε διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο και συναγωνίζεται στην προσέλκυση επενδυτικών και κερδοσκοπικών funds με το Λονδίνο. Η Βέρνη υποστηρίζει με θέρμη το τραπεζικό απόρρητο και καλύπτει τους περισσότερους από αυτούς που έχουν ανάμειξη στα Panama Papers με βάση την Ελβετία γιατί δεν θέλει να χάσει η ελβετική οικονομία το πλεονέκτημα της υπερσυγκέντρωσης ξένων κεφαλαίων.

Οι εκπρόσωποι των κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων με τους οποίους ήρθαμε σε επαφή ήταν συνεργάσιμοι και αποφασιστικοί. Συνεργάσιμοι, για να μην δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι χώρες τους πρωταγωνιστούν σε παράνομες πρακτικές αλλά και αποφασιστικοί σε ό,τι αφορά την προάσπιση πλεονεκτημάτων που αποκτήθηκαν σε βάθος χρόνου.

Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζεται η κοινωνική ευαισθησία των εκπροσώπων διαφόρων πολιτικών ομάδων, οι οποίοι ζητούν την αυστηροποίηση του φορολογικού καθεστώτος στα διάφορα κράτη μέλη της Ε.Ε., ενώ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου συμμετέχουν οι κυβερνήσεις, διεξάγεται ένας αδυσώπητος φορολογικός ανταγωνισμός σε όφελος των μεγάλων συμφερόντων. Οι περισσότερες κυβερνήσεις των κρατών μελών της Ε.Ε. θεωρούν τη φορολογική πολιτική εθνικό προνόμιο και αρνούνται το πέρασμα σε μια ενιαία ευρωπαϊκή πολιτική. Έτσι, οι κυβερνήσεις διαφόρων κρατών, αναφέρω ενδεικτικά την κυβέρνηση της Ιρλανδίας, της Ολλανδίας, του Λουξεμβούργου και του Ηνωμένου Βασιλείου, κάνουν ό,τι μπορούν για να μην περιοριστεί ο βαθμός ελευθερίας που έχουν στην εφαρμογή της φορολογικής πολιτικής. Ιδιαίτερα οι Βρετανοί ακολουθούν μια ιδιαίτερα σκληρή πολιτική εν όψει του Brexit, εκτιμώντας ότι εάν η μετά Brexit εποχή είναι οικονομικά δύσκολη θα αντεπιτεθούν με ένα οργανωμένο φορολογικό dumping για να ανακτήσουν το συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της Ε.Ε. των 27, ιδιαίτερα στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.

Επιπλέον, οι Βρετανοί αρνούνται την ένταξη στη μαύρη λίστα της Ε.Ε. των πολυάριθμων φορολογικών παραδείσων οι οποίοι έχουν καθεστώς βρετανικών κτήσεων. Έτσι έχουμε το πολιτικό παράδοξο να καταγγέλλουν οι Ευρωπαίοι πολιτικοί τους εξωχώριους φορολογικούς παραδείσους και να μιμούνται, στο μέτρο του δυνατού, τις πρακτικές τους στο εσωτερικό της Ε.Ε.

Η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα μέλος της Ε.Ε. που αυξάνει τους φορολογικούς συντελεστές και οργανώνει τη φορολογική καταδίωξη των μεγάλων εισοδημάτων και των μεγάλων περιουσιών σε μια περίοδο κατά την οποία επικρατεί στην Ε.Ε. ένας αδυσώπητος φορολογικός ανταγωνισμός προς τα κάτω. Αυτό εξηγεί και τη μαζική φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό με αποτέλεσμα να μην υπάρχει πλέον η δυνατότητα επαρκούς χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας με ανταγωνιστικά επιτόκια και σε βάθος χρόνου.

Του Γιώργου Κύρτσου

* Ο Γιώργος Κύρτσος είναι ευρωβουλευτής της ΝΔ