Ένα άρθρο μου, που καυτηρίαζε όχι μόνον την αβελτηρία των πολιτικών και τα παρακμιακά φαινόμενα της Δημόσιας ζωής, αλλά και το μέρος ευθύνης των πολιτών, προκάλεσε την αντίδραση, ενός καλού μου φίλου. Άνθρωπος σοβαρός και νουνεχής. Με ευθυκρισία και με αξιόλογο πνευματικό υπόβαθρο. Μου είπε λοιπόν:

Όχι κύριε. Διαφωνώ μαζί σου, γιατί πέρα από τα πρόσωπα της εξουσίας καταλογίζεις ευθύνες και στον απλό πολίτη. Οι πολίτες κάθε τετραετία-αν ολοκληρωθεί φυσικά - επιλέγουν με την ψήφο τους, τους ανθρώπους που έχουν χρέος να κυβερνήσουν τον τόπο, εν πνεύματι δικαίω και ισονομίας. Με καθαρά χέρια, οράματα και δουλειά. Οι πολιτικοί νομοθετούν. Ο λαός πορεύεται, με το γράμμα του Νόμου. Αν οι Νόμοι δεν εφαρμόζονται και βασιλεύει η ανομία, αν οι θεσμοί καταρρακώνονται και οι πολιτικοί και κοινωνικοί ιστοί διαρρηγνύονται και αν οι ηθικές αρχές, υποχωρούν μπροστά στην ασυδοσία και τη διαπλοκή, τότε τι φταίει ο κοσμάκης;

Οι πολίτες ξεπορτίζουν κάθε πρωί κι ολημερίς επιδίδονται σε σκληρό αγώνα επιβίωσης. Προσπαθούν να μην παρανομήσουν, γιατί ο νόμος γι' αυτούς είναι σκληρός και άτεγκτος. Βλέπεις οι νόμοι μας έχουν το διπρόσωπο του Ιανού. Χαλαροί και ενδοτικοί για τους μεγάλους. Ανυποχώρητοι για τους μικρούς.

Κι όταν «ο κυρίαρχος λαός» (οποίος εμπαιγμός!) καλείται με εκλογές να εκλέξει τους αντιπροσώπους του τι κάνει; Απλούστατα, τους προικίζει, με παχυλούς μισθούς, αυτοκίνητα χλιδάτα body guard, εκπτώσεις, πριμοδοτήσεις και υπεροψία εξουσίας. Αν λοιπόν αυτοί οι κύριοι, είναι επιλήσμονες του χρέους των και καταχραστές της εμπιστοσύνης του λαού, τι να σου κάνει ο κοσμάκης; Φταίει ο απλός πολίτης, για τα μεγάλα παιγνίδια κάτω από το τραπέζι. Για ερωτοδουλειές των μεγάλων και σκάνδαλα με μυστικές συναντήσεις. Για κουτιά από πάμπερς και μαύρες σακούλες, γεμάτες ζεστό χρήμα του λαού να διακινούνται από πολιτικούς και μάλιστα προκλητικά;

Χρυσοκάνθαρες, φίλοι, κουμπάροι, σ' έναν κυκεώνα καταλήστευσης Χρηματιστηρίου, Ταμείων, ιδρώτα του λαού; Και όλα αυτά με κάλυψη κομματική και πολιτική, με αποσιώπηση θλιβερή. Με μούγκα απελπιστική. Τι θες από το λαό; Σκέφτηκα όλα αυτά, που μου αράδιασε ο φίλος μου και δεν βρήκα άδικα και άτοπα, τα όσα μου είπε. Αλλά και πάλι σκέφτηκα : «Και τούτο ποιείν κακείνω μη αφιέναι». Δεν μπορώ να παραβλέψω και τη συμμετοχή τού πολίτη στη σημερινή κατάσταση. Και σκέφτομαι: Από ποιους γίνονται οι καταπατήσεις των δασών και το μπάζωμα των ρεμάτων; Τι είναι αυτοί, που κλαίγονται συνεχώς και γοερώς στα τηλεπαράθυρα, επιρρίπτοντας ευθύνες στο κράτος; Ποιο χέρι έβαλε φωτιά στα δάση κι έφεραν την ερήμωση; Ποιος δειλός και λουφαδόρος, αναίσχυντα γίνεται ρίψασπις και απαλλάσσεται των στρατιωτικών του υποχρεώσεων; Και το ξέρουν, πως η στρατιωτική θητεία είναι χρέος συμμετοχικό, για όλα τα Ελληνόπουλα. Και πως είναι πρόκληση και αδικία για τους νομοταγείς. Ποιος ανεύθυνος συντελεί στη δυσλειτουργία των νόμων, της ισονομίας και ισοπολιτείας και περιφέρεται από γραφείο σε γραφείο βουλευτικό, ζητώντας όχι φυσικά δουλειά, αλλά... μια θέση. Και μάλιστα στο Δημόσιο. Εκεί όπου, η μονιμότητα, η αναξιοκρατία, η έλλειψη αξιολόγησης και η συστηματική κοπάνα, απεργάζονται τα μεγαλύτερα καρκινώματα του Δημόσιου βίου μας;

Να πούμε για τους απλούς πολίτες, που γοερά ωρύονται κατά του κράτους, αλλά συγχρόνως καυχώνται, πώς διεκπεραίωσαν υποθέσεις τους με φακελάκια και λαδώματα; Η συναλλαγή είναι χορός, που χορεύεται από δύο. Κι αν ο ένας αρνηθεί το τανγκό (δότης ή λήπτης) χορός δεν γίνεται. Πολύ εύκολα θα βρείς ασθενείς ή ελαστικές συνειδήσεις, σε υπαλλήλους της Εφορίας, της Πολεοδομίας, σε γιατρούς και γενικά σε δημόσιους ποστατζήδες.

Αυτοί είμαστε όλοι εμείς. Εσείς, εγώ, ο διπλανός, ο φίλος, ο συγγενής. Ας φωνάξουμε για παραλείψεις ή παρατυπίες του κράτους, αλλά με καθαρή συνείδηση και πιο πολύ με καθαρά χέρια. Πόσοι από μας δεν είναι έτοιμοι σε κάθε στιγμή, να ξεστρατίσουμε και να παρακάμψουμε τη νομιμότητα; Πόσοι από μας, απροκάλυπτα τα καταδικάζουμε, ενώ λουφάζουμε όταν αυτά τα ίδια εξυπηρετούν δόλιες επιδιώξεις μας; Πόσοι από μας, δεν επικροτούμε με θαυμασμό κάθε καταφερτζή, που ελίσσεται σε πονηρές ατραπούς; Ενώ παράλληλα, εμείς οι ίδιοι λοιδορούμε το νομοταγή, που έχασε «ευκαιρίες» γιατί έγινε ανάχωμα της διαφθοράς και της διαπλοκής;

Όχι φίλοι μου! Δεν θ' αλλάξω γνώμη. Κι ας λέει ο κολλητός μου. Δεν είναι και οι πολίτες άμοιροι, της ανησυχητικά και ολοένα επιδεινούμενης, πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης, που βαρύνει ασφυκτικά τη ζωή μας.

Οι Αρχαίοι πρόγονοί μας έλεγαν μια σοφή ρήση. «Μηδέ δίκην δικάσης, πρίν αμφί μύθον ακούσης». Με μια κάπως παράπλευρη ερμηνεία της ρήσης, θα μπορούσαμε να καταδείξουμε περίτρανα, πώς για την ανησυχητική κατάσταση στην οποία περιήλθαν τα πράγματα στην Ελλάδα, ευθύνονται κατ' αναλογίαν, πολίτες και εξουσία. Κατά κύριο βέβαια λόγο, ένοχοι είναι οι εκάστοτε κυβερνώντες τον τόπο.

Η όποια εξουσία. Πολιτική, κοινωνική ή μιντιακή. Έτσι και τραβήξουμε την αυλαία και αποκαλυφθεί η σκηνή του θιάσου των παραβατών, είμαστε για κλάματα. Πολιτικοί πεπτωκότες και αναξιοπρεπείς, κενοί Πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, αδηφάγα, κυνικά και αναιδή κανάλια ή καρεκλοκένταυροι σατραπίσκοι, ροκανίζουν το κλαδί, που κάποια μέρα, θα μας ρίξει όλους στο βάραθρο.

Ευθύνη, όμως φέρουν και οι πολίτες, που έχασαν το τσαγανό τους και παράλληλα κατέχονται από μια αποχαυνωτική ατονία, αλλά και από μια ροπή της αρπαχτής. Το «Εγώ» κυριαρχεί στις συμπεριφορές τους. Το «Εγώ» όμως είναι χαρακτηριστικό του πλήρους απομονωτισμού.

Εχθρός της συλλογικής σκέψης. Και αναστολέας κάθε προσπάθειας, που αποσκοπεί στην προαγωγή της κοινωνίας.