Ολόκληρη η σύνθεση είναι μονόχρωμη, (έχει ένα έντονο κόκκινο χρώμα) και το μέγεθός του είναι όσο ένα γραμματόσημο. Η κεντρική κύρια απεικόνιση έχει ωοειδές σχήμα και παρουσιάζει αναβάτες σε άλογα κατά τη διάρκεια μιας ιπποδρομίας. Αριστερά μόλις διακρίνεται μια σειρά κατοικιών, οι οποίες προφανώς υποδηλώνουν τη Λάρισα, ενώ δεξιά μια συστάδα δένδρων πιθανώς συμβολίζει το Αλκαζάρ. Αυτή η παράσταση διαφημίζει τους Ιππικούς Αγώνες. Στα τέσσερα άκρα της βινιέτας υπάρχουν και ισάριθμες πολύ μικρές παραστάσεις που έχουν σχέση με την κτηνοτροφική έκθεση (αγελάδα, πρόβατα, κότες και Ησιόδειο άροτρο).

Είναι γνωστό ότι η Εμποροπανήγυρη της Λάρισας άρχισε να λειτουργεί από το 1889 με πρωτοβουλία του δημάρχου Διονυσίου Γαλάτη[2]. Στο Παζάρι του 1896, για να αποκτήσει επί πλέον ενδιαφέρον η πανήγυρη, προστέθηκαν έπειτα από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και Ιππικοί Αγώνες, οι οποίοι μάλιστα στέφθηκαν από μεγάλη επιτυχία. Κάποια χρονιά αργότερα, όταν υπήρξε η σκέψη να μη γίνουν Ιππικοί Αγώνες, η εφημερίδα «Μικρά» έγραφε: «Η μέχρι σήμερον τουλάχιστον πείρα απέδειξεν ότι πανήγυρις παρ’ ημών άνευ Αγώνων αδύνατον να νοηθή, όπως αδύνατον πάλιν να νοηθώσιν αγώνες άνευ πανηγύρεως». Και καθώς η εμποροπανήγυρη της Λάρισας αποκτούσε πανελλήνια φήμη και η προσέλευση του κόσμου κάθε χρόνο αυξανόταν, αυξάνονταν και τα αγωνίσματα και οι παράλληλες εκδηλώσεις οι οποίες προστίθενταν. Ποδηλατικοί αγώνες, αθλητικοί αγώνες, Γεωργικές Εκθέσεις, φωταγώγηση της Κεντρικής Πλατείας και της Γέφυρας με ειδικά λαμπιόνια, εφ’ όσον ο ηλεκτρισμός δεν είχε φθάσει ακόμα στη Λάρισα, πυροτεχνήματα από ειδικό Ιταλό πυροτεχνουργό, Ενετικές γιορτές στον Πηνειό, ήταν μερικές από τις εκδηλώσεις που πλαισίωναν την εμποροπανήγυρη. Πέραν αυτών, οι Ιππικοί Αγώνες τελούνταν πάντοτε υπό την προστασία και την παρουσία του διαδόχου Κωνσταντίνου ή των πριγκίπων Νικολάου και Ανδρέα[3].

Οι Ιππικοί Αγώνες γίνονταν σε γειτονικό προς την εμποροπανήγυρη χώρο. Ο χώρος αυτός βρισκόταν πίσω από το σημερινό στάδιο Αλκαζάρ, στην περιοχή του Σκοπευτηρίου και του Αισθητικού Άλσους. Μην ξεχνάμε ότι την περίοδο εκείνη δεν υπήρχε η δεύτερη ανακουφιστική κοίτη του Πηνειού, η οποία ως γνωστόν κατασκευάσθηκε τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και όλος αυτός ο χώρος ήταν ενιαίος. Στο σημείο αυτό το έδαφος είχε ισοπεδωθεί, είχε διαμορφωθεί ένας υποτυπώδης στίβος και κάθε χρόνο στήνονταν ψηλές πρόχειρες ξύλινες εξέδρες μεγάλης χωρητικότητας. Πολλές φορές συνδιοργανωτής ήταν και η «Φίλιππος Ένωσις Ελλάδος», η οποία μάλιστα απένεμε και χρηματικά έπαθλα στους νικητές, γι’ αυτό και η προσέλευση του κόσμου ήταν μεγάλη. Στους Ιππικούς Αγώνες έπαιρναν μέρος κυρίως αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του Ιππικού και ορισμένοι πολίτες από αγροτικές περιοχές, άνθρωποι οι οποίοι συμβίωναν με τα άλογα. Εμποροπανήγυρη και Ιππικοί Αγώνες εξακολουθούσαν να συνυπάρχουν μέχρι το 1937 και διοργανωτής ήταν ο Δήμος. Από το 1938 όμως, επί Μεταξά, οι αγώνες αυτοί έγιναν αποκλειστικά υπόθεση στρατιωτική και πραγματοποιούνταν στο Ιπποδρόμιο των Στρατώνων Ιππικού. Μεταπολεμικά θυμάμαι ότι μικρός παρακολουθούσα στρατιωτικούς ιππικούς αγώνες που γίνονταν στον χώρο όπου σήμερα βρίσκεται το κτίριο και ο προαύλιος χώρος της Iης Στρατιάς.

Το 1911 που κυκλοφόρησε και η εικονιζόμενη βινιέτα, δήμαρχος στη Λάρισα ήταν ο Αχιλλέας Αστεριάδης (1855-1920). Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους δημάρχους της Λάρισας και ανήκε στη μεγάλη οικογένεια των «Αστεριάδηδων». Ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του φαρμακοποιού Κωνσταντίνου Αστεριάδη (1856-1908). Και τους δύο είχε αναλάβει να σπουδάσει ο θείος τους Αναστάσιος Αστεριάδης, που ήταν εμπειρικός ιατρός. Η οικογένεια καταγόταν από την Ήπειρο, αλλά γύρω στο 1850 μετακόμισε στα Αμπελάκια, και σύντομα βρέθηκε στη Λάρισα. Ο Αχιλλέας γεννήθηκε στη Λάρισα το 1855 και επειδή «έπαιρνε τα γράμματα», όπως έλεγαν οι απλοί άνθρωποι την εποχή εκείνη, σπούδασε με τη φροντίδα του θείου του στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών και συμπλήρωσε τις σπουδές του στη Γαλλία, όπου ειδικεύτηκε στη χειρουργική. Νεότατος, μόλις είχε επιστρέψει από τις σπουδές του στο Παρίσι, πήρε μέρος μαζί με πολλούς εξέχοντες Λαρισαίους στην επαναστατική κίνηση του 1878 κατά των Τούρκων. Μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας έλαβε το 1882 από το Ιατροσυνέδριο άδεια ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος. Εκτός από την εξάσκηση του επαγγέλματος, αναμείχθηκε από νωρίς και στην τοπική πολιτική σκηνή, και αναδείχθηκε επανειλημμένως δήμαρχος. Κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 αιχμαλωτίσθηκε, μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη και εν συνεχεία στην Μ. Ασία. Εκεί καταδικάσθηκε σε θάνατο, αλλά η ποινή του δεν εκτελέσθηκε. Μετά την αποχώρηση των Τούρκων από την Θεσσαλία τον Ιούνιο του 1898 η ποινή του χαρίσθηκε και επέστρεψε στη Λάρισα.

Σύμφωνα με τον τοπικό τύπο της εποχής, οι Ιππικοί Αγώνες του 1911διήρκησαν τρεις ημέρες και είχαν τεθεί υπό την προστασία του διαδόχου Κωνσταντίνου και του πρίγκιπα Ανδρέα οι οποίοι βρισκόταν στη Λάρισα. Το μεσημέρι της 24ης Σεπτεμβρίου όλος ο χώρος των αγώνων καταβρέχθηκε. Στην αμφιθεατρική εξέδρα που είχε στήσει η Οργανωτική Επιτροπή είχε συγκεντρωθεί όλη καλή κοινωνία της Λάρισας. Υπό τους ήχους της Μουσικής η οποία παιάνιζε διάφορα εμβατήρια, κατέφθασαν στις 3 μ.μ. οι δύο πρίγκιπες, συνοδευόμενοι από τον Νομάρχη, τον Δήμαρχο και την Οργανωτική Επιτροπή την οποία αποτελούσαν οι Γεώργιος Σακελλαρίδης, Νικόλαος Φίλιος, Βασίλειος Μουλούλης, Γεώργιος Ιατρόπουλος.Οι Ιππικοί Αγώνες της χρονιάς εκείνης έμειναν στην ιστορία, γιατί από αγωνιστική και διοργανωτική άποψη υπήρξαν άρτιοι, ενώ η προσέλευση του κοινού ήταν θεαματική.

[1].Η γαλλική λέξη βινιέτα (vignette) έχει πολλές σημασίες. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα σχέδιο που χρησιμοποιείται ως διακοσμητικό στοιχείο που μπαίνει στην αρχή των κεφαλαίων ενός βιβλία σαν κόσμημα. Εδώ έχει την έννοια ενός σήματος που επικολλάται, όπως και το γραμματόσημο (γι’ αυτό είναι και οδοντωτό), σε διάφορες επιφάνειες για διαφημιστικούς λόγους.

[2]. Βλέπε: Μπάρμπας Δημήτρης, Η ετήσια Εμπορική Πανήγυρις της Λαρίσσης ή το Παζάρι της Λάρισας, Πρακτικά 8ου Συνεδρίου Λαρισαϊκών Σπουδών, Λάρισα 5-6 Δεκεμβρίου 2014, Λάρισα (2015) σελ. 213- 224.

{3]. Την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα ο πρίγκιπας Ανδρέας έμενε για μεγάλο διάστημα στη Λάρισα, καθώς υπηρετούσε ως ίλαρχος στο Σύνταγμα Ιππικού που είχε έδρα τη Λάρισα.

Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου

nikapap@hotmail.com