Έχει τελειώσει η Θεία Λειτουργία στο εξωκκλήσι την οποία τέλεσε ο μητροπολίτης Λαρίσης Αρσένιος και όλοι οι πανηγυριστές απλώθηκαν κάτω από τις σκιές των δένδρων για να γιορτάσουν το «Αντίπασχα», όπως συνηθίζεται να ονομάζεται από τον κόσμο η Κυριακή του Θωμά. Γύρω από το τραπέζι έχουν πάρει θέσεις ιερωμένοι και μη.

Από αριστερά πρώτος είναι ο άνθρωπος που διακονεί, υπηρετεί τον αρχιερέα, ο διάκος του μητροπολίτη Λαρίσης. Ακολουθούν δύο ιερείς, οι οποίοι είναι προφανώς οι εφημέριοι οι οποίοι υπηρετούσαν την περίοδο εκείνη στις δύο εκκλησίες του Αμπελώνα και στη συνέχεια διακρίνεται ο «μικρός το δέμας» δεσπότης Αρσένιος[1]. Ακολουθεί η οικογένεια του βιβλιοχαρτοπώλη Θρασύβουλου Μακρή, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός ως δημοσιογράφος και διευθυντής της εφημερίδας «Μικρά». Πρώτη στη σειρά είναι η σύζυγός του Αγγελική (1878-1965) το γένος Δημητρίου Γκατζώγια, η οποία παντρεύτηκε τον Θρασύβουλο Μακρή στις 29 Οκτωβρίου 1900. Εν συνεχεία είναι η κόρη τους Ευαγγελία (Λίτσα) (1907-1929), η μονάκριβη θυγατέρα τους, η οποία όμως έζησε μόλις 22 χρόνια και ενώ εργαζόταν ως υπάλληλος στο υποκατάστημα της Τράπεζας Αθηνών[2], προσβλήθηκε από λοιμώδη νόσο και πέθανε.

Τελευταίος δεξιά απεικονίζεται ο Θρασύβουλος ή χαϊδευτικά Θρασύς Μακρής. Γεννήθηκε περί το 1874 στα Κανάλια Καρδίτσας, όπως μας πληροφορεί ο Γιώργος Ζιαζιάς[3]. Ήλθε σε μικρή ηλικία με την οικογένειά του στη Λάρισα. Μετά τις σπουδές του εργάσθηκε ως δάσκαλος, αλλά πολύ γρήγορα τον προσείλκυσε η δημοσιογραφία. Τον Απρίλιο του 1896 εξέδωσε την εφημερίδα «Μικρά» η οποία έμεινε ιστορική για το πολύ μικρό της μέγεθος, το οποίο εντυπωσίαζε όχι μόνον πανελλήνια, αλλά και παγκόσμια. Στην αρχική της έκδοση του 1896 είχε το μέγεθος επιστολόχαρτου. Η κυκλοφορία της σταμάτησε οριστικά το 1926, στο ενδιάμεσο όμως χρονικό διάστημα είχε και άλλες βραχύβιες διακοπές. Μετά το 1926 δεν έμενε αδρανής, γιατί δημοσιογραφούσε σε άλλες εφημερίδες και συγχρόνως διατηρούσε, όπως και ο πατέρας του Γεώργιος Μακρής, βιβλιοχαρτοπωλείο και τυπογραφείο. Θεωρείται απ’ όλους ο πρύτανης των δημοσιογράφων της προπολεμικής Λάρισας. Στο μικρό του τυπογραφείο μαθήτευσαν πολλοί εκκολαπτόμενοι συντάκτες, οι οποίοι αργότερα επάνδρωσαν με επιτυχία τον καθημερινό και περιοδικό τύπο της Λάρισας. Στη φωτογραφία, ενδιάμεσα από τους μεγάλους παρατηρούνται και μικρά παιδιά τα οποία φαίνεται να φλερτάρουν με τον φακό του φωτογράφου. Η παλιά αυτή φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του επίτιμου δικηγόρου Γεωργίου Σακελλαρίδη, ο οποίος είχε συγγενικούς δεσμούς με την οικογένεια Θρασ. Μακρή, το οποίο δώρισε στο Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας.

Σαν την παρέα αυτή υπήρχαν και άλλες παρέες στην περιοχή γύρω από εξωκκλήσι του Αγ. Θωμά στον Αμπελώνα, γιατί την θρησκευτική πανήγυρη, ακολουθούσε και το καθιερωμένο πανηγύρι, στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι κάτοικοι του Αμπελώνα, όπως συμβαίνει και σήμερα. Έστηναν πρόχειρες ψησταριές, έφερναν μαζί τους εφόδια από το σπίτι, έπαιζαν τα κλαρίνα και τα βιολιά, καταναλώνονταν μεγάλες ποσότητες κρασί, το γνωστό καζακλαριώτικο κρασί και επακολουθούσε γλέντι και χορός όλη την ημέρα.

Η φωτογραφία χρονολογικά είναι τεκμηριωμένη στην οπίσθια όψη της από τον ίδιο τον Θρασύβουλο Μακρή. Γράφει: «Καζακλάρ. Άγιος Θωμάς, 10 Μαΐου 1926» Ήταν η χρονιά που διέκοψε την κυκλοφορία της η εφημερίδα του «Μικρά». Ήδη είχε αρχίσει από το 1922 να κυκλοφορεί από τον Γεώργιο Δημητρακόπουλο η «Ελευθερία» η οποία διέθετε σύγχρονες εγκαταστάσεις, είχε μεγάλο σχήμα και καθημερινή έκδοση, κάτι που ο Μακρής το επιχείρησε πολλές φορές και για την δική του εφημερίδα, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να το πραγματοποιήσει.

Η ομάδα της Φωτοθήκης του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου νοιώθει υπερήφανη, γιατί με την προβολή παλιών φωτογραφιών σαν την σημερινή, οι οποίες παραχωρούνται από ιδιώτες και από το ίδιο το Λαογραφικό Μουσείο, ανασυνθέτει σε κάποιο βαθμό την Λάρισα του μεσοπολέμου, τη Λάρισα που χάθηκε από τις διάφορες έκρυθμες καταστάσεις που μεσολάβησαν και δεν βοήθησαν την διάσωση της ομορφιάς της και την ιστορική διαδρομή πολλών προσωπικοτήτων που ανέδειξε.

 [1].Ο Αρσένιος Αφεντούλης γεννήθηκε το 1871 στο Μυριόφυτο της Θράκης. Σπούδασε στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης από την οποία απεφοίτησε το 1894. Χειροτονήθηκε διάκονος και παρέμεινε στη νήσο Χάλκη ως διδάσκαλος στην Σχολή της. Το 1910 χειροτονήθηκε μητροπολίτης Στρωμνίτσης και Τιβεριουπόλεως με έδρα τη Στρώμνιτσα, μια πόλη η οποία σήμερα βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του κράτους των Σκοπίων, κοντά στα βουλγαρικά σύνορα. Λόγω όμως της ενεργούς συμμετοχής του κατά την διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα και κατά τους Βαλκανικούς πολέμους εναντίον των Βουλγάρων, καταδιώχθηκε απ’ αυτούς και αναγκάσθηκε να καταφύγει στην Ελλάδα, όπου το 1913 τοποθετήθηκε μητροπολίτης Λαρίσης στη θέση του Αμβροσίου Κασσάρα ο οποίος το 1910 είχε καθαιρεθεί. Κατά τη διάρκεια του εθνικού διχασμού πρωτοστάτησε στο Ανάθεμα κατά του Βενιζέλου, με αποτέλεσμα να θεωρηθεί έκπτωτος του θρόνου για 3,5 χρόνια, από τον Ιούνιο του 1917 έως τον Δεκέμβριο του 1920, οπότε και αποκαταστάθηκε και πάλι ως μητροπολίτης Λαρίσης. Απεβίωσε αιφνιδίως την δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων το 1934 σε ηλικία 63 ετών. Η εξόδιος ακολουθία έγινε στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Αχιλλίου και ενταφιάσθηκε στο Κοιμητήριο της οδού Φαρσάλων (Παλαιό νεκροταφείο). Ήταν ένας ήρεμος και απλός ιεράρχης.

[2]. Το κτίριο της Τράπεζας Αθηνών βρισκόταν ακριβώς στη γωνία όπου στεγάζεται σήμερα το Ταχυδρομείο. Καταστράφηκε από τον σεισμό του 1941, μεταπολεμικά στη θέση του κτίσθηκε το Εφετείο, το οποίο με τη σειρά του όταν ολοκληρώθηκε το Δικαστικό Μέγαρο γκρεμίσθηκε για να κατασκευασθεί το Ταχυδρομείο.

[3]. Ζιαζιάς Γεώργιος, Θρασύβουλος Μακρής. Ο πρύτανης της λαρισινής δημοσιογραφίας, εφ. Ελευθερία Λάρισα, (2002).

* Από τον Νίκ. Αθ. Παπαθεοδώρου

nikapap@hotmail.com