Στην φωτογραφία παρατηρούμε χαμηλά και αριστερά πολλούς Λαρισαίους κατά ομάδες να ακολουθούν την πομπή. Άνδρες, γυναίκες και μικρά παιδιά βρίσκονται στις πίσω σειρές μετά την εικόνα του Αγίου Αχιλλίου και τους επισήμους. Τρεις μητροπολίτες παρευρέθηκαν στην περιφορά[2], οι ιερείς της μητροπόλεως βαδίζουν σε δύο σειρές, ενώ την πομπή περιστοιχίζουν στρατιώτες με τα όπλα επ’ ώμου. Διασχίζουν έναν ομαλό δρόμο ο οποίος ξεκινά από την αρχή τη οδού Ακροπόλεως (Παπαναστασίου) και φθάνει μέχρι την δυτική πλευρά του λόφου, εμπρός στον προαύλιο χώρο του ναού.

Ένα μεγάλο μέρος της εικόνας καταλαμβάνει πυκνή βλάστηση από πανύψηλα δένδρα, τα οποία καλύπτουν τα χαμηλά κτίσματα. Πάνω απ’ αυτά προβάλλει μόνον η τριώροφη νεοκλασική οικοδομή του Ιωάννη Βελλίδη[3], με το χαρακτηριστικό υπερώο στην οροφή του. Στο βάθος της εικόνας και πάνω από τις κορυφές των δένδρων μόλις διακρίνεται ο Υδατόπυργος.

Χαμηλά δεξιά μπορεί κανείς να διακρίνει σε ένα χώρο αδιαμόρφωτο, μια σειρά από ξύλινα παγκάκια, τοποθετημένα στη σειρά. Πρόκειται για το θερινό κινηματοθέατρο του επιχειρηματία Ζήση Δημητρίου, το οποίο ήταν ανεπτυγμένο στον χώρο δυτικά από τα μπεζεστένι. Είχε αρχίσει τη λειτουργία του καθώς ήταν 15 Μαΐου και πρέπει να έκανε ζέστη, γιατί πολλοί από τους πιστούς που ακολουθούν την περιφορά προστατεύονται από τον ήλιο, οι μεν γυναίκες με ομπρέλες, οι δε άνδρες με τα ψάθινα καπέλα τους. Ο χώρος του κινηματοθεάτρου προστατεύεται από ψηλό τοίχο φρεσκοασβεστωμένο. Το μικρό κτίσμα στη νοτιοδυτική γωνία του χώρου λογικά πρέπει να ήταν ο χώρος υγιεινής. Από την μορφή του μπορεί κανείς να εκτιμήσει τους υγειονομικούς κανόνες της εποχής.

Πιο πάνω δεξιά διακρίνονται δύο επιμήκη κτίσματα (το βόρειο μόλις διακρίνεται). Αν βασισθεί κανείς στην παρουσία εξωτερικά στρατιωτικού φυλακίου, θα πρέπει αυτά να ήταν κτίρια του στρατού. Είναι γνωστό ότι την περίοδο εκείνη στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται το Ηρώο της πόλεως, βρίσκονταν στρατιωτικές αποθήκες. Δυτικότερα εξέχει το Β΄ Δημοτικό Σχολείο[4], και πίσω του τα δύο ψηλά καμπαναριά και ο τρούλος του προπολεμικού ναού του Αγίου Αχιλλίου.

Με όλα όσα έχουμε αναφέρει, νομίζω ότι δεν είναι δύσκολη η χρονολόγηση της φωτογραφίας. Η παρουσία του μητροπολίτη Αρσενίου, που πέθανε τον Δεκέμβριο του 1934, η παρουσία του Β’ Δημοτικού Σχολείου που ολοκληρώθηκε το 1932, του Υδατόπυργου και των ηλεκτρικών καλωδίων, υποδηλώνουν ότι η φωτογράφηση πρέπει να έγινε στις 15 Μαΐου του 1933 ή 1934.

 [1]. Κατασκευάσθηκε στα τέλη του 15ου αιώνα (1490-1500) και χρησίμευε για την χρήση καταστημάτων με πολύτιμα περιεχόμενα (διακίνηση νομισμάτων, πολύτιμων λίθων, χρυσοχοεία, είδη μεταξωτών και λοιπών πολύτιμων υφασμάτων, κλπ), επειδή τη νύχτα οι πόρτες του έκλειναν και τις εισόδους του φρουρούσαν ειδικοί φύλακες. Το 1781 κατέπεσαν από σεισμό οι έξη μολύβδινοι θόλοι του και έκτοτε εγκαταλείφθηκε. Με τον χρόνο το εσωτερικό του σταδιακά μπαζώθηκε αυτόματα και από το 1897 υπάρχουν χαρακτικά που δείχνουν ότι η επιχωμάτωση είχε φθάσει στο ύψος των κάθετων τοίχων του μπεζεστενίου. Μάλιστα στους πολέμους του 1897 και 1912 είχαν στηθεί επάνω του από τον ελληνικό στρατό τηλεσκόπια για να εποπτεύουν τα πολεμικά γεγονότα στα σύνορα της Μελούνας. Τη δεκαετία του 1970 αφαιρέθηκε η επιχωμάτωση και σήμερα ο χώρος του χρησιμεύει ως αποθήκη της αρχαιολογικής υπηρεσίας.

[2]. Από άλλη φωτογραφία της ίδιας περιφοράς που έχει ληφθεί στην κεντρική πλατεία, ενώ η πομπή διασχίζει την οδό Ακροπόλεως (Παπαναστασίου σήμερα), διακρίνονται ευκρινέστερα ο κλήρος, οι τρεις μητροπολίτες, η εικόνα του Αγίου και οι επίσημοι. Από τους τρεις μητροπολίτες αναγνωρίζεται ο Λαρίσης Αρσένιος Αφεντούλης (1913-Δεκέμβριος 1934).

[3]. Ο ιδιοκτήτης του αρχοντικού αυτού Ιωάννης Βελλίδης ήταν ένας πλούσιος γαιοκτήμονας. Είχε υπό την κατοχή του την περιοχή του χωριού Τατάρ, της σημερινής Φαλάνης και είχε διατελέσει για κάποιο διάστημα νομαρχιακός σύμβουλος]. Ο Βελλίδης δαπάνησε ένα σεβαστό ποσόν για να κατασκευάσει σε περίοπτη θέση πάνω στο λόφο ένα υπέροχο αρχοντικό για να στεγάσει την οικογένειά του δίπλα από τον μητροπολιτικό ναό, σε διαστάσεις που να αντιπαραβάλλεται και να υπερτερεί απ’ αυτόν σε ύψος. Δυστυχώς όμως ο ιδιοκτήτης του λίγο μετά την ολοκλήρωση της οικοδομής είχε τραγικό τέλος. Σύμφωνα με την ειδησεογραφία των εφημερίδων της εποχής, τον Απρίλιο του 1890 για άγνωστους λόγους έπεσε στα νερά του διπλανού Πηνειού και αυτοκτόνησε.

[4]. Η θεμελίωση του Σχολείου έγινε στις 10 Μαρτίου του 1929 με αγιασμό από τον μητροπολίτη Αρσένιο, παρουσία του τότε υπουργού Παιδείας Γεωργίου Παπανδρέου και των τοπικών αρχών. Το 1932 αποπερατώθηκε η κατασκευή του διδακτηρίου και εκτελέσθηκαν τα εγκαίνια με την παρουσία και πάλι του υπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Το 1978, λόγω των ζημιών που υπέστη από τον σεισμό του 1941 και μέσα στα πλαίσια εξωραϊσμού της περιοχής του λόφου, κατεδαφίσθηκε και στη θέση του βρίσκεται σήμερα πάρκο με προτομές και αναμνηστικές στήλες. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος. Το Β΄ Δημοτικό Σχολείο στο Φρούριο. Ιστορική διαδρομή, εφ. «Ελευθερία», Λάρισα, φύλλο της 19ης Νοεμβρίου 2014.

Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου

nikapap@hotmail.com