Του Χαρίλαου Χονδρονάσιου, εκπαιδευτικού Μελία

Λίγη Ιστορία για να θυμηθούν οι γονείς τους πατεράδες τους και να γνωρίσουν οι εγγονοί τους παππούδες τους.....

Στις 9 Μαρτίου 1941 ξεκίνησε μια από τις μεγαλύτερες πολεμικές επιχειρήσεις στην Ιστορία της Σύγχρονης Ευρώπης , μια μάχη της οποίας η ισχύ πυρός μπορεί να συγκριθεί με τη περιβόητη γραμμή Βερντέν στη Γαλλογερμανική σύρραξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου.

Η αναφορά γίνεται για την μαζική επίθεση που εξαπέλυσαν οι Ιταλικές δυνάμεις του Μουσολίνι στη γραμμή μετώπου που εκτίνεται ανάμεσα από τον ορεινό όγκο της Νεμπρέσκας , κοιλάδα Αώου όπου Ηρωικό ύψωμα 731 δημιουργεί τα στενά της Κλεισούρας και την κορυφογραμμή της Τρεμπεσίνας.

Είναι αλήθεια ότι τον τελευταίο καιρό σιγά σιγά αποκαθίσταται η ιστορική μνήμη των υπερασπιστών του μαρτυρικού υψώματος 731στην Κλεισούρα και των μαχητών του 5ου ΣΠ με διοικητή τον ηρωικό ταγματάρχη Δ. Κασλά όλοι οπλίτες στο σύνολο τους Θεσσαλοί με καταγωγή την Καρδίτσα και τα Τρίκαλα.

Αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι Έλληνες και δη οι σημερινοί φραπεδοπότες των προσήλιων και πολυτελή Καφέ της Λάρισας και των παραλίων του νομού της, είναι η θυσία και καθοριστική συμβολή των Λαρισαίων οπλιτών που έτυχε εκείνες τις μέρες να υπηρετούν ή να επιστρατευτούν από το 4ο Σ. ΠΖ. της πρώτης μεραρχίας με έδρα τη Λάρισα καθώς και των αδρών του 52 Σ.ΠΖ. στην πλειοψηφία τους στρατευμένοι και επιστρατευμένοι πολίτες.

Οι άνδρες των συνταγμάτων αυτών καθώς των αδελφών συνταγμάτων 5ου και 51ου Σ. ΠΖ. με οπλίτες κυρίως από τα Τρίκαλα, ενεπλάκησαν σε εχθροπραξίες από τις πρώτες ώρες του πολέμου και επέστρεψαν συντεταγμένα και παρέδωσαν τον οπλισμό τους στον τελευταίο σταθμό διοικήσεως στο Μέτσοβο.

Δύσκολο να περιγραφεί επί του παρόντος η δράση των μονάδων αυτών εν συντομία και για την ιστορία αναφέρουμε την παρουσία του 1ου τάγματος του 4ου Σ.Π. στο απόσπασμα Δαβάκη , του 3ου τάγματος του 4ου Σ.Π. στο απόσπασμα του ταγματάρχη ηρωικού ταγματάρχη Φριζή Μαρδοχαίου με καταγωγή από τη Λάρισα, την καταλυτική συμβολή όλων σχεδόν των μονάδων της 1ης Μεραρχίας στην αποφασιστική μάχη της Πίνδου και την κατάληψη στρατηγικών υψωμάτων στα πανέμορφα Βλαχοχώρια, το 52ο Σ.Π. ήταν το πρώτο Ελληνικό σύνταγμα που εισήλθε σε Αλβανικό έδαφος καταλαμβάνοντας την πόλη Λεσκοβίκι με διοικητή τον Περικλή Κουβελά, γεγονός που εξασφάλισε την κατάληψη του Αργυροκάστρου, την συμβολή τους στην κατάληψη του οδικού κόμβου της Κλεισούρας , την κατάληψη και την παραμονή τους επιμακρόν σε στρατηγικές θέσεις επί του μαρτυρικού όρους Τρεμπεσίνα των υψωμάτων 1067-1142 και στο στρατηγικό πέρασμα της Κλεισούρας, θέσεις τις οποίες κράτησε μέχρι την ημέρα αντικατάστησης του από άλλη μονάδα του Ε.Σ.

Στις 10.4.1941 άρχισε τη συντεταγμένη αποχώρηση από την Αλβανία, και τελικώς διαλύθηκε στις 30.4.1941 στο Μέτσοβο.

Όλες οι μονάδες του 4ου Συν.ΠΖ. προέβαλλαν ηρωική αντίσταση καθ΄όλη τη διάρκεια της εαρινής επίθεσης στην τοποθεθία ΚΙΑΦΕ ΛΟΥΙΖΙΤ .

Δηλωτικό της κατάστασης των Λαρισέων μαχιτών είναι η παράθεση σχετικού διαβιβαστικού εγγράφου ντοκουμέντου με ημερομηνία 16.3.1941 της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού όπου ο ίδιος ο διοικητής της 1ης Μεραρχίας Β. Βραχνός (..αργότερα αιχμαλωτίστικε και έχασε τη ζωή του μαζί σε ναυάγειο μεταφερόμενος μαζί με άλλους ομήρους στην Ιταλία) ο οποίος εισηγείται την αντικατάσταση του 4ου ΣΝ.ΠΖ. εξαιτίας της τραγικής κατάστασης στην οποία έχουν περιέλθει τα τμήματα από την δίμηνην παραμονή τους και των καουχιών επι της Τρεμπεσίνας καθώς και των πενθήμερων ειδικών βομβαρδισμών έχουν καμφθεί σωματικά και ψυχικά και πρέπει να αντικατασταθούν. Γεγονός που συνέβη τελικά μετα από 10 ημέρες.

Για την ιστορία ….διοικητές του 4ου συντάγματος την περίοδο του πολέμου… Χατζηφόρος Ε. , Κατσιμήτρος Στ. , Καραποστόλης ΑΡ., Κετσέας Θεμ.

Διοικητές ταγμάτων .., 1ου Καραβίας Ιω. Βασιλόπουλος Σωτ. , 2ου Χατχηδάκης Δημ. 3ου Κολώνιας Γεω. ., Νάτσης, Μπαλντούμης Ιω., Αρέθας Ευστρ.

ΠΗΓΕΣ :

- Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού

 ΕΛΛΗΝΟΙΤΑΛΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ – Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ 1960

- Αρσενίου Λάζαρος

 ΑΝΑΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΕΠΟΥΣ 1940-1941 ΕΚΔΩΣΕΙΣ ΔΩΔΩΝΗ 1998

- Βουλγαράκης Δαμιανός

ΤΡΕΜΠΕΣΙΝΑ και ΑΛΒΑΝΙΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΛΑΡΙΣΑΙΚΗ ΗΧΩ 1974