"Φόρεσα το καπέλο μου …ανάποδα"

Του Δημήτρη Βάλλα

Η… ιστορία, η σημερινή, στις ιχνηλασίες, έχει να κάνει με τους…«τρελούς». Όχι βέβαια, τους γράφοντες, αλλά με τους άλλους, αυτούς που πέθαναν, πολέμησαν,  και άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους κάνοντας ακόμα και το όνομά τους σύμβολο, αλλά και καθημερινή έκφραση.

Την ιστορία λοιπόν, που εμείς , εκ του ασφαλούς βεβαίως, πολλές φορές κληθήκαμε, είτε να ιχνηλατήσουμε, είτε να καταγράψουμε, τις περισσότερες φορές σ’ αυτόν τον τόπο, υπερβαίνοντας εαυτόν, την έγραψαν οι «αλλοπαρμένοι». Από πού ν’ αρχίσουμε και που να τελειώσουμε δηλαδή: Από τους 300 του Λεωνίδα, από αυτούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου που βρέθηκαν στο Αφγανιστάν και στις Ινδίες, από αυτούς που ξημερώματα μέσα στο χιόνι ούρλιαζαν «αέρα» στην Αλβανία, ή κάποιους άλλους αργότερα που ενώ όλα ήταν χαμένα, μισοκαμμένοι καταδρομείς, από τα Νοράτλας που τους έβγαλαν στην Κύπρο, κράτησαν το αεροδρόμιο της Λευκωσίας και το παρέδωσαν με τα χίλια ζόρια στους ΟΗΕδες!

Η μεγάλη άσκηση της Πολεμικής Αεροπορίας με το όνομα ΚΑΜΠΕΡΟΣ-2014 που θα πραγματοποιηθεί στις 3 Ιουλίου, επανεργοποιεί, όχι μόνο το πεδίο βολής της …Κρανιάς, αλλά και ένα όνομα ενός αεροπόρου-θρύλου όχι μόνο για τα ελληνικά δρώμενα, αλλά και για τα παγκόσμια δ3εδομένα:

Πριν από 102  χρόνια λοιπόν,  στις 13 Μαΐου 1912, ο υπολοχαγός Δημήτριος Καμπέρος πραγματοποίησε στο Φάληρο την πρώτη πτήση στρατιωτικού αεροπλάνου στην Ελλάδα. 

Από νωρίς πλήθη είχαν συγκεντρωθεί στα γύρω χωράφια για να θαυμάσουν το μοναδικό για την εποχή επίτευγμα: Τον άνθρωπο που θα κατάφερνε να πετάξει.

Η Πολεμική Αεροπορία, που ιδρύθηκε ουσιαστικά τότε, ήταν αποτέλεσμα προσωπικής προσπάθειας του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος με διορατικότητα είχε προβλέψει  ότι η χρήση του νέου για την εποχή μέσου θα μπορούσε να διαδραματίσει βασικό  ρόλο στις πολεμικές συρράξεις. Ο Δημήτριος Καμπέρος λοιπόν  και άλλοι πέντε τολμηροί αξιωματικοί του πεζικού και του πυροβολικού ήταν οι πρώτοι εθελοντές που στάλθηκαν στη Γαλλία για να εκπαιδευτούν σαν πιλότοι.

Μιλάμε για πτήση με τα αεροπλάνα της εποχής δεν ήταν καθόλου εύκολη. Τα αεροπλάνα τύπου Farman που πετούσαν τότε δεν είχαν άτρακτο και ο πιλότος βρισκόταν στον αέρα χωρίς καμία κάλυψη από τις καιρικές συνθήκες. Τα μηχανικά προβλήματα ήταν τόσο συχνά και τόσο πολλά, που ο ίδιος ο Γάλλος Διοικητής της Πολεμικής Αεροπορίας Denain δε δίστασε να δηλώσει ότι οι αεροπόροι έπρεπε να θεωρούνται είδωλα αυταπάρνησης και αυτοθυσίας γιατί τα αεροπλάνα τους ήταν «σκοτώστρες».

Ο Δημήτριος Καμπέρος πραγματοποιώντας την πρώτη πτήση του στο Φάληρο έγινε λαϊκός ήρωας. Οι ριψοκίνδυνοι ελιγμοί του εντυπωσίασαν τους Αθηναίους που επέλεξαν το... κατάλληλο προσωνύμιο για την τόλμη του: "τρελοκαμπέρος"

Λίγους μήνες αργότερα, η "τρέλα" του Καμπέρου και των άλλων αεροπόρων έδειξε την πραγματική της αξία. Στους Βαλκανικούς πολέμους, η αεροπορία έκανε την πρώτη περήφανη εμφάνισή της σπέρνοντας τον πανικό στα τουρκικά στρατεύματα και τον ενθουσιασμό στους Έλληνες στρατιώτες. Μια νέα εποχή για τον πόλεμο είχε ξεκινήσει από τα Βαλκάνια…

Η επίδειξη του Καμπέρου, εντυπωσιάζει τοτε τον Σουρή που θα  γράψει χαρακτηριστικά στο φύλλο του «Ρωμηού» εκείνης της εποχής:

«Την αεροπορίαν δοξάζω και γεραίρω

βαρδάτε και θα πάω ψηλά με τον Καμπέρο

κι εξ ύψους θ’ ανυμνήσω την συλλογήν εράνων

υπέρ αεροπλάνων.»

( Σ.Σ.  Ο Βενιζέλος τότε έκανε έρανο υπέρ της αεροπορίας για αγορά αεροσκαφών.)

Στην επίδειξη αυτή φαίνεται πως ο Καμπέρος είχε πετάξει κουφέτα στο κοινό κατά τη διάρκεια του ελιγμού, γιατί ο Σουρής λέει ακόμα:

«Κανένας από κάτω μη στέκει κεχηνώς

κι εγώ για τον Καμπέρο κουφέτα δεν θα ρίξω.

Την δόξαν ας αφήσωμεν θριάμβων εφημέρων

εις ύψος ας τρυφήσωμεν μαζί με τον Καμπέρον.»

Από τη Λάρισα τον Οκτώβριο του 2012 ο υπολοχαγός Δημήτρης Καμπέρος θα εκτελέσει και την πρώτη στρατιωτική αποστολή συνεργασίας στην Ελλάδα και τη δεύτερη σε παγκόσμιο επίπεδο …

Λίγες μέρες πριν την έναρξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου τέσσερα ελληνικά αεροπλάνα τύπου Henry Farman εγκαταστάθηκαν σε έναν αγρό κοντά στη Λάρισα με αποστολή να παρέχουν πληροφορίες στο Ελληνικό Γενικό Στρατηγείο . Οι τέσσερις πιλότοι, οι οποίοι ανακλήθηκαν από τη Γαλλία όπου εκπαιδεύονταν για να επανδρώσουν το νεοσύστατο Λόχο Αεροπορίας, ήταν ο υπολοχαγός πυροβολικού Δημ. Καμπέρος, δκτής του τμήματος, ο υπολοχαγός μηχανικού Μιχ. Μουτούσης και οι ανθυπίλαρχοι Πανούτσος Νοταράς και Χρήστος Αδαμίδης, όλοι διπλωματούχοι πιλότοι.

Τα αεροπλάνα Farman, χωρίς άτρακτο και με τον κινητήρα πίσω από το κάθισμα του πιλότου, μπορούσαν να ανέβουν σε ύψος 1500 μέτρων, πράγμα όμως σπάνιο καθώς οι πιλότοι ήταν εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες δεν διέθεταν όλα τα απαραίτητα όργανα. Ακόμα, δεν διέθεταν οπλισμό, εκτός του περιστρόφου του χειριστή και μερικών χειροβομβίδων, τις οποίες αυτός πετούσε με το χέρι κατεβαίνοντας χαμηλά.  Το πρωί της 5ης Οκτωβρίου 1912, πρώτης ημέρας του πολέμου, ο Υπολοχαγός Καμπέρος πήρε διαταγή να πετάξει πάνω από το μέτωπο και να δώσει πληροφορίες για τις κινήσεις και τις δυνάμεις του εχθρού κατά μήκος της οδού Ελασσόνας – Σαρανταπόρου. Απογειώθηκε από τη Λάρισα και αφού έκανε αναγνώριση ολόκληρης της παραμεθόριας περιοχής προσγείωσε το αεροπλάνο στον Τύρναβο, από όπου υπέβαλε την αναφορά του. Ο ίδιος περιέγραψε την πρώτη του αυτή πτήση πάνω από το μέτωπο, που είναι και η πρώτη στον κόσμο πτήση κατά τη διάρκεια ενός τακτικού πολέμου : «Το αεροπλάνο μου εκείνο ήταν όλο συρματόσκοινα. Φόρεσα το καπέλο μου ανάποδα μη μου το πάρει ο αέρας, στερέωσα δίπλα μου και ένα κασόνι με χειροβομβίδες…..και καιρού επιτρέποντος απογειώθηκα……και σε λίγο έφτασα πάνω από τις εχθρικές γραμμές σε πολύ χαμηλό ύψος. Οι Τούρκοι ξαφνιασμένοι στην αρχή στάθηκαν και κοιτούσαν. Ύστερα άρχισαν να μου ρίχνουν με όλα τα όπλα. Και οι δικές μου χειροβομβίδες όμως δεν πήγαν χαμένες. Κατόρθωσα να μαζέψω τις πληροφορίες που ήθελε ο αρχιστράτηγος και γύρισα πίσω. Όταν κατέβηκα είδα το αεροπλάνο μου κόσκινο από τις σφαίρες…».

Αργότερα, ο Γάλλος Διοικητής της Συμμαχικής Πολεμικής Αεροπορίας στη Μακεδονία το 1918)θα ποιοί αεροπόροι εκείνοι έπρεπε να θεωρούνται είδωλα αυταπαρνήσεως και αυτοθυσίας γιατί τα αεροπλάνα τους ήταν «σκοτώστρες».

Αν κάποιος λοιπόν από δω και πέρα σας αποκαλέσει« τρελό -Καμπέρο» θυμηθείτε την ιστορία και καμαρώστε μαζί με τον πραγματικά τρελό πιλότο του τότε που από κάπου σίγουρα θα μας παρακολουθεί και θα γελάει!