Έτσι λοιπόν, όταν οι απόφοιτοι εξετάζουν την προσφορά εργασίας που υπάρχει στη χώρα τους, διαπιστώνουν ότι: οι δυνατότητες έκφρασης του δυναμικού τους, μέσω επιχειρηματικής δράσης, είναι πρακτικά ανύπαρκτες, διότι το «επιχειρείν» νομίμως δεν είναι βιώσιμο. Επίσης οι προοπτικές εξέλιξης και οι οικονομικές απολαβές είναι σημαντικά υποδεέστερες από αυτές που αναμένουν με βάση τον μόχθο που επένδυσαν. Επί της ουσίας με μια απλή ματιά στη διεθνή προσφορά εργασίας, οι προοπτικές σε άλλες χώρες δείχνουν να είναι πολύ καλύτερες. Ντρέπομαι που η γενιά μου υπονομεύει τις επόμενες γενεές και αποστερεί τη χώρα από τις δημιουργικές δυνάμεις της». Με αυτά τα λόγια ο καθηγητής μαθηματικών στο ΑΠΘ, Ιωάννης Αντωνίου περιγράφει τη σχέση των ελληνικών μυαλών με την επαγγελματική πραγματικότητα τη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Ε».

Ο ίδιος επισκέφτηκε τη Λάρισα πριν από κάποιο διάστημα και είχε μιλήσει σε μικρούς και μεγάλους για πολλά και ενδιαφέροντα ζητήματα που απασχολούν το διαδίκτυο, τα μαθηματικά. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που από το 2001 διδάσκει Θεωρία Πληροφορίας, Χάος και Μοντελοποίηση Πολύπλοκων Συστημάτων στο Τμήμα Μαθηματικών του ΑΠΘ. Το 2009 ίδρυσε το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην «Επιστήμη του Διαδικτύου», έχει δημοσιεύσει άνω των 200 εργασιών, είναι επίτιμος καθηγητής στα Πανεπιστήμια Lomonosov Mόσχας και Αγ. Πετρούπολης κι έχει τιμηθεί με 5 Βραβεία.

* Ποιο είναι το επίπεδο των Μαθηματικών που διδάσκονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, σε σχέση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές Χώρες, την Αμερική και τη Ρωσία;

- Το Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Μαθηματικών του ΑΠΘ, καθώς και άλλων Πανεπιστημίων της Χώρας, είναι εφάμιλλο Πανεπιστημίων της Ευρώπης, της Αμερικής ή της Ρωσίας. Υστερούμε όμως σε υποδομές. Υπάρχει 10πλάσια αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων από την προβλεπόμενη στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου, οι Καθηγητές διδάσκουν διπλάσια ή τριπλάσια μαθήματα από αυτά που εκ του νόμου υποχρεούνται. Κάνουμε ό,τι καλύτερο προκειμένου το επίπεδο των αποφοίτων μας να παραμένει υψηλό, πληρώντας όλες τις προδιαγραφές των Πανεπιστημίων της Ευρώπης ή της Αμερικής. Παρά τις δυσκολίες, οι φοιτητές μας τα τελευταία πέντε χρόνια συμμετέχουν περισσότερο στις παραδόσεις των μαθημάτων, ρωτούν συχνότερα, και γενικότερα φαίνεται να έχουν κατανοήσει ότι η Γνώση αποτελεί σήμερα αναγκαίο εφόδιο για την Επαγγελματική Επιβίωσή τους στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη Αγορά Εργασίας.

*Οι Έλληνες παρά την κρίση επενδύουν στην Εκπαίδευση. Συνολικά δίνουν κόπο, χρόνο και χρήμα για ένα μάστερ. Τα χρήματα είναι πολλά, αλλά μετά τι; Φεύγουν στην Αμερική για να εκμεταλλευτούν αυτά τα μυαλά οι ξένοι. Τελικά τι φταίει;

-Η απάντηση είναι απλή: ο νόμος «Προσφοράς-Ζήτησης». Παρά την οικονομική δυσπραγία της ελληνικής πραγματικότητας, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα προσφέρει γνώσεις που καθιστούν τους αποφοίτους του ανταγωνιστικούς σε διεθνές επίπεδο. Έτσι λοιπόν, όταν οι απόφοιτοι εξετάζουν την προσφορά εργασίας που υπάρχει στη χώρα τους, διαπιστώνουν ότι: οι δυνατότητες έκφρασης του δυναμικού τους, μέσω επιχειρηματικής δράσης, είναι πρακτικά ανύπαρκτες, διότι το «επιχειρείν» νομίμως δεν είναι βιώσιμο. Οι προοπτικές εξέλιξης και οι οικονομικές απολαβές είναι σημαντικά υποδεέστερες από αυτές που αναμένουν με βάση τον μόχθο που επένδυσαν. Επί της ουσίας με μια απλή ματιά στη διεθνή προσφορά εργασίας, οι προοπτικές σε άλλες χώρες δείχνουν να είναι πολύ καλύτερες. Ντρέπομαι που η γενιά μου υπονομεύει τις επόμενες γενεές και αποστερεί τη χώρα από τις δημιουργικές δυνάμεις της. Η Αμερική έχει καταφέρει να εφελκύει τους καλύτερους ανά τον κόσμο διότι γνωρίζει πώς να τους προσφέρει τα αναγκαία χωρίς γραφειοκρατία και να αξιοποιεί τον πολύτιμο νου τους. Έμπρακτη απόδειξη αυτού είναι εταιρίες όπως η Google, η Facebook, η Apple, η LinkedIn, και γενικότερα το φυτώριο που λέγεται «Silicon Valley». Η Αμερική πρωτοπορεί στην «Παραγωγή Καινοτομίας», δηλαδή τη μετατροπή της ακαδημαϊκής γνώσης σε τεχνολογικό επίτευγμα-προϊόν.

*Γεωμετρία και Internet. Μιλήσατε για όλα αυτά στη Λάρισα. Αναφερθήκατε στο παράδειγμα των Πυγολαμπίδων και πως υπάρχει Μαθηματικό Μοντέλο που εξηγεί τον «αυτόματο» Συγχρονισμό τους. Πώς σχετίζονται όλα αυτά με το Internet τελικά;

- Παρατηρώντας τα τηλεφωνικά δίκτυα, διαπιστώσαμε στα τέλη της δεκαετίας 1950, ότι οι συνδέσεις είναι τυχαίες. Αποδείχθηκε ότι αυτά τα δίκτυα, που δημιουργούν συνδέσεις τυχαία, δεν μπορούν να εξηγήσουν φαινόμενα Συγχρονισμού, τα οποία παρατηρούνται στις Πυγολαμπίδες και στην Επιληψία. Συνεπώς, πρέπει να αναζητήσουμε διαφορετική Γεωμετρία Συνδέσεων. Στα τέλη της δεκαετίας 1990, το «αίνιγμα» λύθηκε όταν αποδείχθηκε ότι τα δίκτυα που δημιουργούν οι άνθρωποι με τις διαπροσωπικές σχέσεις τους, έχουν την ίδια Γεωμετρία με τα δίκτυα επικοινωνίας των πυγολαμπίδων, των νευρικών κυττάρων, και των ιστοχώρων του Παγκόσμιου Ιστού. Αυτή η Γεωμετρία ονομάστηκε «Γεωμετρία Μικροκόσμου» διότι διασφαλίζει μικρή απόσταση επικοινωνίας μεταξύ των κόμβων του δικτύου. Η «Γεωμετρία Μικροκόσμου» είναι διαισθητικά γνωστή σε όλους μας, αφού περιγράφει τον προσωπικό μικρόκοσμο που δημιουργεί ο κάθε άνθρωπος στην πορεία της ζωής του. Τα μαθηματικά μοντέλα του μικρόκοσμου ερμηνεύουν το «πώς η ορχήστρα παίζει χωρίς μαέστρο», δηλαδή το πώς αναδύεται Συγχρονισμός «αυτογενώς». Οι γεωμετρίες των δικτύων εμπλούτισαν την εμπειρία μας πέραν των πολυγώνων και πολυέδρων (κρύσταλλοι) και εντάσσονται στη Σχεσιακή Γεωμετρία του Poincare (τέλη 19ου αιώνα). Η Σχεσιακή Γεωμετρία του Poincare γενικεύει τη Γεωμετρία του Ευκλείδη, θεωρώντας ότι 2 σημεία που συνδέονται με ευθεία είναι ισοδύναμα με 2 σημεία που συνδέονται με οποιαδήποτε άλλη καμπύλη. Η Σύνδεση αυτή καθαυτή είναι η ουσία της Γεωμετρίας των Δικτύων.

ΠΩΣ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΝΟΜΠΕΛΙΣΤΑΣ

Η σχέση του με τον Πριγκόζιν

Ο Ιωάννης Αντωνίου έχει διερευνήσει διάφορες ποίκιλες εκφάνσεις Πολυπλόκων Συστημάτων με τον Ίλια Πριγκόζιν (Ilya Prigogine - Βραβείο Νόμπελ 1977) από το 1982 στα Διεθνή Ινστιτούτα Solvay στις Βρυξέλλες, όπου υπηρέτησε ως Αναπληρωτής Διευθυντής από το 1994 ως το 2004. Τον ρωτήσαμε να μας μιλήσει για την εμπειρία του αυτή και είπε: «Το μεγάλο πάθος του Prigogine ήταν η ανάγκη Ενιαίας Περιγραφής της Φύσης, καθότι ήταν βαθιά πεπεισμένος όπως οι Έλληνες Στοχαστές, ότι η Φύση είναι Ενιαία. Ο κατακερματισμός της Γνώσης είναι απλά ένδειξη της Ανθρώπινης Αδυναμίας Σύνθεσης είτε Εμμονής σε τεχνητούς διαχωρισμούς, όπως για παράδειγμα ο διαχωρισμός των «Επιστημών της Ζωής» από τις «Επιστήμες της Φύσης» ή τα «Μαθηματικά». Πρόσφατα μάλιστα, η Σχολή Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 90 ετών από την ίδρυσή της και των 100 ετών από τη γέννηση του Ilya Prigogine, διοργάνωσε σχετική Ημερίδα με ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις και συζητήσεις. Η προσωπική μου εμπειρία με τον Prigogine, συνοψίζεται στα εξής: πίστευε βαθιά στον Άνθρωπο και τις δυνατότητες Πνευματικής Ανέλιξής του, ήταν πάντα προσηνής και ευδιάθετος, ήταν αισιόδοξος για τις ανθρώπινες σχέσεις και το μέλλον της Επιστήμης, διέβλεπε τις απαντήσεις στα ερωτήματα που έθετε, είχε ακλόνητη θέληση στην πορεία υλοποίησης των Στόχων που αναλάμβανε.

ΜΠΟΡΕΙ Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΤΟΣ

ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ;

Ρωτήσαμε τον κ. Αντωνίου αν ο Παγκόσμιος ιστός μπορεί να αντικαταστήσει τον εγκέφαλο και μας απάντησε: Η γεωμετρία των συνδέσεων του Παγκόσμιου Ιστού εμφανίζει τα ίδια δομικά χαρακτηριστικά με τη γεωμετρία των συνδέσεων του Εγκεφάλου. Εάν δηλαδή δώσουμε τα 2 δίκτυα σε έναν Μαθηματικό, είναι σχεδόν αδύνατο να καταλάβει ποιο είναι ποιο, χρησιμοποιώντας στατιστικές ή αλγεβρικές μεθόδους. Δεν είναι γνωστό αν ο παγκόσμιος ιστός δύναται να αντικαταστήσει τον εγκέφαλο, είναι όμως γεγονός ότι σήμερα ο Παγκόσμιος Ιστός αποτελεί επέκταση του νου για πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι ανακαλούν δεδομένα από το Web και αναθέτουν στον Παγκόσμιο Ιστό την διαχείριση των πληροφοριών μέσω καταλλήλων προγραμμάτων νοηματικής επεξεργασίας, τα οποία γράφονται σε γλώσσες προγραμματισμού, όπως η OWL. Στα προγράμματα αυτά οι προτάσεις εγγράφονται ως τριάδες (Υποκείμενο, Ρήμα, Κατηγόρημα).

Στο ίδιο ερώτημα απάντησε και ο υποψήφιος διδάκτορας Ευάγγελος Ιωαννίδης που τόνισε ότι: «Μέσω του Παγκόσμιου Ιστού θα είμαστε σε θέση να εκτελούμε εντολές τις οποίες έως τώρα τις αναθέταμε στον Εγκέφαλό μας. Στην μετεξέλιξη του Παγκόσμιου Ιστού που επίκεινται, θα είναι παρούσα η διασύνδεση, όχι μόνον των ανθρώπων (π.χ. Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram), αλλά και των μηχανών-συσκευών μεταξύ τους. Σε αυτό λοιπόν το «νέο» Internet που επέρχεται, το λεγόμενο «Internet of Things», δεν

θα απαιτείται για παράδειγμα η συνεχής επίβλεψη όλων των μηχανών ενός εργοστασίου από τον ανθρώπινο παράγοντα (Έξυπνα Εργοστάσια). Ο λόγος είναι ότι οι μηχανές, μέσω της δικτύωσής τους στο Internet of Things, θα είναι σε θέση να ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταξύ τους και να λαμβάνουν αποφάσεις μόνες τους σε πραγματικό χρόνο. Φυσικά εμείς οι άνθρωποι θα τις έχουμε πιο πριν προγραμματίσει για το τι ακριβώς ενέργειες θα εκτελούνε, ανάλογα με τα δεδομένα που θα λαμβάνουν έχουνε κάθε φορά από μια άλλη διαφορετική μηχανή-συσκευή. Πάνω σε αυτό το «νέο» Internet, το «Facebook των Μηχανών» θα μπορούσαμε να το παρομοιάσουμε, είναι δομημένη η λεγόμενη «4η Βιομηχανική Επανάσταση», η οποία αποτέλεσε το κεντρικό θέμα στο ετήσιο Συνέδριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Forum στο Νταβός της Ελβετίας το 2016».

Για να καταλήξει ο κ. Αντωνίου πως «Το διαδίκτυο είναι ένα δίκτυο υπολογιστών. Σήμερα οι υπολογιστές διαθέτουν όλα εκείνα τα γνωρίσματα που οι ψυχολόγοι ονομάζουν Ευφυΐα. Τεχνητή Συνείδηση όμως δεν έχουν. Το λογισμικό κάθε όντος αναπαρίσταται ως δίκτυο. Αν κατασκευαστεί ένα δίκτυο, άρα ένα λογισμικό, που μπορεί να αναπτύξει συνείδηση, τότε εμείς τι είμαστε; Αν υποθέσουμε ότι και εμείς είμαστε «βιοχημικές μηχανές» με συνείδηση, τότε εμείς ευθυνόμαστε για τις πράξεις μας ή ο κατασκευαστής-Θεός; Αν υποθέσουμε ότι δεν είμαστε «βιοχημικές μηχανές», τότε εμείς είμαστε οι μόνοι υπεύθυνοι για τις Επιλογές μας και για τις συνακόλουθες επιπτώσεις τους. Αν δεν είμαστε «βιοχημικές μηχανές» τότε συνεχίζεται ο διάλογος που άνοιξαν οι Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι με πολύ πιο δραματικό τόνο».

Του Κώστα Γκιάστα