Της Δανάης Δημητρακοπούλου

Στις 8 Ιουλίου, είχα την τιμή να γνωρίσω τον Νομπελίστα ακτιβιστή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Αρχιεπίσκοπο Ντέσμοντ Τούτου στο Κέιπ Τάουν της Νοτίου Αφρικής, η φήμη του οποίου εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, όταν αγωνιζόταν ενάντια στο Απαρτχάιντ. Ήταν ο πρώτος έγχρωμος Αρχιεπίσκοπος του Κέιπ Τάουν και Επίσκοπος της επαρχίας της Νοτίου Αφρικής (της τώρα Αγγλικανικής Εκκλησίας της Νοτίου Αφρικής).

Περιμένοντάς τον με ανυπομονησία να φτάσει στον χώρο της συνάντησής μας, αναρωτήθηκα, τι λέει άραγε κάποιος σε έναν τόσο σεβάσμιο άνθρωπο; Που όχι μόνο κατάφερε τόσα πολλά και σπουδαία πράγματα μέσα από τη ζωή και τη δράση του, αλλά έχει στείλει εμπνευσμένα μηνύματα, που έχουν αγγίξει εκατομμύρια ανθρώπων, σε ολόκληρο τον κόσμο.

Επιτέλους η ώρα έφτασε, οι πόρτες άνοιξαν και ο Νομπελίστας -Αρχιεπίσκοπος μπήκε. Η παρουσία του γέμισε τον χώρο σαν να είχαν μπει είκοσι άνθρωποι. Ήταν ένας μικρόσωμος άνδρας, κρατούσε μπαστούνι, φορούσε μαύρο κοστούμι, και απέπνεε ένα μαγικό λες χάρισμα, που ξεπερνούσε κατά πολύ την εμφάνισή του.

ΤΟ ΟΡΙΟ Ο ΟΥΡΑΝΟΣ

Κάθισε, χαμογέλασε και άρχισε να μιλάει.

«Ήθελα να πω ένα μικρό πράγμα. Μεγάλωσα σε μία κωμόπολη, η μητέρα μου ήταν οικιακή βοηθός και ο πατέρας μου δάσκαλος. Όταν είδαμε για πρώτη φορά αεροπλάνο, ονειρεύτηκα πώς θα ήταν να είμαι πάνω σε αυτό. Τώρα λοιπόν, όταν κάποιες φορές κάθομαι στο προεδρικό δωμάτιο εργασίας (οβάλ γραφείο) στο Λευκό Οίκο, τσιμπάω τον εαυτό μου και σκέφτομαι "Δεν μπορεί να είμαι στ’ αλήθεια εγώ". Αυτό που θέλω να πω είναι πως στην πραγματικότητα το όριο είναι ο ουρανός». Μας εξηγεί πως όποιες και αν είναι οι συνθήκες στις οποίες βρισκόμασταν ή βρισκόμαστε τώρα, πάντα μπορούμε να φτάσουμε σ’ αυτά τα όρια.

Ο Αρχιεπίσκοπος Τούτου - όπως διαφάνηκε και από τη συνάντηση μαζί μας- εμπνέεται από τους προβληματισμούς και τις απόψεις της νεότερης γενιάς, δείχνει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και πώς θα θέλαμε να τον αλλάξουμε. Η μεγαλύτερη ευχή του είναι «να υπάρχει ειρήνη παντού, ο πόλεμος να σταματήσει στη Συρία, στο Ισραήλ και σε όλες τις χώρες που βρίσκονται τώρα σε τέτοια δοκιμασία. Θέλω ο κόσμος να ενωθεί και τα παιδιά στη Νότιο Αφρική και σε ολόκληρο τον πλανήτη, να μπορούν να παίξουν έξω χωρίς φόβο». Εξηγεί πως «υπάρχουν πολλές κωμοπόλεις με νέα παιδιά στην ηλικία σας, που κάποιες φορές τα πυροβολούν. Στέκονται έξω από το σπίτι τους και επειδή υπάρχουν γκάνγκστερ που πυροβολούν, ακόμη και αν τα παιδιά δεν έχουν κάνει τίποτα, απλά τα σκοτώνουν. Επίσης, υπάρχει και η βία κατά των γυναικών και κατά των παιδιών. Θα ήθελα να δω έναν κόσμο, σαν μία χώρα, όπου θα υπάρχει παντού ειρήνη. Δεν μου αρέσει να βλέπω τις εικόνες που βλέπετε και εσείς στην τηλεόραση, εικόνες παιδιών να τρέχουν τρομαγμένα και ταλαιπωρημένα από το ένα μέρος στο άλλο».

Συνεχίζει μιλώντας για την πιο υπερήφανη στιγμή της ζωής του, όταν γεννήθηκε το πρώτο του παιδί. «Τότε-λέει- δεν υπήρχαν πολλά τηλέφωνα τριγύρω. Έτρεξα περίπου τριάντα λεπτά για να φτάσω στο σπίτι μου και να πω στους γονείς μου «’Έγινα πατέρας για πρώτη φορά!”». Γελάει και χαμογελάει.

Ο Αρχιεπίσκοπος Τούτου εύχεται και ελπίζει να μπορέσουν κάποτε όλοι οι άνθρωποι να ζήσουν ενωμένοι. Εύχεται πριν πεθάνει, να μπορέσει να δει «όλες τις χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο να ζουν εν ειρήνη». Και δεν κρύβει την αισιοδοξία και την πίστη του: «Δεν υπάρχουν τέρατα στον κόσμο-τονίζει- υπάρχουν μόνο άνθρωποι που μπορούν να κάνουν τερατώδη πράγματα και παρά τα πράγματα που κάνουν, όπως φόνος ή πόλεμος, αυτά δεν τους κάνουν τέρατα». Πιστεύει πως «ο Θεός δημιουργεί μόνο ξεχωριστούς ανθρώπους, καθώς, ποτέ δεν θα δημιουργούσε σκουπίδια», πως ο Θεός μας δημιούργησε όλους για κάποιο λόγο και ο καθένας μας είναι ιδιαίτερος.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΡΕΣΗΣ

Εξηγεί επίσης, πως παρόλο που οι άνθρωποι στον κόσμο κάνουν φρικτά πράγματα, πάντα υπάρχει τρόπος για συγχώρεση και αυτό είναι που μπορεί να μας οδηγήσει στην ειρήνη. Αναφερόμενος ειδικότερα σε αυτήν, τόνισε τη σημασία της συγχώρεσης και το πώς δεν μπορούμε να αναπτυχθούμε ως άτομα χωρίς αυτή. «Η συγχώρεση, λέει, δεν είναι για τον δράστη, αλλά είναι για τον εαυτό σας, για να είστε σε θέση να το προσπεράσετε και να είστε ελεύθεροι ξανά».

Πριν ολοκληρωθεί η συνάντηση μας, μας δίνει ένα σημαντικό μήνυμα να πάρουμε μαζί μας, που συμπυκνώνεται στη φράση: «Ubuntu». Είναι μία ιδέα από την περιοχή της Νοτίου Αφρικής που κυριολεκτικά σημαίνει «ανθρωπιστικότητα» και συχνά μεταφράζεται ως ανθρωπιά προς τους άλλους, αλλά χρησιμοποιείται επίσης και με μία πιο φιλοσοφική έννοια που σημαίνει «πίστη σε έναν παγκόσμιο δεσμό συμμετοχής που συνδέει όλη την ανθρωπότητα».

Θα συνδεθούμε άραγε μαζί της και τις ιδέες του Νομπελίστα ακτιβιστή;

++++++++

Νομπελίστας, ακτιβιστής

ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Ο Ντέσμοντ Τούτου γεννήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1931 στο Κλέρκσντορπ του Τρανσβάαλ της Νότιας Αφρικής, μια πόλη με χρυσωρυχεία δυτικά του Γιοχάνεσμπουργκ.

Αρχικά εκπαιδεύτηκε ως δάσκαλος στο Κολέγιο Μπαντού της Πραιτώρια και το 1954 αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Αφρικής και άρχισε να διδάσκει.

Κατά τη δεκαετία του '70, χρηματίζει υποδιευθυντής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών και διορίζεται πρωθιερέας του Γιοχάνεσμπουργκ κατά την περίοδο 1975-1976. Είναι ο πρώτος μαύρος που καταλαμβάνει αυτή τη θέση.

Από το 1976 ως το 1978 διατελεί επίσκοπος του Λεσότο. Αμέσως μετά αποδέχεται τον διορισμό του στη θέση του γενικού γραμματέα του Νοτιοαφρικανικού Συμβουλίου Εκκλησιών και από αυτή τη θέση (μέχρι το 1985) διακρίνεται σε εμβληματική εθνική και παγκόσμια φιγούρα για τα δικαιώματα των Μαύρων της Νότιας Αφρικής. Αν και ήταν ήδη αναγνωρίσιμη και σεβαστή εκκλησιαστική φυσιογνωμία πριν την εξέγερση του 1976 στις επαρχίες των μαύρων, τους μήνες λίγο πριν την εξέγερση του Σοβέτο άρχισε να γίνεται γνωστός στους λευκούς Νοτιοαφρικανούς για τις μεταρρυθμιστικές του ιδέες. Ο Τούτου διακηρύσσει μια μάχιμη πολιτική μη βίας, οραματίζεται «μια δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία χωρίς φυλετικές διαφορές». Το 1984, ο Ντέσμοντ Τούτου βραβεύεται με το Νόμπελ Ειρήνης, "για τη συνεισφορά του στην αντιμετώπιση του απαρτχάιντ". Πρόκειται γενικά για μια προσωπικότητα που απολαμβάνει την αποδοχή και τον σεβασμό σε όλο τον κόσμο. Συχνά καλείται λόγω της εμπειρίας του για την επίλυση μακροχρόνιων αντιπαραθέσεων ανά τον κόσμο. Παραμένει ακτιβιστής για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον αγώνα κατά του AIDS, της φτώχειας και του ρατσισμού.

+++++

Πέρα από το Νόμπελ Ειρήνης, έχει λάβει το βραβείο Άλμπερτ Σβάιτσερ για τον Ανθρωπισμό, το βραβείο Ειρήνης Γκάντι, το Βραβείο του Ιδρύματος Ωνάση το 1981και είναι ο πρώτος επίτιμος ηγέτης του Ιδρύματος Ειρήνης Πυρηνικής Εποχής. Επίσης, είναι πρόεδρος της Νοτιοαφρικανικής Επιτροπής για την αλήθεια και τη συμφιλίωση, μέλος της επίτιμης επιτροπής της Διεθνούς συντονιστικής επιτροπής για την Δεκαετία για ένα πολιτισμό της Μη Βίας, Πρόεδρος των Πρεσβυτέρων και μέλος του συμβουλίου του Ιδρύματος Ειρήνης Πυρηνικής Εποχής.

Τα τελευταία χρόνια χτυπημένος από καρκίνο του προστάτη έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση. Έχει γράψει διάφορα βιβλία, το τελευταίο από τα οποία με τίτλο «Ο Θεός έχει ένα Όνειρο» (God Has a Dream). Διατηρεί ένα ιδιωτικό γραφείο κοντά στην κατοικία του στο Μίλνερτον του Κέιπ Τάουν.