Συνέντευξη στη Μαρίνα Αποστολοπούλου

Η επιστήμη ενώνει τον κόσμο και φέρνει τους λαούς πιο κοντά, δηλώνει σε αποκλειστική συνέντευξή του στην «Ε» ο γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ερευνών Πυρηνικής Ενέργειας (CERN) καθηγητής Rolf-Dieter Heuer, ο οποίος επισημαίνει ότι το σημαντικότερο επίτευγμα της λειτουργίας του Κέντρου-που φέτος συμπληρώνει 60 χρόνια-είναι η ειρηνική παγκόσμια συνεργασία.

Ο κ. Heuer, που βρέθηκε στη Λάρισα προχθές Παρασκευή και συμμετείχε σε σύσκεψη με αντικείμενο τη δημιουργία ερευνητικού κέντρου διάγνωσης και θεραπείας νεοπλασματικών παθήσεων, καθώς και Μονάδας Θεραπείας Αδρονίων στη Λάρισα, μιλώντας στην «Ε», αναφέρει ότι: Ο επόμενος μεγάλος στόχος του κέντρου είναι να τεθεί ξανά σε λειτουργία με επιτυχία ο μεγάλος αδρονικός επιταχυντής αρχές του 2015 και να δώσει νέα δεδομένα που θα οδηγήσουν και σε νέες ανακαλύψεις.

Απαντώντας δε στο ερώτημα ποια τελικά είναι η συνεισφορά του CERN στην καθημερινότητα των πολιτών των κρατών-μελών που μετέχουν σε αυτό, ο κ. καθηγητής αναφέρεται τόσο στις κατά καιρούς επιστημονικές ανακαλύψεις που συμβάλλουν στη βελτίωση της καθημερινότητας όσο και στην προστασία της υγείας αλλά κυρίως στο γεγονός ότι αποτελεί κοιτίδα άρτιας εκπαίδευσης και κατάρτισης νέων επιστημόνων οι οποίοι μακροπρόθεσμα συμβάλλουν στην ανάπτυξη των χωρών-μελών. Κύριος σκοπός του κέντρου δε είναι η διάχυση της τεχνογνωσίας και τεχνολογίας στα κράτη-μέλη του ώστε εν συνεχεία να μπορούν να επωφεληθούν με την ανάπτυξη δραστηριοτήτων.

Σχετικά με τη συμμετοχή της Ελλάδας, η οποία είναι εκ των ιδρυτικών μελών του Κέντρου, σχολιάζει ότι η παρουσία των Ελλήνων επιστημόνων ήταν και παραμένει ισχυρή, ωστόσο σχολιάζει με νόημα ότι όσον αφορά στην οικονομική συμμετοχή της Ελλάδας πάντα υπήρχαν «κάποια προβλήματα» και προ κρίσης.

Όσον αφορά δε στην προοπτική ογκολογικού κέντρου υπενθυμίζεται ότι σε δηλώσεις που είχε κάνει προχθές στην «Ε» ο γενικός διευθυντής του CERN είχε επισημάνει ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για τη λειτουργία του, τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει και χρειάζεται δουλειά προκειμένου να προχωρήσει.

Συγκεκριμένα ο κ. Heuer στην συνέντευξή του επισημαίνει τα ακόλουθα:

* Κύριε καθηγητά,

Το CERN είναι το μεγαλύτερο κέντρο για τη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων στην κόσμο. Φέτος κλείνει 60 χρόνια παρουσίας και δράσης και ήθελα να σας ρωτήσω «απολογιστικά» πώς θα χαρακτηρίζατε τη συμβολή του κέντρου στην έρευνα και βεβαίως, κατ’ επέκταση στην εξέλιξη του κόσμου;

-Νομίζω ότι το Κέντρο είχε τεράστια επιρροή και στα δυο ζητήματα που θέσατε.

Έχει συνεισφέρει πολλά στη βασική έρευνα για την εξέλιξη του σύμπαντος και στην κοινωνία, έχει συνεισφέρει πολλά στην κατάρτιση, στην εκπαίδευση των νέων στην επιστήμη, την τεχνολογία και επίσης και στη μεταφορά τεχνολογίας από το εργαστήριο στην κοινωνία, όπως το ζήτημα των ιατρικών εφαρμογών που ενδιαφέρει και τη Λάρισα.

Αλλά αν ρίξει κανείς μία ματιά στον κόσμο με όλα τα προβλήματα που τον απασχολούν, με διαφορές κουλτούρας και αντιλήψεων μεταξύ των λαών, τους πολέμους κ.λπ. θα έλεγα ότι η θεμελιώδης επιρροή του CERN είναι ότι ενώνει με βάση την επιστήμη τον κόσμο και φέρνει τους λαούς πιο κοντά.

* Ποιο θεωρείτε το πιο σημαντικό επίτευγμα του Κέντρου στα 60 αυτά χρόνια;

- Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα θα έλεγα η ειρηνική παγκόσμια συνεργασία πέρα από οτιδήποτε άλλο.

(Το CERN ιδρύθηκε, το 1954, ήταν ένα από τα πρώτα συλλογικά ευρωπαϊκά εγχειρήματα. Αποτελεί, δε, ένα λαμπρό παράδειγμα διεθνούς συνεργασίας)

* Η Ελλάδα είναι εκ των ιδρυτικών μελών του CERN. Ήθελα να σας ρωτήσω ποια είναι η συμβολή της και ο ρόλος της ως προς τη λειτουργία και εξέλιξη του Κέντρου από ιδρύσεως μέχρι σήμερα;

-Αυτή είναι μία δύσκολη ερώτηση διότι συνήθως δεν κοιτάζω πίσω, κοιτάζω μπροστά.

Η επιρροή των ερευνητών και επιστημόνων από την Ελλάδα ήταν πάντα καλή και ισχυρή αλλά η οικονομική συμμετοχή παρουσίαζε δυσκολίες. Τα τελευταία χρόνια ήταν ιδιαίτερα δύσκολή και αναγνωρίζω βεβαίως ότι λόγω της κρίσης τα πράγματα έγιναν ακόμη πιο δύσκολα. Αλλά νομίζω ότι υπάρχει θέληση και νομίζω ότι σιγά-σιγά μπαίνουμε σε ένα στάδιο εξομάλυνσης.

* Δηλαδή η Ελλάδα δεν έχει υπάρξει συνεπής τα προηγούμενα χρόνια;

-Πάντοτε είναι δύσκολο για μία χώρα να πληρώνει τη συνδρομή της κάθε χρόνο και ειδικά τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα είχε μεγαλύτερες δυσκολίες λόγω της δύσκολής οικονομικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται. Αλλά υπάρχει πάντοτε η θέληση και οι προοπτικές βελτίωσης.

* Η οικονομική κρίση που έχει πλήξει όχι μόνον την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη έχει επηρεάσει το Κέντρο, ή το έχει αναγκάσει ενδεχομένως να επανατοποθετηθεί ως προς τις προτεραιότητες του διότι πιθανώς τα κράτη-μέλη δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις;

-Έχει επηρεάσει ειδικά τον γενικό διευθυντή διότι πρέπει να ταξιδεύει περισσότερο και να μιλάει περισσότερο (γελάει) αλλά δεν έχει επηρεάσει τον προϋπολογισμό μας, διότι όλα τα κράτη-μέλη γνωρίζουν πόσο σημαντική είναι η συνεισφορά του CERN και πόσο σημαντική είναι η έρευνα, η επιστήμη και η τεχνολογία. Και αν παρατηρούνται κάποιες καθυστερήσεις στις πληρωμές εν τέλει ανταποκρίνονται.

* Ο επόμενος άμεσος μεγάλος στόχος του Κέντρου, ποιος είναι;

-Να ξεκινήσει ξανά ο μεγάλος αδρονικός επιταχυντής αρχές του 2015, να είναι επιτυχές αυτό το νέο ξεκίνημα και μετά θα δούμε τι θα μας φέρει η... Φύση. Δηλαδή τα νέα δεδομένα να μας δώσουν κάτι ενδιαφέρον να εξετάσουμε και να προχωρήσουμε σε νέες ανακαλύψεις.

* Σε έναν πολίτη, της Ελλάδας ή και άλλης χώρας-μέρος της φορολογίας του οποίου κατευθύνεται και στο CERN- που δεν ασχολείται με την επιστήμη και δεν γνωρίζει τίποτα από όλα αυτά, πώς θα του λέγατε με απλά λόγια ότι η δραστηριότητα του Κέντρου συμβάλλει στην καλυτέρευση της καθημερινότητάς του;

-Θα έλεγα ότι του δίνει τη γνώση και την τεχνολογία προκειμένου να εξελιχθεί η καθημερινότητά του. Μερικές φορές αυτό παίρνει λίγο χρόνο αλλά αν επί παραδείγματι σκεφθούμε τα PET ποζιτρόνια που προήλθαν από το CERN την δεκαετία του ’70, μπορούμε να καταλάβουμε τη σημασία των ανακαλύψεων αυτών για τους ανθρώπους (πρόκειται για μία μορφή φαρμακευτικής διάγνωσης η οποία επιτρέπει την ανίχνευση μεταβολών σε ιστούς και όργανα που συνδέονται με ασθενείς πολύ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα στον ασθενή).

Αλλά εκείνο που κυρίως δίνει πίσω στην κοινωνία είναι καλά ενημερωμένοι καταρτισμένοι και εκπαιδευμένοι νέοι επιστήμονες. Και για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας χρειαζόμαστε ανθρώπους καταρτισμένους για να οδηγήσουν τη χώρα μπροστά.

* Επειδή το αναφέρατε, εκτός από τη θεωρητική προσέγγιση έχετε σκεφθεί ότι θα μπορούσε ενδεχομένως αργότερα το κέντρο να υιοθετήσει και ένα βραχίονα πρακτικής εφαρμογής, να το πω, έτσι που πιθανώς θα συνέβαλε και σε μία οικονομική «ανεξαρτησία» του κέντρου;

-Ο κύριος σκοπός του CERN είναι και θα παραμείνει η βασική έρευνα αλλά αυτό που δεν θέλουμε είναι να περιοριστούμε σε ένα συγκεκριμένο επιστημονικό θέμα.

Αυτό που θέλουμε είναι να δίνουμε στα κράτη-μέλη όλη τη γνώση και την τεχνογνωσία ώστε αυτά να μπορούν να αναπτύξουν τις δικές τους δραστηριότητες στις εφαρμοσμένες επιστήμες. Και στον τομέα αυτό μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ένα κέντρο επώασης επιχειρήσεων που μπορούμε να δημιουργήσουμε μαζί με τα κράτη-μέλη όπως θα κάνουμε εδώ στην Ελλάδα στο άμεσο μέλλον και ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη όπου θα έρχεται τεχνολογία και τεχνογνωσία από το CERN στην Ελλάδα.