ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

της Έφης Τουφεξή

φωτο: Αλέξανδρος Ευθυμιόπουλος

Juan - Carlos Parodi

Ο άνθρωπος που άλλαξε το «ρου» της Αγγειοχειρουργικής!

Υπάρχει μια αναγκαιότητα, λένε, στον άνθρωπο να περάσει από αυτή τη ζωή και να αφήσει ένα στίγμα, μια υπογραφή. Κι ο διάσημος Αργεντινός Ακαδημαϊκός και Αγγειοχειρουργός Juan - Carlos Parodi με το ερευνητικό του έργο, αφήνει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην ιστορία της Ιατρικής, αλλάζοντας το «ρου» της Αγγειοχειρουργικής! Πρωτοπόρος στην έρευνα, εισήγαγε και εφάρμοσε, το 1990, αντί της ανοιχτής χειρουργικής επέμβασης, τη μέθοδο της ενδοαγγειακής αποκατάστασης των ανευρυσμάτων της κοιλιακής αορτής, με την οποία σήμερα αντιμετωπίζονται παγκοσμίως το 80% των ασθενών με τη συγκεκριμένη πάθηση. Και δεν επαναπαύτηκε στις δάφνες του. Πριν λίγα χρόνια ανακάλυψε επίσης, τη μέθοδο που ελαχιστοποιεί την πρόκληση εγκεφαλικού επεισοδίου κατά τη διάρκεια της αγγειοπλαστικής επέμβασης με τοποθέτηση στεντ. Ο ίδιος δεν παύει να ερευνά, να μελετά, να οραματίζεται. Και είναι αυτό το πείσμα για εξέλιξη, που τον ωθεί να μην σταματά, ακόμη, κι όταν, στα πρώτα του ερευνητικά βήματα, συνεργάτες και ιατρική βιομηχανία δεν τον υποστήριζαν.

Κύριε καθηγητά, όταν ξεκινήσατε την επαγγελματική σας χειρουργική δραστηριότητα και παράλληλα την έρευνα, πιστέψατε ότι θα είχατε μια διαδρομή που θα άλλαζε την ίδια την Αγγειοχειρουργική;

Κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής μου πορείας ασχολήθηκα με διαφορετικές μελέτες και διάφορες ιδέες. Η ανακάλυψη των ενδομοσχευμάτων έγινε όταν ήμουν 34 ετών, ενώ πίστευα ότι θα είχε μικρές πιθανότητες επιτυχίας, λόγω της πολυπλοκότητας της μεθόδου, αλλά και της έλλειψης υποστήριξης από τους συνεργάτες μου και τους μέντορές μου, καθώς και από την ιατρική βιομηχανία. Και είναι η συνεχής συμμετοχή μου σε κλινικές μελέτες, που καθόρισε την εξέλιξη των ανακαλύψεών μου.

Η θεραπεία των ανευρυσμάτων της κοιλιακής αορτής με την εισαγωγή της ενδοαγγειακής αποκατάστασης, που ανακαλύψατε και εφαρμόσατε πρώτος, έχει σίγουρα αλλάξει τα δεδομένα όσον αφορά στην αντιμετώπιση της νόσου, από το γεγονός και μόνο ότι για πρώτη φορά εισάγατε μια εναλλακτική μέθοδο από τη χειρουργική επέμβαση. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα πλεονεκτήματα της μεθόδου σας και ποια τα μειονεκτήματά της;

Τα πλεονεκτήματα είναι προφανή. Η ενδοαγγειακή αντιμετώπιση είναι λιγότερο επιθετική και μπορεί να εφαρμοστεί σε ασθενείς υψηλού κινδύνου, στους οποίους παλαιότερα δεν προσφερόταν πρακτικά καμία θεραπεία. Η ποιότητα ζωής του ασθενούς μετά την επέμβαση είναι πολύ καλή και ελαχιστοποιείται η ανάγκη για μετάγγιση αίματος. Επίσης η δυνατότητα εκτέλεσης της επέμβασης με τοπική ή ραχιαία αναισθησία, η γρήγορη κινητοποίηση και ο εντυπωσιακά λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος των ασθενών οδηγούν σε ελαχιστοποίηση του χρόνου νοσηλείας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και στην άμεση αποκατάσταση και επανένταξη αυτών.

Τα μειονεκτήματα της συγκεκριμένης επέμβασης εστιάζονται στην ανάγκη για παρακολούθηση του ασθενούς εφ’ όρου ζωής. 

Εφαρμόσατε για πρώτη φορά αυτή τη μέθοδο σε άνθρωπο τον Σεπτέμβριο του 1990, και μάλιστα, σε άτομο από το άμεσο περιβάλλον του τότε προέδρου της Αργεντινής. Παραδόξως, αν και η επέμβαση πέτυχε η ιατρική κοινότητα δεν πολυασχολήθηκε και τα ΜΜΕ απέρριπταν να ανακοινώσουν τη δημοσίευση της πρωτοποριακής έρευνάς σας. Ήταν το τίμημα του πρωτοπόρου αυτή η απόρριψη και πώς τη διαχειριστήκατε;

Ο πρώτος ασθενής, στον οποίο εφαρμόστηκε η μέθοδος, ήταν ένας φίλος του Προέδρου της Αργεντινής, που υπήρξε ασθενής μου στο παρελθόν. Κατά την επέμβαση πραγματοποίησα ενδαρτηρεκτομή καρωτίδας, εξαιτίας παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου. Στην αρχή, η ιατρική κοινότητα δεν αποδέχτηκε το συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης, αλλά ήμουν βέβαιος ότι η μέθοδος ήταν αποτελεσματική και ότι τελικά θα ήταν επιτυχής, όπως κι αποδείχθηκε.

Ομολογουμένως, το πρώτο άρθρο που έγραψα, παρουσιάζοντας τη μέθοδό μου, δεν έγινε δεκτό από το περιοδικό «Journal of Vascular Surgery», ενώ συνοδεύτηκε από μια κακόβουλη επιστολή απόρριψης.

Ένα άλλο πεδίο έρευνας στο οποίο πρωτοπορείτε σχετίζεται με την εφεύρεση μιας μεθόδου προστασίας του εγκεφάλου κατά τη διενέργεια αγγειοπλαστικής με τοποθέτηση stent, όταν υπάρχει στένωση στην καρωτίδα.  Πώς φθάσατε σε αυτή την ανακάλυψη και τι καινούριο έφερε αυτή στη θεραπεία των ασθενών;

Πριν κάποια χρόνια ένας φίλος ακτινολόγος, τοποθέτησε στεντ στην καρωτίδα, κι ενώ αρχικά ήμουν αντίθετος με αυτή τη μέθοδο, ξεκίνησα ωστόσο να την εφαρμόζω μόλις εισήχθησαν διάφορες συσκευές εγκεφαλικής προστασίας. Κατά τη διάρκεια μιας επέμβασης, στην οποία έκανα ανοικτή ενδαρτηρεκτομή με τη χρήση ενός σωλήνα διατήρησης της εγκεφαλικής ροής (shunt), τοποθέτησα το ένα άκρο του shunt στην έσω καρωτίδα, αλλά πριν από την εισαγωγή του άλλου άκρου στην κοινή καρωτίδα, διαπίστωσα ότι η ροή στην καρωτίδα είχε αναστραφεί. Έτσι  σκέφτηκα αμέσως να εφαρμόσω την εγκεφαλική προστασία, αναστρέφοντας τη ροή.

Σχεδίασα το Σύστημα Προστασίας Εμβολισμού Parodi με έναν καθετήρα με ένα μπαλόνι στο ένα άκρο, το οποίο αποφράσσει την έξω καρωτίδα και ένα μπαλόνι στο άλλο άκρο που αποφράσσει την κοινή καρωτίδα και συνέδεσα την πλευρική θύρα στη μηριαία φλέβα, παρεμβάλλοντας ένα φίλτρο αίματος. Το σύστημα λειτούργησε, εγκρίθηκε από τον Οργανισμό Φαρμάκων και χρησιμοποιείται πλέον ως η προτιμώμενη μέθοδος προστασίας του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια αντιμετώπισης στένωσης της καρωτίδας με τοποθέτηση στεντ από τους κορυφαίους της Αγγειοχειρουργικής!

Μια σημαντική επιστημονική κατάκτηση δεν ενέχει ένα μεγαλείο; Η επιστήμη της ιατρικής όσο προοδεύει νιώθετε ότι… πλησιάζει το Θεό;

Είμαι αρκετά ταπεινός, ώστε να αντιλαμβάνομαι τα όριά μου και ν’ αναγνωρίζω ότι πολλά μυστήρια της ζωής δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από το περιορισμένο ανθρώπινο μυαλό. Η αλήθεια είναι ότι όσο περισσότερα γνωρίζουμε για την πολυπλοκότητα και τη σοφία των στοιχείων, που βρίσκονται στη φύση, τόσο περισσότερο τίθενται υποψίες για την ύπαρξη μιας υπερφυσικής νοημοσύνης. Η πίστη είναι απαραίτητη για να πιστεύουμε σε κάτι που δεν μπορούμε να αποδείξουμε ή δε διαθέτουμε ενδείξεις ή αποδείξεις της ύπαρξής του.

Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της συλλογικότητας στην ερευνητική διαδικασία;

Ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να πετύχει κάποιος στην έρευνα είναι να διαθέτει μια καλή ομάδα συνεργατών, μέσα από την οποία θα ανταλλάσει πληροφορίες, ιδέες, απόψεις.

Η αποδοχή της πρόσκλησης να συμμετάσχετε στο 23ο Μεσογειακό Συνέδριο Αγγειολογίας - Αγγειοχειρουργικής, που οργάνωσε πρόσφατα ο καθηγητής Αγγειοχειρουργικής Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντής της Αγγειοχειρουργικής Κλινικής Π.Γ.Ν. Λάρισας, Αθανάσιος Γιαννούκας, αποτελεί ένδειξη ότι στη Λάρισα το επιστημονικό επίπεδο είναι υψηλό;  

Σέβομαι ιδιαίτερα τον καθηγητή Αθανάσιο Γιαννούκα και τα μέλη του Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και νιώθω περήφανος για την πρόσκληση που μου έγινε.

Μάλιστα μετά από πρόταση του κ. Α. Γιαννούκα, το Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας πρόσφατα αποφάσισε ομόφωνα την αναγόρευσή σας σε επίτιμο διδάκτορά του. Εκτιμάτε ότι θα μπορούσαν να προκύψουν προοπτικές συνεργασίας με την Αγγειοχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας σε εκπαιδευτικό και ερευνητικό επίπεδο;

Η αναγνώριση του έργου μου από σπουδαίους χειρουργούς και έγκριτα Πανεπιστήμια με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενο και πολύ περήφανο. Τόσο εγώ όσο και το Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες ευχαριστούμε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για τον τιμητικό τίτλο που μου απένειμε. Και να απαντήσω στο ερώτημά σας: Είμαι ανοιχτός και πρόθυμος στη σύναψη στενής συνεργασίας ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες.

Πιστεύετε ότι η Ελλάδα έχει υποδομές για ν’ αναπτυχθούν οι ιατρικές καινοτομίες; Η οικονομική κρίση που βιώνουμε στην Ελλάδα, αλλά και στην πατρίδα σας την Αργεντινή από το 2001, αποτελεί τροχοπέδη για την εξέλιξη της ιατρικής έρευνας; 

Γνωρίζω αρκετούς εξαίρετους Έλληνες Αγγειοχειρουργούς, οι οποίοι παρέχουν ιατρικές υπηρεσίες παγκόσμιου βεληνεκούς. Πιστεύω ότι ακόμα και με μικρό προϋπολογισμό, αλλά πολλή δημιουργικότητα, μπορούν να διεξαχθούν πολλές μελέτες και έρευνες. Προφανώς έχουμε κι εμείς, όπως κι εσείς, αρκετά προβλήματα και εμπόδια, αλλά μερικές φορές πολύ καλές ιδέες ή σχέδια ή παρατηρήσεις προέρχονται από ιδρύματα που διαθέτουν χαμηλό προϋπολογισμό. Μερικές φορές, η έλλειψη πόρων μάς θέτει σε εγρήγορση και μας παρακινεί να ξεπεράσουμε τους σκοπέλους.

Τίθεστε υπέρ της άποψης, που θέλει το σύστημα υγείας, στο όνομα της οικονομικής κρίσης να επιβάλλει περικοπές στη χρήση ακριβών ιατρικών υλικών, στερώντας, όμως, έτσι, την ευρεία εφαρμογή των καινοτόμων λιγότερο επεμβατικών μεθόδων θεραπείας;

Εκείνο που πιστεύω είναι ότι η Ελλάδα θα πρέπει να παράγει τα δικά της μέσα, καθώς διαθέτει αρκετούς πόρους και ευφυείς ανθρώπους.

Είναι τελικά πιο ακριβή η ενδοαγγειακή αποκατάσταση των ανευρυσμάτων της κοιλιακής αορτής σε σχέση με την ανοιχτή χειρουργική ή μήπως, εκτός από τα υλικά που χρησιμοποιούνται, πρέπει να συνυπολογίζονται κι άλλοι παράμετροι με οικονομικό όφελος στο συνολικό κόστος της επέμβασης;

Διάφορες μελέτες, οι οποίες συνυπολόγισαν το συνολικό κόστος, συμπεριλαμβανομένης και της άμεσης αποκατάστασης του ασθενή, έχουν αποδείξει ότι η ενδοαγγειακή αποκατάσταση είναι φθηνότερη συγκριτικά με την ανοιχτή.

Ποια φαντάζεστε ότι θα είναι η πρόοδος στον ερευνητικό σας τομέα μέσα στα επόμενα 10-15 χρόνια;

Αν και δέκα χρόνια είναι πολύς χρόνος για να προβλέψω, ωστόσο θα σας έλεγα ότι δεν εφησυχάζω. Στρέφοντας το βλέμμα στο μέλλον, σας αποκαλύπτω ότι οι νέες μελέτες μου θα σχετίζονται με διακλαδιζόμενα ενδομοσχεύματα, ειδικά οδηγά σύρματα, με τη χρήση προσταγλανδίνης Ε1 σε εξειδικευμένες περιπτώσεις, τη νεφρική απονεύρωση και με μια νέα αντιμετώπιση του αορτικού διαχωρισμού...

Who is who

Ο κ. Juan - Carlos Parodi γεννήθηκε το 1942 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Είναι Καθηγητής Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες και Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής στο Νοσοκομείο Trinidad του Μπουένος Άιρες με λαμπρή σταδιοδρομία στη διδασκαλία και στην έρευνα. Το ιδιαίτερο κλινικό ενδιαφέρον του είναι η αντιμετώπιση των παθήσεων της αορτής και των καρωτίδων. Έχει λάβει 19 διακρίσεις και βραβεία και είναι συγγραφέας δύο βιβλίων. Τον περασμένο Οκτώβριο αναγορεύτηκε ως επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.