Όχι τόσο γιατί άλλαξαν οι φωτογραφικές μηχανές, έγιναν ψηφιακές και έχουν άπειρες δυνατότητες σε σχέση με τις παλιές, αλλά γιατί οι εποχές άλλαξαν, όπως και οι άνθρωποι. Τώρα πια στόχος δεν είναι η φωτογράφηση κάποιου αξιοθέατου, κάποιου τοπίου ή παρέας με σκοπό τη δυνατότητα της διατήρησης στη μνήμη μέσω της απαθανάτισής του. Όχι. Τώρα μοναδικός στόχος είναι ο άνθρωπος. Το εγώ μας! Πρέπει να είμαστε μέσα στη φωτογραφία κι εμείς, αλλιώς τι νόημα έχει; Αυτό είναι το selfie. Η αυτοφωτογράφησή μας.
Selfie λοιπόν το πρωί, selfie και το βράδυ. Selfie στο σπίτι, στη δουλειά, στον δρόμο, στο ποδήλατο, εν ώρα οδήγησης, selfie ακόμη και μέσα στο μπάνιο ή την κρεβατοκάμαρα. Νεαροί, νεαρές και όχι μόνο, ποζάρουν όλο χάρη στο φακό τους, επιδιώκοντας την τέλεια λήψη και τη συγκέντρωση όλο και περισσότερων likes. Και ενώ στην αρχή φάνηκε ότι ίσως να είναι μια ακόμη σαχλή συνήθεια που θα περάσει γρήγορα, σήμερα σχεδόν 5 χρόνια μετά έχουμε αρχίσει να μιλάμε για την τάση που έφτασε να γίνει εθισμός που οδηγεί ακόμη και σε ψυχικές διαταραχές.
Τι είναι όμως στην πραγματικότητα αυτό που ωθεί τους ανθρώπους και ειδικά τους νέους να αυτό-φωτογραφίζονται και να αναρτούν διαρκώς τις προσωπικές τους στιγμές και το πορτρέτο τους στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης;
Η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια (MsC, BSc, Pgd) κ. Αγγελική Τίγκα μιλά στην «Ε» για τις ανησυχητικές διαστάσεις του φαινομένου και τις επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.
Όπως εξηγεί, η εμμονή με τις selfies εντοπίζεται κυρίως στην εφηβική ηλικία (από τα 14 έτη και μετά) και βασικό ζητούμενο των αυτοφωτογραφιζόμενων είναι η είσπραξη επιβεβαίωσης και αποδοχής με likes και κοινοποιήσεις. Είναι στην ουσία, λέει, η βαθύτερη εσωτερική ανάγκη να ανήκουμε σε ένα κοινωνικό σύνολο που είμαστε αποδεκτοί αλλά και η ανάγκη να ξεχωρίσουμε. Για τον λόγο αυτό, σημειώνει η κ. Τίγκα, το κυνήγι της τέλειας λήψης αρχίζει να γίνεται επικίνδυνο, αφού το άτομο προσπαθεί να βρει τρόπους για να ξεχωρίσει είτε με περίεργες λήψεις, είτε με φίλτρα στις φωτογραφίες χωρίς να αντιλαμβάνεται τους κινδύνους. Το cyberbulling (διαδικτυακός εκφοβισμός) είναι ένας από αυτούς τους κινδύνους, που, αν ο αποδέκτης του δεν καταφέρει να το διαχειριστεί, μπορεί να απειληθεί και η υγεία του σωματική και ψυχική.
Σε αυτό το σημείο, έρχεται να προστεθεί και η εξήγηση του ναρκισσισμού. «Η selfie σαν γενικότερη τάση δείχνει ναρκισσισμό, εθισμό και σε ακραίες περιπτώσεις υποκρύπτονται ψυχικές διαταραχές, όπως η BDD (Body Dismorphic Disorder), δηλαδή η διαταραχή δυσμορφίας σώματος. Στον νάρκισσο υπάρχει δυσκολία αποδοχής εαυτού (αυτοαποδοχής) και δημιουργίας ουσιαστικών σχέσεων με τους «σημαντικούς άλλους» (το περιβάλλον μας). Το συναίσθημα αποδοχής και επιβεβαίωσης αυξάνεται, όταν το περιβάλλον μας, μας αποδέχεται και τραυματίζεται όταν μας απορρίπτει» προσθέτει η ψυχολόγος.
Καταλήγοντας η κ. Τίγκα, υπογραμμίζει ότι το κυνήγι της τέλειας φαντασιακής εμφάνισης κρύβει βαθιά συναισθηματικά ελλείμματα, που με την αυτοφωτογράφηση καλύπτονται προσωρινά και επιφανειακά. Η εικόνα τους σώματος και της εξωτερικής εμφάνισης για αυτά τα άτομα παίζει σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητάς τους, αλλά όλο αυτό δεν είναι συνώνυμο της πραγματικής ευτυχίας. Η ευτυχία βρίσκεται στην ίδια τη ζωή και όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούν οι αυτοφωτογράφοι, τόσο πιο γρήγορα θα βρουν τις ισορροπίες τους.
Της Νατάσας Πολυγένη
