Της Σοφίας Ορφανιώτη

Η περιήγηση σε ένα βαρελοποιείο είναι ένα ταξίδι ήχων και αρωμάτων. Από τη μία οι βαρελοποιοί με πριόνια, σφυριά και άλλα εργαλεία κατασκευάζουν και ανακατασκευάζουν κάθε είδους βαρέλια, ενώ από την άλλη η μυρουδιά του κρασιού «αφήνει» αβίαστα μια μεθυστική γεύση στο χώρο.

Ίσως να γνωρίζουν ελάχιστοι ότι ένα ποιοτικό κρασί πέρα από το μεράκι και το χρόνο που διέθεσε ο οινοποιός για να το παράξει, σημαντικό ρόλο στην εξέχουσα γεύση του, έχει και η τέχνη στην κατασκευή αλλά και στη συντήρηση του βαρελιού.

Οι βαρελοποιοί με υπομονή και περισσή δεξιοτεχνία φτιάχνουν δρύινα βαρέλια, ενώ συντηρούν και παλιά για να μπορεί το κρασί στο πέρασμα του χρόνου να διατηρήσει αναλλοίωτη την πλούσια και μεθυστική γεύση του. Όμως για να συντηρηθεί σωστά ένα βαρέλι, ώστε να κρατήσει το κρασί το άρωμα του, διώχνοντας κάθε είδους δυσάρεστες οσμές , χρειάζεται μια διαδικασία η οποία είναι χρονοβόρα και δυστυχώς στα χρόνια της κρίσης κοστίζει κιόλας.

Αυτή είναι η εποχή που λόγω του τρύγου έχουν ξεκινήσει οι συντηρήσεις των ξύλινων βαρελιών για όσους επιμένουν ακόμη να τα έχουν. Οινοπαραγωγοί αλλά και ιδιώτες που αγαπούν το καλό κρασί επισκέπτονται βαρελοποιία για να προετοιμάσουν τα βαρέλια τους, ώστε να δεχθούν σε λίγο καιρό τη νέα σοδειά κρασιού.

Στη Λάρισα στην επιχείρηση βαρελοποιίας της οικογένειας Λιούτα, όλοι βρίσκονται υπ΄ ατμόν για να προλάβουν να παραδώσουν τα νέα βαρέλια σε όλη την Ελλάδα, αλλά και να συντηρήσουν τα ήδη χρησιμοποιημένα.

ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ

Για να συντηρηθεί όμως ένα ξύλινο βαρέλι δεν είναι απλή υπόθεση. Θέλει χρόνο και χρήμα. Ο χρόνος είναι απλό να βρεθεί, το χρήμα όμως είναι κομματάκι δύσκολο για όσους δεν το έχουν... Και για αυτό οι περισσότεροι από αυτούς που φτιάχνουν κρασί για να αποφύγουν το κόστος συντήρησης, το αποθηκεύουν σε πλαστικά ή ανοξείδωτα βαρέλια.

Εκείνοι όμως που παραμένουν παραδοσιακά συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τα κλασικά ξύλινα βαρέλια και ας κοστίζει αυτό λίγο ακριβά.

Όπως λέει χαρακτηριστικά στην «Ε» ο νεότερος ιδιοκτήτης της Λαρισαϊκής Βαρελοποιίας κ. Γιώργος Λιούτας «το ξύλινο βαρέλι προσφέρει ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο η ζύμωση και η ωρίμανση, δίνουν διαφορετικό αποτέλεσμα από ότι σε ένα αδρανές περιβάλλον όπως είναι ένα ανοξείδωτο ή πλαστικό δοχείο. Το αναντικατάστατο πλεονέκτημα του είναι ότι επιτρέπει την αργή οξυγόνωση του κρασιού, χάρη στο οξυγόνο που περνά από τους πόρους του».

Το ξύλινο βαρέλι για όσους δεν γνωρίζουν προσφέρει στο κρασί γευστικά και αρωματικά συστατικά και για το λόγο αυτό θεωρείται ως το μοναδικό μέσο για την παραγωγή κρασιού υψηλής ποιότητας.

Για να συντηρηθεί σωστά ένα ξύλινο βαρέλι χρειάζεται τουλάχιστον μία εβδομάδα.

Το πρώτο πράγμα που κάνει ένας βαρελοποιός είναι να ανοίξει το καπάκι του βαρελιού, στη συνέχεια ξύνει τα εσωτερικά του τοιχώματα και αν χρειαστεί, αν το ζητήσει ο πελάτης, καίει την επιφάνεια. Έπειτα πλένει το βαρέλι, τοποθετεί ξανά το καπάκι, λειαίνει την εξωτερική επιφάνια και το συσκευάζει με ειδικό διαφανές υλικό.

Ένα από τα βασικά μυστικά για τη σωστή συντήρηση του βαρελιού είναι σύμφωνα με τον κ. Λιούτα το κάψιμο του ξύλου. Το επίπεδο του καψίματος από ελαφρώς μέχρι πολύ καμένο, το καθορίζει ο οινοπαραγωγός που παρήγγειλε το βαρέλι.

Το κάψιμο του ξύλου με τον τρόπο αυτό κάνει εντονότερα τα αρώματα που θα μεταδώσει η δρυς στο κρασί. Οι πυθμένες μπορεί επίσης να καούν ξεχωριστά. Στη συνέχεια ο βαρελοποιός προσαρμόζει τους πυθμένες και ανοίγει μια τρύπα στη ράχη του βαρελιού για να μπορεί να γεμίζει και να αδειάζει.

Η δρυς είναι ιδανικό υλικό για την παλαίωση των κρασιών. Είναι το μοναδικό ξύλο όπως εξηγεί ο κ. Λιούτας που όχι μόνο προσφέρεται για την κατασκευή ανθεκτικών βαρελιών επειδή είναι γερό, αλλά έχει και την ικανότητα να βελτιώνει το άρωμα του κρασιού.

Η αναμενόμενη διάρκεια ζωής των βαρελιών του κρασιού είναι περιορισμένη.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν περισσότερες από μία φορές, αλλά έπειτα από αρκετές χρήσεις αρχίζουν να μεταδίδουν ανεπιθύμητες οσμές στο κρασί. Για αυτό ο καλύτερος τρόπος για να διατηρηθεί σωστά ένα ξύλινο βαρέλι είναι μόλις αδειάσει από το κρασί να πλυθεί με άφθονο νερό, για να έχει διάρκεια πάνω από πέντε χρόνια και επίσης να φυλάσσεται σε σκιερό μέρος.

Τα τελευταία χρόνια πάντως ολοένα και λιγότεροι, είτε οινοπαραγωγοί, είτε ιδιώτες διατηρούν το κρασί τους σε ξύλινα βαρέλια. Η ευκολία της χρήσης των ανοξείδωτων κυρίως βαρελιών έχει «επισκιάσει» την παράδοση, που ειδικά σε ταβέρνες και κουτουκάκια τα ξύλινα βαρέλια αποτελούσαν το βασικό ντεκόρ του χώρου, παραπέμποντας σε άλλες εποχές.