Είναι ένα λογισμικό που αναπτύχθηκε στην Ιταλία από την εταιρεία HORTA. ΗHORTAείναιμιαεταιρείαspinoff του Πανεπιστημίου Catolica di Sacro Cuore στη Πιατσέντσα. Δηλαδή μια εταιρεία που έγινε από το Πανεπιστήμιο για να εκμεταλλευτεί εμπορικά τα αποτελέσματα της έρευνας του Πανεπιστημίου και να βοηθήσει στη βελτίωση της παραγωγικότητας της οικονομίας (όνειρα θερινής νυκτός για την Ελλάδα). Το λογισμικό αυτό εντάχθηκε στην εφοδιαστική αλυσίδα της BARILLA στην Ιταλία. Η προσπάθεια της BARILLA και της ΜΙΣΚΟ στην Ελλάδα έγκειται στο να μεταφέρουν τις εμπειρίες του προγράμματος αειφορικής παραγωγής σκληρού σίτου και στην Ελλάδα που έγινε με έρευνα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το ΙΕΤΕΘ/ΕΚΕΤΑ (Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας Θεσσαλίας) τα έτη 2013-15. Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένα και ήδη προωθούνται για χρήση από τους αγρότες της χώρας μας. Για να ενισχυθεί η προσπάθεια αυτή αποφασίστηκε να μεταφραστεί το λογισμικό που έχει το όνομα granoduronet στα Ελληνικά και να είναι διαθέσιμο στους Έλληνες αγρότες. Το λογισμικό παρουσιάστηκε στην εκδήλωση και το παρακολούθησαν αρκετοί ενδιαφερόμενοι. Για ενημέρωση όσων δεν παρακολούθησαν τη παρουσίαση θα δώσω σήμερα λίγα στοιχεία.

Το λογισμικό στηρίζεται σε στοιχεία που δίνει (εισάγει στο πρόγραμμα εύκολα απαντώντας σε ερωτήσεις) ο ίδιος ο αγρότης . Τα στοιχεία αυτά είναι η θέση του χωραφιού (συντεταγμένες για να συνδεθεί με τον πλησιέστερο μετεωρολογικό σταθμό) , στοιχεία για το έδαφος (μηχανική σύσταση δηλαδή αν είναι βαρύ-αργιλώδες, μέσο ή ελαφρό - αμμώδες, αναλύσεις των θρεπτικών στοιχείων , ανάγλυφο), στοιχεία για τις προηγούμενες καλλιέργειες (αμειψισπορά), τη ποικιλία που θα σπείρει κλπ. Το λογισμικό χρησιμοποιεί μετεωρολογικά στοιχεία που παίρνει από ένα δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών. Στην Ιταλία υπάρχει ένα εκτεταμένο και πυκνό δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών που μπορεί να δώσει λεπτομερή στοιχεία για κάθε περιοχή αλλά και να δώσει μια πρόβλεψη καιρού για λίγες ημέρες με πολύ καλή ακρίβεια. Στη χώρα μας άρχισε η εγκατάσταση τέτοιων σταθμών (για την ώρα υπάρχουν πέντε στην περιοχή Λάρισας και Μαγνησίας) και τα στοιχεία τους χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία του προγράμματος. Το δίκτυο αυτό προβλέπεται να αναπτυχθεί. Το λογισμικό με βάση αυτά τα στοιχεία που έχει για το κάθε αγροτεμάχιο δίνει στον παραγωγό οδηγίες για: την ποσότητα σπόρου που πρέπει να σπείρει, τη λίπανση που πρέπει να εφαρμόσει, τη ζιζανιοκτονία και τη φυτοπροστασία γενικότερα (αν και πότε πρέπει να ψεκάσει, ποια είναι τα κατάλληλα φάρμακα, ποια είναι τα διαθέσιμα φάρμακα, ποια επιτρέπονται για το σιτάρι κλπ). Δίνει επίσης στον αγρότη μια εβδομαδιαία πρόγνωση του καιρού που τον βοηθά να προγραμματίσει τις εργασίες του στο χωράφι. Το λογισμικό δημιουργεί την καμπύλη ανάπτυξης της καλλιέργειας που φαίνεται στην Εικόνα 1 ώστε να παρακολουθεί ο αγρότης την καλλιέργεια του με την καμπύλη πρόσληψης αζώτου. Εάν υπάρχει απόκλιση από τη πραγματικότητα (πχ αν υπάρχει ένα μικροκλίμα που δημιουργεί διαφορετικές συνθήκες ανάπτυξης της καλλιέργειας) ο γεωργός μπορεί να το διορθώσει (η διαδικασία δίνεται σε οδηγίες του λογισμικού) για να κάνει ακριβέστερες τις συμβουλές του προγράμματος. Στην Εικόνα 1, στον οριζόντιο άξονα φαίνονται τα φαινολογικά στάδια σε μια κλίμακα που προτάθηκε από τον Feekes (φαίνονται επίσης και οι περίοδοι του χρόνου για τις συνθήκες της Ανατολικής Θεσσαλίας), ενώ στον κατακόρυφο η πρόσληψη αζώτου από τα φυτά. Ο όρος φαινολογικό στάδιο δίνει την εξωτερική μορφολογική εικόνα του φυτού. Τα στάδια αυτά δείχνουν την κατάσταση της ανάπτυξης του φυτού και επομένως είναι οι ενδείξεις για το πότε πρέπει να γίνουν οι διάφορες επεμβάσεις. Είναι προφανές ότι τα στάδια αυτά δεν είναι σταθερά συνδεδεμένα με ημερομηνίες καθώς η ανάπτυξη και εξέλιξη των φυτών είναι συνάρτηση των καιρικών συνθηκών. Σε ένα κρύο χειμώνα σαν το φετινό πάμε πιο πίσω ενώ σε ένα ήπιο σαν το περυσινό πιο μπροστά. Αυτό μας υποδεικνύει ότι δεν κάνουμε για παράδειγμα την εφαρμογή του λιπάσματος στις 15 Φεβρουαρίου αλλά ανάλογα με τις συνθήκες όταν τα φυτά βρίσκονται στο στάδιο 3 έως 4 την πρώτη δόση και στο στάδιο 7 έως 8 (εξαρτάται αν πρόκειται να ποτίσουμε) τη δεύτερη. Είναι σημαντικό να καταλάβουν οι αγρότες ότι η ποιότητα του παραγόμενου σκληρού σίτου (περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες) εξαρτάται από την επάρκεια αζώτου στις αρχές Απριλίου κάτι που δεν το πετυχαίνουμε με μια λίπανση το Φεβρουάριο που κάνουν τα τελευταία χρόνια για μείωση του κόστους παραγωγής. Το λογισμικό τους καθοδηγεί να πετύχουν τις βέλτιστες αποδόσεις με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.

Ένα σημαντικό στοιχείο της χρήσης του προγράμματος είναι ότι ο παραγωγός θα έχει όλα τα στοιχεία της καλλιέργειας καθώς και λεπτομερές ημερολόγιο εργασιών και καιρού που θα μπορεί να τα τυπώσει και να το συμβουλεύεται στο μέλλον κάθε φορά που αποφασίζει για τη διαχείριση του αγροκτήματος. Είναι μια καλή προσέγγιση για να μάθουν οι αγρότες να κρατούν λεπτομερή στοιχεία για τις επιχειρήσεις τους.

Γράφει ο Φάνης Γέμτος*

* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας