ΦΑΡΣΑΛΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Αχ. Μπακαλέξη
Η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Φαρσάλων (ΔΗΚΕΦΑ) στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ρομά διοργάνωσε μια σειρά εκδηλώσεων με τίτλο «Τσιγγάνων Έθιμα» στην Σκεπαστή Λαϊκή Αγορά της πόλης (λόγω βροχής), όπου παρουσιάστηκαν ήθη και έθιμα των Ρομά, οι παραδοσιακές τους ασχολίες, καθώς και μουσική από ορχήστρες μικρών και μεγάλων σε ηλικία τσιγγάνων.
Η εκδήλωση άρχισε με χαιρετισμό της προέδρου της ΔΗΚΕΦΑ κ. Δέσποινας Συροπούλου, η οποία ανέφερε μεταξύ άλλων ότι «Η ΔΗΚΕΦΑ τιμά την Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά με την εκδήλωση αυτή, που είναι ενταγμένη στην προσπάθειά μας για την αναγνώριση και την ανάδειξη της διαφορετικότητας και της πολιτισμικής ταυτότητας των Ρομά. Εδώ ταιριάζει και η φράση «Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίδιοι» που έγραψαν στον πίνακα ζωγραφικής, που δημιούργησαν τα τσιγγανόπουλα με τους συμμαθητές τους στην εκδήλωση που έγινε στο 4ο Δημοτικό Σχολείο για την Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά. Ευχαριστώ τους συντελεστές της εκδήλωσης, που είναι οι εργαζόμενοι στο Ιατροκοινωνικό Κέντρο για τσιγγάνους και συγκεκριμένα την κ. Βίκυ Λιάπη, τον κ. Άρη Κοντονίκα, την κ. Νάνσυ Τζίκου και την κ. Σούλα Βακαλούλη καθώς και τους εκπροσώπους των τσιγγάνων κ. Μπάμπη Δημητρίου και Παρασκευά Νταλίπη».
Ακολούθησαν χαιρετισμοί από τον δήμαρχο Φαρσάλων κ. Άρη Καραχάλιο και τον εκπρόσωπο των τσιγγάνων κ. Μπάμπη Δημητρίου και στη συνέχεια η κοινωνιολόγος του Ιατροκοινωνικού Κέντρου για τσιγγάνους κ. Βίκυ Λιάπη αναφέρθηκε σε κοινωνικοπολιτισμικά στοιχεία των Ρομά στην Ελλάδα και ειδικότερα στην πόλη των Φαρσάλων (γλώσσα, θρησκεία, μουσική, γάμοι, κ.λπ.).
Για τους τσιγγάνους των Φαρσάλων ανέφερε ότι «βρίσκονται στην περιοχή από τις πρώτες δεκαετίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η παρουσία τους γίνεται αισθητή ακόμη και σήμερα από τα τοπωνύμια που συναντώνται στα Φάρσαλα και γενικότερα στον θεσσαλικό κάμπο, όπως Γυφτόβρυση, Γυφτοπόταμος, Γυφτόρεμα. Ανέκαθεν η πόλη των Φαρσάλων, οι σχέσεις των τσιγγάνων με τον ντόπιο πληθυσμό ήταν καλές. Κοινωνικές εκδηλώσεις όπως γάμοι, βαφτίσια, πανηγύρια, συνοδεύονταν από τσιγγάνικες ορχήστρες. Οι πρώτες εμπορικές δραστηριότητες των τσιγγάνων του ν. Λάρισας γίνονταν στην περιοχή του Κάμπου των Φαρσάλων, παράλληλα με τον ποταμό Ενιππέα. Συνηθισμένες ήταν οι εικόνες των τσαντιριών κατά μήκος της κοίτης του ποταμού.
Μεταπολεμικά επιλέγουν την πόλη των Φαρσάλων για τη μόνιμη εγκατάστασή τους. Αγοράζουν οικόπεδα και εγκαθίστανται στην περιοχή του Απιδανού ποταμού.
Σήμερα, ο συνολικός πληθυσμός των Ρομά, στην πόλη με βάση τις καταγραφές του ιατροκοινωνικού κέντρου αριθμεί λιγότερα από 1000 άτομα, από τα οποία 370 είναι παιδιά και νέοι έως 16 ετών, ενώ 700 περίπου είναι εγγεγραμμένοι στα δημοτολόγια του Δήμου Φαρσάλων. Η δημογραφική ταυτότητα της τσιγγάνικης κοινότητας αναφέρεται στην παρουσία 250 οικογενειών με 4 παιδιά κατά μέσο όρο.
Οι οικογένειες αυτές κατοικούν τόσο σε ιδιόκτητα σπίτια (συνοικία της οδού Β. Ουγκώ) όσο και σε 70 λυόμενες κατοικίες που τους έχουν παραχωρηθεί στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου προγράμματος δράσης ένταξης των τσιγγάνων και της πλήρης πρότασης οικιστικής τους αποκατάστασης του Δήμου Φαρσάλων. Οι εργασίες τους είναι εποχιακές. Είναι κατά κύριο λόγο γυρολόγοι, συλλέγουν παλιοσίδερα ή πουλάνε διάφορα είδη στις λαϊκές και τις εμποροπανηγύρεις σε όλη την Ελλάδα, εργάτες σε χωράφια, έμποροι και μουσικοί. Η συμμετοχή των Ρομά στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι περιορισμένη και ελλιπής. Κάποια παιδιά παρακολουθούν λίγες τάξεις του δημοτικού, ενώ την Α’ Γυμνασίου φέτος παρακολουθούν 4 αγόρια.
Προγράμματα του ελληνικού δημοσίου και της ευρωπαϊκής ένωσης, στηρίζουν τις προσπάθειες των παιδιών και των γονέων για την ολοκλήρωση της βασικής εκπαίδευσης.
Η πορεία του ελληνικού και του τσιγγάνικου λαού ήταν και είναι κοινή. Χρειάζονται βέβαια να γίνουν και άλλα βήματα, με καλή διάθεση από όλους, για την προσέγγιση των δύο πληθυσμών και την άρση στερεοτύπων. Η σημερινή εκδήλωση είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση».
Κατόπιν, προβλήθηκε βίντεο με ήθη, έθιμα και παραδοσιακές ασχολίες των Ρομά της πόλης που γυρίστηκε με την συμβολή των εργαζομένων στο ιατροκοινωνικό κέντρο για τσιγγάνους, έγινε επίδειξη των παραδοσιακών ασχολιών τους και τέλος ορχήστρες μουσικών έδωσαν κέφι στην εκδήλωση.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο δήμαρχος Φαρσάλων κ. Άρης Καραχάλιος, αντιδήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι του Ιερού Κλήρου, του Α.Τ. Φαρσάλων, του Εμπορικού Συλλόγου, φορείς και εκπρόσωποι συλλόγων, πλήθος κόσμου και τσιγγάνοι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν λίγες ημέρες για την Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Φαρσάλων όπου είναι εγγεγραμμένα αρκετά παιδιά των Ρομά. Η εκδήλωση περιελάμβανε ποιήματα, τραγούδια από τα τσιγγανόπουλα, αθλοπαιδίες, ζωγραφική και βίντεο με βιώματα των Ρομά.
