Ο Πωλ αποφασίζει να πάει με τη γυναίκα του Όντρεϊ στον μικρόκοσμο που δημιουργήθηκε ελαχιστοποιώντας το ανθρώπινο μέγεθος προς όφελος της ζωής. Ο επιστήμονας που το ξεκίνησε, συμπεριέλαβε και τον εαυτό του ως παράδειγμα εμπράκτως. Όμως οι συνθήκες μπορούν να αλλάζουν ή όχι οπουδήποτε. Όπως μία έκρηξη μπορεί να μη διαφέρει και τόσο από ένα άναμμα σπίρτου. Όπως και οι άνθρωποι μπορούν επίσης να δουν τις διαστάσεις στο μερίδιο αλήθειας (α + λήθη) που τους αφορά ανά πάσα απρόβλεπτη στιγμή. Στην προοπτική του ανεξάντλητου ορίζοντα που θυμίζει ότι η θάλασσα είναι μεγαλύτερη από αυτήν που διασχίζουμε. Σ’ έναν κόσμο μικρό στην απεραντοσύνη του που όσοι τον κοιτούν απ’ έξω ακόμη και με δυσφορία, ίσως κάτι χάνουν.

Με τρεις μεγάλες ερμηνείες από τον έξοχο Ματ Ντέιμον (Πωλ), την καταπληκτική Χονγκ Τσάου (Νγκοκ Λαν Τραν) και τον υπέροχο Κρίστοφ Βαλτς (Ντούσαν) σε μία θαυμάσια διανομή ηθοποιών όπως η Κρίστεν Γουΐγκ (Όντρεϊ), ο Ρολφ Λάσγκαρντ (Άσμπιορνσεν), ο Ούντο Κίερ (Κόνραντ) και πολλοί άλλοι, ο Πέιν συνθέτει το πολύπτυχο επικολυρικό του ποίημα σε ένα ανεξίτηλο ψηφιδωτό με αποχρώσεις φωτοσκιάσεων που ο Φαίδων Παπαμιχαήλ φωτίζει στη μαγική παλέτα της φωτογραφίας του. Εάν σε προηγούμενα έργα της φιλμογραφίας του Πέιν οι θεατές έβρισκαν και στιγμές της ζωής τους, στον «Μικρόκοσμο» μπορούν να δουν τουλάχιστον ακόμη περισσότερα. Η μεταφορική υπόσταση της ταινίας εκφράζεται άμεσα στα επίπεδά της καθώς η φόρμα παρέχει καίρια οξυγόνο για το περιεχόμενο. Έχουμε ξαναδεί απαράμιλλα «αταξινόμητα» αριστουργήματα ως περιεχόμενο σε φόρμες –ως ενδεικτικές αναφορές– όπως περιπέτειας («Moonfleet» του Φριτς Λανγκ), δράματος («Η Νύχτα του Κυνηγού» του Τσαρλς Λότον) και επιστημονικής φαντασίας («2001: Οδύσσεια του Διαστήματος» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, «Ο Άγριος Πλανήτης» του Ρενέ Λαλού). Ως φόρμα, ο εύφορος «Μικρόκοσμος» (που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε DVD) είναι μία ταινία ποιητικής «επιστημονικής» φαντασίας πάνω στο δράμα (που περιέχει και την κωμωδία) της ανθρώπινης περιπέτειας και ως περιεχόμενο, ένα μοναδικό αριστούργημα της σύγχρονης κλασικής Ιστορίας του Κινηματογράφου. Όπως το «Ζήτημα Ζωής και Θανάτου» και «Τα Κόκκινα Παπούτσια» των Μάικλ Πάουελ και Έμερικ Πρέσμπεργκερ.

Μιχάλης Δ. Ταμπούκας

ηθοποιός