Θα μείνω σε μία από αυτές, το κομφούζιο, που το λέμε στα Ελληνικά. Είναι ήδη μια παλιά μέθοδος σε άλλες χώρες. Λέγεται παρεμπόδιση σύζευξης των εντόμων και υπάρχει σε πολλές μορφές και για μερικούς πολύ σοβαρούς εχθρούς των οπωροφόρων, αμπέλου και τομάτας.

Τι είναι απλά το κομφούζιο (και εγώ δεν είμαι φυτοπροστάτης, άρα απλά το ξέρω, αλλά είναι τόσο εντυπωσιακό!). Τοποθετούνται στον αγρό ή στην περιοχή διάφορης μορφής εγχυτήρες θηλυκής φερομόνης για συγκεκριμένο εχθρό. Αυτό σημαίνει ότι επί μήνες αυτοί οι εγχυτήρες συνεχώς διαχέουν στην ατμόσφαιρα τη θηλυκή φερομόνη και τα αρσενικά ‘μυρίζουν’ παντού το φυσικό αυτό ‘άρωμα’ του θηλυκού και ψάχνουν να το βρουν. Αλλά παντού μυρίζει θηλυκό. Σαν αποτέλεσμα τα αρσενικά δεν βρίσκουν ποτέ τα θηλυκά, όλα τα έντομα μένουν … ανικανοποίητα, δεν έχουμε συζεύξεις, δεν έχουμε γόνιμα ωά, δεν έχουμε προσβολές των φυτών, δεν έχουμε απογόνους για την επόμενη γενιά! Και, φυσικά, δεν έχουμε κάποια χημικά υπολείμματα στους καρπούς.

Το πρόβλημα είναι έντονο. Πέραν από τις ελάχιστες δραστικές ουσίες που είναι διαθέσιμες για μερικούς σημαντικούς εχθρούς, το λιανεμπόριο απαιτεί στα φρούτα που διακινεί ελάχιστα υπολείμματα σε ποσότητα και σε αριθμό δραστικών. Αλλά μερικοί εχθροί προσβάλουν τα φρούτα μέχρι κοντά στη συγκομιδή. Αν ψεκάζουμε, όπως κάναμε παλιά, τακτικά τα δέντρα για να μην έχουμε προσβολές στους καρπούς, θα έχουμε πολλά υπολείμματα στους καρπούς και, σήμερα, δεν είναι δεκτά στην αγορά. Άρα έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος να μην ψεκάζουμε κοντά στη συγκομιδή.

Το κομφούζιο μας δίνει αυτή τη δυνατότητα. Αυτή η τεχνική εφαρμόζεται για την καρπόκαψα της μηλιάς, αχλαδιάς και καρυδιάς, τις τρεις πεταλούδες που σκουληκιάζουν τα ροδάκινα, την ευδεμίδα της αμπέλου και τη φοβερή και τρομερή Τούτα της τομάτας. Το τελευταίο έντομο είναι καταστροφικότατο και δεν υπάρχει άλλος τρόπος σήμερα να αντιμετωπιστεί πλην του κομφούζιου. Είναι προφανές ότι όλα αυτά τα έντομα απαιτούν ψεκασμούς έως κοντά στη συγκομιδή για να αποφευχθούν ζημιές. Οι εγχυτήρες τοποθετούνται από την άνοιξη πριν την πρώτη γενιά του εντόμου και λειτουργούν για μήνες μόνοι τους.Υπάρχουν ποικίλες μορφές εγχυτήρων και τρόπων τοποθέτησης. Σε απομονωμένες περιοχές στον κόσμο που εφαρμόστηκε καθολικά αυτή η τεχνική με 1-2 υποστηρικτικούς ψεκασμούς την πρώτη και δεύτερη χρονιά, δεν υπάρχει πια αυτός ο εχθρός, καθώς, όπως ειπώθηκε, δεν αφήνει απογόνους για την επόμενη χρονιά!

Στην Ελλάδα άργησε λίγο αλλά τα τελευταία 2 χρόνια εφαρμόζεται δυναμικότατα. Στην περιοχή του Α.Σ. Ζαγοράς Πηλίου εφαρμόζεται πια καθολικά και δεν υπάρχει πια καρπόκαψα της μηλιάς. Και φυσικά δεν ψεκάζουν κανένα εντομοκτόνο για μήνες έως τη συγκομιδή. Ποιος θα αμφισβητήσει ότι αυτά τα μήλα δεν είναι πεντακάθαρα, και, γιατί όχι, σε λίγο να τρώμε τέτοια μήλα εννοείται με τη φλούδα (έπρεπε ήδη σήμερα να το κάνουμε) αλλά και … χωρίς πλύσιμο! Με άλλα λόγια, η τεχνική σημαίνει περισσότερη υγεία για τους καταναλωτές, παραγωγούς και κατοίκους αγροτικών περιοχών. Σημαίνει ακόμα ότι τα ωφέλιμα έντομα και ακάρεα, και άλλοι οργανισμοί, θα ξαναγεμίσουν τα χωράφια μας και δευτερεύοντες εχθροί δεν θα παρουσιάζουν εξάρσεις και απαιτήσεις για εφαρμογές χημικών, άρα όλο το φυτοπροστατευτικό πρόγραμμα θα μειωθεί.

Από το 2016 και ιδιαίτερα το 2017, το κομφούζιο εφαρμόστηκε και στη ροδακινιά στην Κεντρική Μακεδονία. Η εφαρμογή του επεκτείνεται ραγδαία. Εφέτος 40000 στρέμματα οπωροφόρων προστατεύτηκαν με κομφούζιο και ελαχιστοποίηση των ψεκασμών. Στον Τύρναβο το κομφούζιο εφαρμόστηκε κοντά σε 600 στρέμματα στον ΑΣΕΠΟΠ και στον Α.Σ. Δέντρων (που συνεργάζεται με τη Venus) (λυπάμαι αν δεν γνωρίζω τυχόν άλλους που εφαρμόζουν κομφούζιο). Σίγουρα ατομικά σε οπωροφόρα, αμπέλι και τομάτα πολλοί παραγωγοί το εφαρμόζουν ήδη. Στην Αγιά δεν έχω στοιχεία, αλλά φοβάμαι ότι είναι λίγοιοι παραγωγοί (δεν είναι εύκολο σε μια περιοχή που καλλιεργούνται τόσα μήλα ο ένας να κάνει ψεκασμούς και ο άλλος όχι). Η εφαρμογή μπορεί να γίνει σε ατομικά χωράφια, αλλά το καλύτερο είναι να γίνει καθολικά σε μια περιοχή.

Γι’ αυτό το ΥΠ.Α.Α.Τ., προς τιμή του, μετά από πολλά χρόνια πιέσεων, έχει πρόγραμμα επιδότησης του κομφούζιου για τις ενδιαφερόμενες ομάδες παραγωγών. Για τους τρόπους δράσης του κομφούζιου, μεθόδους εφαρμογής, δυνατότητες χρηματοδότησης της τεχνικής και απορίες, θα γίνει μια ημερίδα στις αρχές Νοεμβρίου στον Τύρναβο από ειδικούς. Όσοι πιστοί προσέλθετε! Αλλάζει ο κόσμος πραγματικά με τέτοιες τεχνικές. Μόνο να μην έρθουν τίποτα οικολόγοι και διαμαρτύρονται για το ανικανοποίητο των εντόμων με αυτή την τεχνική! Πεθαίνουν χωρίς να κάνουν σεξ, καλό για εμάς, κακό για αυτά!

Γράφει ο Γιώργος Νάνος

* Ο Γιώργος Νάνος είναι καθηγητής Δενδροκομίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας