Του Γιώργου Μακρή

«Η ελληνική κτηνοτροφία βρίσκεται σε οριακό σημείο επιβίωσης», είναι το βασικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).

Σύμφωνα με τη μελέτη που εκπόνησε η ερευνήτρια του Κέντρου για θέματα αγροτικής οικονομίας κα Ιωάννα Ρεζίτη,

- «Υπάρχει έντονη ανάγκη για εφαρμογή πρακτικών που συμβάλλουν στη μείωση του κόστους.

-Απαιτείται αύξηση της αυτάρκειας της χώρας στα ελλειμματικά προϊόντα.

-Πρέπει να μειωθεί η γραφειοκρατία ώστε να διευκολυνθεί η σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών γάλακτος και κρέατος.

-Χρειάζεται να αναπροσανατολιστεί η παραγωγή σε πιστοποιημένα ζωικά προϊόντα.

-Πρέπει να οργανωθεί το σύστημα εμπορίας και προβολής των ζωικών προϊόντων».

ΜΕΓΑΛΑ

ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ

«Τα περιθώρια ανάπτυξης της κτηνοτροφίας είναι αρκετά μεγάλα» επισημαίνεται στη μελέτη αλλά τίθεται ως προϋπόθεση «να εφαρμοστούν τεχνικοοικονομικές αναλύσεις των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, ώστε να επισημανθεί αφενός μεν η βιωσιμότητά τους ή μη, και αφετέρου οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες μπορούν να καταστούν ανταγωνιστικές. Παράλληλα, η πολιτική του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πρέπει πρώτα να βασισθεί στην αναγνώριση της κτηνοτροφίας ως βασικού οικονομικού κλάδου με κύριο στόχο την αύξηση της συμμετοχής της στο συνολικό αγροτικό προϊόν, πράγμα το οποίο θα βελτιώσει την αυτάρκεια της χώρας σε ζωικά προϊόντα και το εμπορικό ισοζύγιο στον αγροτικό τομέα», σημειώνεται στη μελέτη.

Κατά την ερευνήτρια, «η μελλοντική βιωσιμότητα των μικρών-μεσαίων κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων εξαρτάται από την ενίσχυσή τους με προγράμματα γεωργικών εφαρμογών, ώστε ο κτηνοτρόφος να προσαρμόσει την παραγωγή σύμφωνα με τα σύγχρονα καταναλωτικά και διατροφικά πρότυπα (market-oriented farming). Η διαρκής επιδίωξη της καινοτομίας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την προσαρμογή της παραγωγής στις εξελισσόμενες ανάγκες των καταναλωτών. Η αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης για υγιεινά προϊόντα βιολογικής γεωργίας και γενικά προϊόντα υψηλής ποιότητας αλλά και η αύξηση της επιθυμίας των καταναλωτών να γνωρίζουν τον τρόπο και τόπο παραγωγής των προϊόντων αποτελούν παράγοντες αναπροσανατολισμού της παραγωγής σε προϊόντα με ειδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά τοπικών αγορών. Αυτό αποτελεί μια ευκαιρία για τα ελληνικά βιολογικά προϊόντα, να αναδείξουν την υψηλή ποιότητα και την υπεροχή τους. Στη χώρα μας οι προϋποθέσεις για την παραγωγή τέτοιων προϊόντων είναι ευνοϊκές και με δεδομένη τη μεγάλη ζήτηση αυτών, τόσο στην εσωτερική όσο και στη διεθνή αγορά. Η ανάπτυξη αυτού του είδους παραγωγής καθίσταται πιο επιτακτική για μερικές μειονεκτικές περιοχές της χώρας μας, κυρίως ορεινές και νησιωτικές, που παρουσιάζουν προβλήματα διαρθρωτικά, κοινωνικά, οργανωτικά και οικονομικά».

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Σε άλλο σημείο της μελέτης η κα Ρεζίτη επισημαίνει ότι «δεν αρκεί τα προϊόντα να είναι ποιοτικά, πρέπει να είναι πιστοποιημένα. H πιστοποίηση ποιότητας είναι αναγκαία συνθήκη για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ζωικών προϊόντων. Τα ζωικά προϊόντα πρέπει να γίνουν επώνυμα, να αποκτήσουν ταυτότητα στη διεθνή αγορά και να είναι συνδεδεμένα με τη μεσογειακή διατροφή. Οι καταναλωτές προτιμούν τα προϊόντα που παρασκευάζονται με παραδοσιακό τρόπο και αυτό πρέπει να προβάλλεται με το σήμα πιστοποίησης. Ο έντονος ανταγωνισμός με το εισαγόμενο χοίρειο κρέας μπορεί να αμβλυνθεί με την πιστοποίηση του ελληνικού χοίρειου κρέατος και με τη βελτίωση των συνθηκών εμπορίας του».

ΚΑΘΕΤΟΠΟΙΗΣΗ –

ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Στη μελέτη επισημαίνονται και άλλα τρία σημαντικά θέματα που αφορούν την κτηνοτροφία

-«Η μη καθετοποίηση της παραγωγής, κυρίως στις αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις, οδηγεί στην απώλεια εισοδήματος και στην εξάρτηση της διάθεσης της παραγωγής από τους εμπόρους. Με την καθετοποίηση της κτηνοτροφικής μονάδας ως προς την παραγωγή, η κτηνοτροφική δραστηριότητα εισέρχεται στην τροχιά της επιχειρηματικότητας, ενσωματώνοντας έτσι τις οικονομικές δραστηριότητες του δευτερογενή (Μεταποίηση-Τυποποίηση) και τριτογενή τομέα (Πώληση).

Για παράδειγμα, η ίδρυση οικογενειακού τύπου τυροκομείου μειώνει την εξάρτηση του κτηνοτρόφου από τους προμηθευτές και ο ίδιος ο παραγωγός ελέγχει τα κόστη και την ποιότητα του προϊόντος. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των κτηνοτροφικών προϊόντων και στην ανάδειξη των ελληνικών διατροφικών προϊόντων πιστοποιημένης ποιότητας, αλλά και στην αξιοποίηση της μεσογειακής διατροφής.

Ο νέος νόμος 4056/12.3.2012 “Ρυθμίσεις για την κτηνοτροφία και τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και εκμεταλλεύσεις” επιτρέπει στον παραγωγό να μεταποιεί το προϊόν μέσα στην κτηνοτροφική μονάδα.

-Απαιτείται η στήριξη συλλογικών οργανώσεων των κτηνοτρόφων (ομάδων παραγωγών κτηνοτρόφων) λόγω των μικρών εκμεταλλεύσεων αλλά και των στρεβλώσεων της αγοράς. Η συλλογικότητα ενισχύει τη διαπραγματευτική δύναμη των παραγωγών και βοηθά τόσο στη μείωση του κόστους όσο και στη βελτίωση του εισοδήματος.

Με το Μέτρο 9 του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014/2020 ενισχύονται οι γεωργοί για τη σύσταση ομάδων ή οργανώσεων παραγωγών.

Ο εκσυγχρονισμός της υποδομής και η οργάνωση της τυποποίησης, εμπορίας και μεταποίησης των ζωικών προϊόντων αποτελούν βασικό στόχο, ώστε να τηρούνται τα ελάχιστα κοινοτικά πρότυπα που έχουν θεσπιστεί πρόσφατα σχετικά με το περιβάλλον, την υγιεινή και την ορθή μεταχείριση των ζώων καθώς επίσης και τη δημόσια υγεία και ασφάλεια στον τόπο της εργασίας.

Προς αυτή την κατεύθυνση οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις όλων των τύπων εκτροφών ενισχύονται από τον αναπτυξιακό νόμο 3908/2011, είτε για ίδρυση, είτε για εκσυγχρονισμό, ή και επέκταση, με ή χωρίς μετεγκατάσταση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, όπως αυτές περιγράφονται στο νόμο 4056/2012 για την κτηνοτροφία. Αναλυτικότερα, η ΚΥΑ 6904 των υπουργών Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης (ΦΕΚ 465/Β/25/2/2014) καθορίζει τα επενδυτικά σχέδια που αφορούν την παραγωγή, μεταποίηση και εμπορία των γεωργικών προϊόντων τόσο για τη φυτική όσο και για τη ζωική παραγωγή.

-Η γενετική βελτίωση του ζωικού πληθυσμού αποτελεί βασικό παράγοντα αύξησης των αποδόσεών του, της βελτίωσης της ποιότητας και της μείωσης του κόστους των κτηνοτροφικών προϊόντων, καθώς και της αύξησης του εισοδήματος. Στην Ελλάδα τα προγράμματα γενετικής βελτίωσης εφαρμόζονται αποσπασματικά. Υπάρχουν λίγες οργανώσεις κτηνοτρόφων όπου εφαρμόζονται και το ΥΠΑΑΤ δεν διαθέτει σαφές επιχειρηματικό σχέδιο για την υποστήριξή τους με κατάλληλο προσωπικό και υποδομές. Η εκπόνηση προγραμμάτων αναπαραγωγής ζώων και ελέγχου αποδόσεων ζώων είναι απολύτως απαραίτητη και στηρίζεται στην ενεργό συμμετοχή συλλογικών φορέων και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό καθώς και σύγχρονες υποδομές».