Πρόσφατα το ΥΠΑΑΤ έδωσε στη δημοσιότητα τους ορισμούς του ενεργού γεωργού, τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν στην αναδιανεμητική ενίσχυση με ανακατανομή από μεγαλύτερες σε μικρότερες ή μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, αλλά και τον κατάλογο των οικολογικών σχημάτων, ενόψει της νέας ΚΑΠ. Ταυτόχρονα ανέλυσε το νέο μοντέλο χορήγησης των άμεσων ενισχύσεων από το 2023, όπως προτείνεται για την κατάρτιση του εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της νέας ΚΑΠ.
Και μπορεί η νέα προγραμματική περίοδος να ξεκινά το 2023, ωστόσο από το 2022 οι παραγωγοί θα πρέπει να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες ενέργειες για την καλύτερη απορρόφηση των κονδυλίων της.
Στις διαφορές της νέας ΚΑΠ με την προηγούμενη, τι θα πρέπει να προσέξουν οι παραγωγοί φέτος (ΟΣΔΕ 2022) και τι είναι η λεγόμενη αναδιανεμητική ενίσχυση, αναφέρεται με συνέντευξή του στην «ΕτΔ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Γεωπόνων Ελλάδας (ΠΟΣΓ) Δημήτρης Σοφολόγης. Αυτό που έχει κυρίως ενδιαφέρον είναι πως το έτος αναφοράς της νέας ΚΑΠ μάλλον αποτελεί το 2015 για τους τίτλους των δικαιωμάτων, αλλά το 2022 για την αξία τους. Ακόμη το 2022 θα πραγματοποιηθεί οριζόντια σύγκλιση, ενώ το 2023 θα αποτελέσει το πρώτο έτος εφαρμογής της νέας Περιόδου.
Αναλυτικότερα η συνέντευξη...
ΕΡ: Κύριε Σοφολόγη, πότε ξεκινά η περίοδος της νέας ΚΑΠ ουσιαστικά, με βάση την οποία θα δοθούν και τα νέα δικαιώματα στους αγρότες;

ΑΠ: Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική θα ξεκινήσει το 2023. Έχουμε στην ουσία μία καθυστέρηση δύο ετών στην εφαρμογή της, με εφαρμογή μεταβατικής περιόδου που είναι συνέπεια του BREXIT και της καθυστέρησης ψήφισης νομοθετικών πακέτων και του προϋπολογισμού. Φαίνεται πως το έτος 2022 θα πραγματοποιηθεί οριζόντια σύγκλιση (μείωση δικαιωμάτων - επίσημο δελτίο τύπου ΥΠΑΑΤ-19/7) και το 2023 θα αποτελέσει το πρώτο έτος εφαρμογής της νέας περιόδου, οπότε θα ακολουθήσουν 4 έτη ετήσιας σύγκλισης, με τελευταίο έτος το 2026. Ένα μεγάλο μέρος των δικαιωμάτων θα μειωθεί και κάποιο θα αυξηθεί. Σε αυτήν την περίοδο φαίνεται πως δεν θα υπάρχει ο κόφτης του 30% για τα υψηλά δικαιώματα. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά με την προηγούμενη περίοδο.

ΕΡ: Ποιες είναι οι κρίσιμες ημερομηνίες που αφορούν τη νέα ΚΑΠ;
ΑΠ: Σίγουρα την 1η/1/2023 θα εφαρμοστεί το νέο στρατηγικό σχέδιο. Μέχρι 31/12/2021 πρέπει να κατατεθεί από τη χώρα μας το στρατηγικό σχέδιο, δηλαδή στην ουσία η εθνική απόφαση για την ΚΑΠ. Τα δεδομένα που έχουμε μέχρι στιγμής είναι το επίσημο Δελτίο Τύπου του ΥΠΑΑΤ στις 19/7/2021 μετά την ημερίδα της πολιτικής ηγεσίας στην Τρίπολη και η προ ημερών διαβούλευση του ενδιάμεσου Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ. Ο αγροτικός κόσμος δικαιολογημένα ζητά ενημέρωση. Μετά την Ψήφιση του Κανονισμού και τα προτεινόμενα σενάρια επιβάλλεται να δοθούν από το Υπουργείο προς ενημέρωση στον αγροτικό κόσμο τα ακριβή σενάρια με τις αξίες των δικαιωμάτων και τον αλγόριθμο της σύγκλισης. Έτσι οι εμπλεκόμενοι φορείς θα μπορούν να συμμετάσχουν ενεργά στην πρόταση του μοντέλου των δικαιωμάτων για τη νέα ΚΑΠ.

ΕΡ: Τα ιστορικά δικαιώματα τελικά καταργούνται ή παραμένουν; Υπάρχει έτος αναφοράς;
ΑΠ: Το επίσημο Δελτίο Τύπου του ΥΠΑΑΤ (19/07/2021) αναφέρει επακριβώς πως: «Πρώτον, καταργούμε τα ιστορικά δικαιώματα, με στρατηγικό σχεδιασμό, σταδιακά από το 2022 με συγκεκριμένα βήματα έως το 2026, βάζοντας τέλος στις ανισότητες και στρεβλώσεις του παρελθόντος». Κατά τη γνώμη μου, αποτελεί μια έμμεση βαθμιαία κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων, καθώς όλα τα δικαιώματα το 2026 θα έχουν την ίδια αξία, εντός όμως της ίδιας Περιφέρειας. Πιθανώς λόγω της συνέχισης των δικαιωμάτων μέσω της σύγκλισης, έτος αναφοράς μάλλον αποτελεί το 2015 για τους τίτλους των δικαιωμάτων, αλλά και το 2022 για την αξία τους. Προφανώς τα δικαιώματα θα παραμείνουν «συνδεδεμένα» στον ΑΦΜ του παραγωγού. Από τη μία λοιπόν τα ιστορικά δικαιώματα του 2000-2002, που «εκδόθηκαν» το 2015 ως τίτλοι, δεν καταργούνται και συνεχίζουν, αλλά από την άλλη ουσιαστικά εξισώνονται σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, τεσσάρων ετών, το 2026. Θα μειωθούν πολύ γρήγορα σε ετήσια βάση και τα χαμηλής αξίας δικαιώματα θα αυξηθούν σε ετήσια βάση. Σε κάθε περίπτωση πρέπει περιμένουμε την ψήφιση του Κανονισμού που εκτός απροόπτου θα ψηφισθεί το επόμενο διάστημα και θα αποτελέσει το κείμενο-βάσης που θα έχει τα σενάρια που θα διαλέξει η χώρα μας να εφαρμόσει για την πορεία των επιδοτήσεων. Καλό ακόμα θα ήταν να προσέξουν οι παραγωγοί φέτος (ΟΣΔΕ 2022) να μην προβούν σε πολυετείς ενοικιάσεις δικαιωμάτων για να μην επαναληφθούν τα αρνητικά συμβάντα του 2014 όπου χάθηκαν δικαιώματα. Ασφαλέστερο θα ήταν όλα τα δικαιώματα να έχουν επιστραφεί στον ιδιοκτήτη το 2022. Αναμένουμε λοιπόν με ενδιαφέρον την εξειδίκευση των κανονισμών.

ΕΡ: Τι είναι η λεγόμενη αναδιανεμητική ενίσχυση;
Απ: Στην ουσία κ. Ρούστα, επρόκειτο για μια νέα ενίσχυση, ένα νέο ποσό που θα είναι υποχρεωτικό στη χώρα ως μέτρο (παρέμβαση) να εφαρμόσει. Δηλαδή στα νέα δικαιώματα που θα πληρωθούν από το 2023, θα προστεθεί ένα ακόμα ποσό, για κάποιους παραγωγούς που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις και οι οποίοι θα λάβουν ένα πρόσθετο ποσό ανά στρέμμα. Ερωτηματικό παραμένει το πώς θα δοθεί. Ο στόχος της ενίσχυσης αυτής θεωρητικά είναι να βοηθηθούν οι μικρότερες εκμεταλλεύσεις . Η αναδιανεμητική ενίσχυση, σύμφωνα και με τις επίσημες παρουσιάσεις του ΥΠΑΑΤ, υπολογίζεται ενδεικτικά σε 180.000.000 για το έτος 2023, λαμβάνοντας σημαντικό τμήμα από τη βασική ενίσχυση.

ΕΡ: Οι επικείμενες αποφάσεις της χώρας μας θα κρίνουν τη βιωσιμότητα των αγροτών στη νέα ΚΑΠ;
ΑΠ: Ο χρόνος περνάει και σίγουρα πρέπει να παρθούν σωστές αποφάσεις για να προκύψει ο νέος βιώσιμος αγρότης, ο οποίος θα πρέπει να γνωρίζει τι λαμβάνει από τα νέα δικαιώματα, σε ποια προγράμματα εντάσσεται κι αν αυτά θα υλοποιηθούν γρήγορα. Θα πρέπει ως χώρα να είμαστε έτοιμοι σε αυτά που μπορούμε και μας επιτρέπει ο κανονισμός να παρέμβουμε. Μερικά παραδείγματα είναι τα ευέλικτα προγράμματα, η μείωση φορολογίας, η μείωση γραφειοκρατίας, οι σωστοί ελεγκτικοί μηχανισμοί και φυσικά η μείωση του κόστους ενέργειας, το οποίο ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια αποτελεί μεγάλο αγκάθι για τους Έλληνες αγρότες. Η επάρκεια «φτηνού» αρδευτικού νερού για τη Θεσσαλία αποτελεί μονόδρομο. Έργα, όπως η μερική εκτροπή του Αχελώου, έπρεπε να έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Η μείωση του κόστους άρδευσης θα πρέπει να αποτελέσει βασικό αντίμετρο στην οποιαδήποτε μείωση των δικαιωμάτων της ΚΑΠ. Πρέπει όλοι οι Έλληνες καλλιεργητές βαμβακιού να καλλιεργούν με τους ίδιους όρους. Δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ένας παραγωγός που αρδεύει με 90 ευρώ ανά στρέμμα, παραγωγό που αρδεύει με 15 ευρώ ανά στρέμμα. Το χάσμα είναι μεγάλο.