Δεν μιλάμε πια για κλιματική αλλαγή, αλλά για κρίση

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΔΥΣΜΕΝΕΙΣ ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΜΕ ΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΙ ΜΙΑ ΑΥΞΗΣΗ Η ΟΠΟΙΑ ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ΘΑ ΦΘΑΣΕΙ ΤΟΥΣ 3.7ºC -ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΗΝ «Ε» Ο κ. ΔΗΜ. ΜΕΛΑΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΠΘ

Δημοσίευση: 13 Νοε 2021 21:00

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

«Η παγκόσμια κλιματική αλλαγή εκδηλώνεται πρώτα απ’ όλα σαν μια αύξηση της μέσης

θερμοκρασίας του πλανήτη. Η παγκόσμια θέρμανση συνοδεύεται από μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας, μεταβολή του υετού και αύξηση της έντασης και της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων. Είναι φανερό ότι οποιαδήποτε σημαντική μεταβολή στο κλίμα σε παγκόσμια κλίμακα θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε όλο το εύρος των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων». Αυτά μεταξύ άλλων τονίζει στην «Ε» ο κ. Δημήτρης Μελάς, καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, μιλώντας για τις κλιματικές αλλαγές και τις συνέπειές της.

Η συνέντευξη

•  κ. Μελά μπορούμε να πούμε πως το κλίμα του πλανήτη αλλάζει συνεχώς;
- «Είναι αλήθεια ότι, ανεξάρτητα από την ανθρώπινη παρέμβαση, το κλίμα της Γης αλλάζει συνεχώς. Βιώνοντας μόνο μια πολύ μικρή πράξη του έργου, δυσκολευόμαστε πολλές φορές να αντιληφθούμε τις μεγάλες φυσικές μεταβολές του κλίματος της Γης, το οποίο χαρακτηρίζεται από πολλές περιόδους παγετώνων, οι οποίες διακόπτονται από σύντομα διαλείμματα ζέστης και ακμάζουσας ζωής. Οι κάτοικοι της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, ζώντας στην πλειοψηφία τους σε ένα εύκρατο κλίμα, δεν μπορούν εύκολα να αποδεχθούν ότι πριν από περίπου 20.000 χρόνια τεράστιες εκτάσεις των περιοχών αυτών καλυπτόταν από πάγους. Από την άλλη πλευρά, στη βορειοδυτική Ινδία, τίποτα δεν μαρτυράει ότι η ίδια περιοχή, στην οποία σήμερα κυριαρχούν οι αμμόλοφοι, χαρακτηριζόταν πριν από 4.000 χρόνια από το χυμώδες πράσινο των δημητριακών και των δέντρων.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στις φυσικές μεταβολές του κλίματος και σε αυτές που οφείλονται στην ανθρώπινη παρέμβαση. Οι φυσικές μεταβολές είναι μεν μεγάλες, αλλά εμφανίζονται σε μεγάλες χρονικές κλίμακες (πολλών χιλιάδων ετών). Η ανθρώπινη παρέμβαση από την άλλη πλευρά προκάλεσε μια διαταραχή σε χρονική κλίμακες λίγων αιώνων».

• Πώς εκφράζεται αυτή η αλλαγή στο κλίμα; Ποιες είναι οι επιπτώσεις της;
- «Η παγκόσμια κλιματική αλλαγή εκδηλώνεται πρώτα απ’ όλα σαν μια αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη. Η παγκόσμια θέρμανση συνοδεύεται από μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας, μεταβολή του υετού και αύξηση της έντασης και της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων. Είναι φανερό ότι οποιαδήποτε σημαντική μεταβολή στο κλίμα σε παγκόσμια κλίμακα θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε όλο το εύρος των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Τα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα, η ανθρώπινη υγεία και τα κοινωνικο-οικονομικά συστήματα, όπως η γεωργία, η δασοκομία, η αλιεία και τα υδατικά αποθέματα, είναι καθοριστικές συνιστώσες της ανθρώπινης ανάπτυξης και ευημερίας και είναι όλα ιδιαίτερα ευαίσθητα στην κλιματική αλλαγή. Η επίπτωση της κλιματικής αλλαγής σε διαφορετικές περιοχές της Γης δεν θα είναι ενιαία. Ιδιαίτερα για τη χώρα μας οι μελλοντικές προβλέψεις είναι πολύ δυσμενείς γιατί οι επιπτώσεις προβλέπεται να είναι μεγαλύτερες από τον αντίστοιχο παγκόσμιο μέσο όρο. Αν επαληθευτούν τα απαισιόδοξα σενάρια και η παγκόσμια κοινότητα δεν προχωρήσει σε μείωση των εκπομπών των θερμοκηπικών αερίων (αν δηλ. επικρατήσει το business as usual) η θερμοκρασία της Ελλάδας αναμένεται να εμφανίσει μια αύξηση η οποία πιθανότατα θα φθάσει τους 3.7 βαθμούς Κελσίου. Είναι σημαντικό επίσης ότι η αύξηση θα είναι μεγαλύτερη το καλοκαίρι οπότε η μέση θερμοκρασία μπορεί να είναι κατά 4.5 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από την κλιματική τιμή της περιόδου 1960-1990. Αντίστοιχα αναμένεται μια μείωση του ετήσιου υετού με περίπου 16%. Και πάλι η μείωση του υετού θα είναι μεγαλύτερη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οπότε μπορεί να ξεπεράσει και το 50%».

• Και οι επιλογές ποιες είναι;
- «Οι άνθρωποι πραγματοποιούν ένα παγκόσμιο χημικό πείραμα αλλοιώνοντας τη σύσταση του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος χωρίς να γνωρίζουν επακριβώς τις τελικές επιπτώσεις. Το στοίχημα είναι πολύ μεγάλο. Και παρά την ύπαρξη πολλών αποχρώσεων, οι επιλογές είναι βασικά δύο: είτε να κλείσουμε τα μάτια μας επαναπαυμένοι στην πρόσκαιρη οικονομική ευημερία και υποκρινόμενοι ότι όλα πάνε καλά είτε να πάρουμε έγκαιρα δραστικές αποφάσεις που θα περιορίσουν την ένταση του φαινομένου. Η δεύτερη επιλογή για να είναι αποτελεσματική απαιτεί ριζική βελτίωση των επιστημονικών εργαλείων που χρησιμοποιούμε ώστε να μπορέσουμε να προγνώσουμε πιο αποτελεσματικά τα χαρακτηριστικά και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».

•  Μπορούμε να πάρουμε δραστικές αποφάσεις που θα περιορίσουν την ένταση του φαινομένου; Προς ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε;
- «Τα τελευταία χρόνια, όλο και πιο συχνά χρησιμοποιείται αντί της κλιματικής αλλαγής, ο όρος κλιματική κρίση. Αυτό αποτυπώνει καλύτερα το μέγεθος και την κρισιμότητα του προβλήματος, καθώς και την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή.
Η ανταπόκριση στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να βασίζεται σε μια διττή προσέγγιση:
1. Μείωση των εκπομπών και σταθεροποίηση των επιπέδων των αερίων του θερμοκηπίου που παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα («μετριασμός»).
2. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη («προσαρμογή»).
Ο μετριασμός -μείωση της κλιματικής αλλαγής- θα πρέπει να βασιστεί στη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου».

• Δηλαδή ποιος πρέπει να είναι ο στόχος;
- «Ο στόχος του μετριασμού είναι να μειωθεί η ανθρώπινη παρέμβαση στο κλιματικό σύστημα, έτσι ώστε να μην είναι σημαντική, και να σταθεροποιηθούν τα επίπεδα αερίων του θερμοκηπίου σε μια χρονική κλίμακα που να επιτρέπει στα οικοσυστήματα να προσαρμοστούν με φυσικό τρόπο στην κλιματική αλλαγή και να διασφαλιστεί ότι η οικονομική ανάπτυξη γίνεται με βιώσιμο τρόπο.
Κάθε στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών θα πρέπει να ξεκινήσει από τον περιορισμό της σπατάλης των πόρων και την περιβαλλοντική υποβάθμιση που αυτή προκαλεί. Αφού πρώτα προσδιορίσουμε ποιες είναι οι πραγματικές μας ανάγκες, θα πρέπει να αναπτυχθούν στρατηγικές για την κάλυψη αυτών των αναγκών με τρόπους που δεν οδηγούν σε σημαντική περιβαλλοντική υποβάθμιση. Οι στρατηγικές περιλαμβάνουν την υιοθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπως ηλιακή, αιολική και υδροηλεκτρική, την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, την ανάπτυξη βιώσιμων μεταφορών, ιδιαίτερα στις πόλεις, όπως ταχεία μεταφορά με λεωφορεία, ηλεκτρικά οχήματα και βιοκαύσιμα και την προώθηση πιο βιώσιμων χρήσεων γης και δασών.
Πρέπει όμως να λάβουμε υπόψη ότι ο χρόνος ζωής των θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρα είναι πολύ μεγάλος, ενώ επίσης το κλιματικό σύστημα περιλαμβάνει συνιστώσες, όπως οι ωκεανοί, των οποίων η απόκριση στις αυξημένες συγκεντρώσεις των θερμοκηπικών αερίων είναι πολύ αργή. Κατά συνέπεια, οι περιορισμοί στις εκπομπές των ρύπων δεν πρόκειται να έχουν άμεσο αποτέλεσμα. Οι εκπομπές του παρελθόντος εγγυώνται τη συνέχιση της κλιματικής αλλαγής, τουλάχιστον μέχρι το μέσον του 21ου αιώνα. Παρά τη ζωτική σημασία που έχει ο περιορισμός των εκπομπών, θα πρέπει παράλληλα να γίνουν προσπάθειες προσαρμογής στις νέες συνθήκες ώστε να περιορισθούν οι επιπτώσεις και να οικοδομηθούν ανθεκτικές κοινωνίες και οικονομίες».

• Υπάρχει «ενιαία λύση;»
- «Δεν υπάρχει «ενιαία λύση». Η προσαρμογή μπορεί να κυμαίνεται από την κατασκευή αντιπλημμυρικών συστημάτων, τη δημιουργία συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για ακραία καιρικά φαινόμενα και τη μετάβαση σε καλλιέργειες ανθεκτικές στην ξηρασία, έως τον επανασχεδιασμό συστημάτων επικοινωνίας, επιχειρηματικών λειτουργιών και κυβερνητικών πολιτικών».Ο δρ Δημήτρης Μελάς Είναι καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ. Αποφοίτησε από το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων το 1982 και έλαβε πτυχίο Μετεωρολογίας (1984) και διδακτορικό τίτλο (1990) από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, Σουηδία. Έχει κάνει μεταδιδακτορική έρευνα στο Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο Riso της Δανίας. Ασχολείται με την επιστημονική έρευνα για περισσότερο από 35 έτη. Οι ερευνητικές του δραστηριότητες εστιάζονται στη μελέτη του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος, την παγκόσμια αλλαγή και το περιφερειακό κλίμα. Έχει συμμετάσχει ενεργά είτε σαν συντονιστής είτε σαν ερευνητής σε πολλά διεθνή και εθνικά ερευνητικά προγράμματα. Έχει δημοσιεύσει τρία βιβλία και περισσότερα από 150 άρθρα σε διεθνή περιοδικά με κριτές.

 

 

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

INTERCOMM FOODS
ΣΕΞ ΣΤΗ ΓΑΥΔΟ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΕΣΠΑ 1-3-24
Μείνε μαζί μας

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass