Οι Ώρες

Δημοσίευση: 20 Ιουν 2015 8:30

 

* Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου, συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Οι Ώρες ήταν θεότητες των καιρών και του χρόνου της αρχαίας Ελλάδας. Ήταν θυγατέρες του Δία και της Θέμιδος, αδελφές των τριών Μοιρών αλλά και των Νυμφών. Τόπος κατοικίας τους φέρεται η κοιλάδα του Ηριδανού ποταμού. Στην Αθήνα πίστευαν πως αυτές ονομάζοντα Θαλλώ [άνοιξη], Αυξώ [καλοκαίρι] και Καρπώ [φθινόπωρο]. Όλα τα ονόματα δείχνουν ευφορία, καρποφορία και ευτυχία, ανάλογη του φυτικού βασιλείου. Στον Ησίοδο αναφέρονται με τα ονόματα: Ευνομία, Δίκη και Ειρήνη, που ήταν θεότητες του νόμου και της τάξης, οι οποίες διατηρούσαν τη σταθερότητα της κοινωνίας. Μ' αυτή τη μορφή λατρεύονταν κυρίως στην Αθήνα, το Άργος και την Ολυμπία. Στη “Θεογονία”, αλλά και στο “Έργα και Ημέραι”, έργα και τα δύο του Ησιόδου, οι Ώρες είναι ξανθές και εμφανίζονται στεφανώνουν το στέμμα της Πανδώρας με γιρλάντες από λουλούδια.

ΤΟΠΙΚΕΣ ΘΕΟΤΗΤΕΣ: Στο Άργος πίστευαν ότι οι ώρες είναι δύο και συμβόλιζαν η μια το φθινόπωρο και το χειμώνα και η άλλη την άνοιξη και το καλοκαίρι [Αυξησία-Δαμία]. Η Δαμία, θεωρείτο ακόμη προστάτης της γονιμότητας, από τις παλαιότερες του ελληνικού χώρου, που λατρεύονταν, μαζί με την Αυξησία, κατά τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία, σε πολλές πόλεις όπως στην Επίδαυρο, Αίγινα, Σπάρτη, Τροιζήνα. Η Δαμία ταυτίζονταν περισσότερο με τη θεά Δήμητρα και την Περσεφόνη, διότι οι Τροιζήνιοι αποκαλούσαν Αμαίαν την Δήμητρα, και Αζισίαν, την κόρη της. Η Δαμία λατρεύονταν ιδιαίτερα και στη Θήρα, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, ως προστάτης των εγκύων και των λεχώνων, μάλιστα νότια του αρχαίου ναού του Καρνείου Απόλλωνα βρέθηκε σε βράχο η εγχάρακτη επιγραφή "ΛΟΧΑΙΑ ΔΑΜΙΑ".

ΕΡΓΟ ΤΩΝ ΩΡΩΝ: Έργο των Ωρών ήταν να παρακολουθούν τα έργα των ανθρώπων. Οι θεές Ώρες ήταν οι πρώτες που υποδέχτηκαν την Αφροδίτη κατα την ανάδυσή της από τη θάλασσα στην Κύπρο και, αφού την έντυσαν, την συνόδεψαν στον Όλυμπο. Μάλιστα η Αφροδίτη φόρεσε ρούχα φτιαγμένα ειδικά γι 'αυτήν από τις Χάριτες και τις Ώρες, βαμμένα με τα λουλούδια της άνοιξης. Αναφέρεται πως ήταν βοηθοί του θεού Ήλιου, ενώ επιπλέον βοηθούσαν την θεά Χλωρίδα στο έργο της, που ήταν η βλάστηση της γης, ρυθμίζοντας τις Εποχές του Χρόνου. Ο Όμηρος διασώζει ότι οι Ώρες είχαν επιφορτιστεί το καθήκον να ανοίγουν και να κλείνουν τις πύλες του Ολύμπου, με σύννεφα, να συνάζουν τους αστέρες σε αστερισμούς, ενώ ακόμη φρόντιζαν τα άλογα της Ήρας. Σύμφωνα με την ορφική μυθολογία, οι Ώρες, μαζί με τις Χάριτες και τις Μοίρες, οδήγησαν την Περσεφόνη από τον Άδη στο φως. Σε άλλους μύθους ή εικονογραφήσεις, τις βλέπουμε να συντροφεύουν τον Πάνα ή να ακολουθούν το Διόνυσο. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την Ελληνιστική Εποχή οι Ώρες ήταν δώδεκα, όσες και οι ώρες της ημέρας, κατά μέσο όρο, και θεωρούνταν πια κόρες της Γαίας και του Χρόνου.

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: Ήταν αρχικά οι προσωποποιήσεις της φύσης σε διάφορες εποχικές πτυχές της, αλλά σε ύστερους χρόνους της Αρχαιότητας είχαν θεωρηθεί ως θεές της τάξης εν γένει και της φυσικής δικαιοσύνης. Η διάρκεια των εποχών επίσης συμβολικά περιγράφεται ως ο χορός του Ωρών, και επομένως τους δίνονταν τα χαρακτηριστικά των ανοιξιάτικων λουλουδιών, το άρωμα και η φρεσκάδα τους.. Κάποιοι ερμηνευτές των μύθων, είδαν στις Ώρες κάποιες κόρες από την Κρήτη, που λατρεύονταν ως θεότητες, αφού είχαν άδικα λιθοβοληθεί μέχρι θανάτου.

Η ΠΡΩΤΗ ΤΡΙΑΔΑ ΤΩΝ ΩΡΩΝ: Η πρώτη, η πιο γνωστή τριάδα, συνδέεται με την Αφροδίτη και συμβολίζει τις εποχές της ζωής, την ανάπτυξη (τρεις εποχές του έτους): Έτσι, Θαλλώ, σημαίνει «Αυτή που φέρνει άνθη" [στο ρωμαίκό πάνθεον ονομάζεται Flora] και ήταν η θεότητα της άνοιξης, των μπουμπουκιών και των ανθέων, προστάτης της νεολαίας. Η Αυξώ ή Αυξησία, που λατρευόταν ιδιαίτερα στην Αθήνα, ήταν θεότητα του καλοκαιριού. Τέλος η Καρπώ, όπως λέει και το όνομά της, έφερνε τους καρπούς με το τέλος του καλοκαιριού και τις αρχές του φθινοπώρου. Θεωρείτο προστάτις της ωρίμανσης και της συγκομιδής. Ακόμη, αυτή η τελευταία ήταν υπεύθυνη για την προστασία των θεϊκών παλατιών του Ολύμπου από τα ανθρώπινα μάτια, κρύβοντάς τα πίσω από σύννεφα.

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΤΡΙΑΔΑ ΤΩΝ ΩΡΩΝ: Η δεύτερη τριάδα που συνδέεται με τη Θέμιδα και το Δία [νόμο και την τάξη], ήταν: Η Δίκη, δηλαδή η "Δικαιοσύνη" [Ιustitia, για τους Ρωμαίους], που ήταν η θεά της ηθικής δικαιοσύνης. Κυβερνούσε πάνω από την ανθρώπινη δικαιοσύνη και όπως η μητέρα της, Θέμις, ήταν προστάτιδα της θείας δικαιοσύνης. Ο Άρατος, στο “Φαινόμενα” [96], υποστήριξε ότι η Δίκη γεννήθηκε από θνητή και ο Δίας την τοποθέτησε στη γη για να κρατήσει την ανθρωπότητα μέσα στη δικαιοσύνη. Όμως, βλέποντας ο βασιλιάς των θεών ότι αυτό ήταν αδύνατο, την πήρε μαζί του στον Όλυμπο. Δεύτερη Ώρα της τριάδας αυτής ήταν η Ευνομία, δηλαδή η συνετή διακυβέρνηση. Αυτή ήταν θεότητα της νομοθεσίας. Για πολλούς αρχαίους συγγραφείς η Ευνομία ήταν κόρη του Ερμή και της Αφροδίτης. Τελευταία Ώρα, ήταν η Ειρήνη [στη Ρώμη Pax], που θεωρείτο προσωποποίηση της ειρήνης και του πλούτου, και απεικονίζεται στην τέχνη ως μια όμορφη νεαρή γυναίκα που μεταφέρει το κέρας της Αμαλθείας ή ένα σκήπτρο.

ΤΡΙΤΗ ΤΡΙΑΔΑ ΩΡΩΝ: Κατά των Ρωμαίο μυθογράφο, του 1ου αι. μ.Χ. Υγίνο [Fabulae,183], οι Ώρες ήταν οι εξής: η Φέρουσα, προστάτιδα των κτημάτων και της περιουσίας γενικότερα, η Ευπορία, προστάτιδα της αφθονίας και του πλούτου, και η Ορθωσία που συμβόλιζε τη γενικότερη ευημερία.

ΑΛΛΕΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ: Ο Νόννος, στα ¨Διονυσιακά” του, αναφέρει ένα ξεχωριστό σύνολο τεσσάρων Horae, τις αντίστοιχες ελληνικές λέξεις για τις τέσσερις εποχές του έτους. Ακόμη, μια ακόμη ομάδα Ωρών, την Ελληνιστική Εποχή, περιελάμβαμε στην αρχή 9 και αργότερα 12 ώρες, ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Έτσι οι Ώρες του χειμώνα είναι εννιά, και του καλοκαιριού δώδεκα. Ο Υγίνος αναφέρει τις εννέα Ώρες του χειμωνα: Αυξώ, Ευνομία, Φέρουσα, Καρπώ, Δίκη, Ευπορία, Ειρήνη, Ορθωσία και Θαλλώ, κάνοντας ουσιαστικά συρραφή των ονομάτων από τις γνωστές τριάδες. Τέλος οι δώδεκα Ώρες ήταν: Η Αυγή [το πρώτο φως της ημέρας], η Ανατολία [η ανατολή του ήλιου], η Μουσική [η πρωινή ώρα μελέτης και μουσικής], η Γυμνασία [η ώρα της πρωινής εκπαίδευσης και της γυμναστικής], η Νύμφη [ώρα του καθαρισμού, του μπάνιου], η Μεσημβρία [μεσημέρι], η Σπονδή [που χυνόταν τις πρώτες απογευματινές ώρες], η Τελετή [η ώρα της προσευχής], η Ακμή, η Κυπρίς [της Αφροδίτης], η Εσπερίς [η ώρα του τέλους εργασίας], η Δύσις [το ηλιοβασίλεμα]. Τέλος, η Άρκτος [που φαίνεται ως αστερισμός από τους πρώτους την ώρα του λυκόφωτος], προστέθηκε αργότερα ως δέκατη τρίτη Ώρα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ησίοδος, Έργα και Ημέραι, 74-75. Ομηρικός Ύμνος 6,5-13. Ιλιάδα Ομήρου, ε 749-51. Παυσανίας, 9,35,2. Υγίνος, Fabula 183. Grimal, Pierre, Λεξικό της Κλασικής Μυθολογίας, Wiley-Blackwell, 1996. Smith William, Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής βιογραφία και της μυθολογίας, Λονδίνο 1873.

konstantinosa.oikonomou@gmail.com www.scribd.com/oikonomoukon

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

INTERCOMM FOODS
ΣΕΞ ΣΤΗ ΓΑΥΔΟ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΕΣΠΑ 1-3-24
Μείνε μαζί μας

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass