Το Ευρωδικαστήριο δεν απαγορεύει μεταφορά νερών από λεκάνη απορροής ποταμού σε άλλη

Στο κείμενο Συμπερασμάτων της πρόσφατης ημερίδας της ΠΕΔ για το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας, αναφέρεται ότι για τη μεταφορά υδάτων από μία λεκάνη απορροής ποταμού σε μία άλλη «η Ευρωπαϊκή Ενωση …είναι αρνητική για συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς λόγους». Πρόκειται για λάθος! Η απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) στις 11 Σεπτεμβρίου του 2012, ρητά αποφαίνεται ότι «...Η οδηγία 2000/60 …δεν απαγορεύει, καταρχήν, εθνική ρύθμιση με την οποία επιτρέπεται …η μεταφορά ύδατος από μια λεκάνη απορροής ποταμού σε άλλη…» με την προϋπόθεση ότι «…η μεταφορά αυτή δεν πρέπει να είναι ικανή να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την επίτευξη των σκοπών που επιδιώκει η οδηγία...». Αυτό αναφέρει η Ε.Δ.Υ.ΘΕ., απαντώντας σε σχετική ερώτηση για την επίδραση -και εν τέλει τη χρησιμότητα- της πρόσφατης ημερίδας της ΠΕΔ για το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας και τις θέσεις Κυβέρνησης, κομμάτων, αυτοδιοίκησης γι’ αυτό, καθώς και τις προτάσεις τους για το τι πρέπει να γίνει από δω και στο εξής για την αντιμετώπισή του. Πιο συγκεκριμένα:

ΕΡΩΤΗΣΗ «ΕτΔ»:
Πριν μερικές εβδομάδες, με πρωτοβουλία της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων (ΠΕΔ)/Θεσσαλίας πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα ημερίδα για το «Υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας» και πρόσφατα δημοσιοποιήθηκαν τα συμπεράσματά της. Ποια είναι τα δικά σας σχόλια και τι πρέπει να γίνει από εδώ και στο εξής για την επίτευξη των στόχων των θεσσαλικών οργανώσεων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:
Θεωρούμε σημαντικό το γεγονός της διοργάνωσης της ημερίδας της ΠΕΔ/Θ και τη συνεισφορά όλων των ομιλητών στην προσπάθεια υπέρβασης του άλυτου, έως σήμερα, υδατικού προβλήματος.
Συμμεριζόμαστε απόλυτα τη βασική επισήμανση των συμπερασμάτων (δες εδώ {1} τον σχετικό σύνδεσμο) ότι «το υδατικό έλλειμμα ...είναι το σημαντικότερο περιβαλλοντικό πρόβλημα της Θεσσαλίας, το οποίο θέτει περιορισμούς στη βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιφέρειας».
Επίσης είμαστε απόλυτα σύμφωνοι ότι «Με τη διαφαινόμενη κλιματική αλλαγή…το κλίμα θα γίνει θερμότερο και ξηρότερο, θα υπάρξει αύξηση ακραίων υδρολογικών φαινομένων (πλημμύρες και ξηρασίες), …οι γεωργικές υδατικές ανάγκες θα αυξηθούν, …το υδατικό έλλειμμα να αυξηθεί» και ότι «…Η κατάσταση αυτή δεν είναι βιώσιμη και δεν μπορεί να συνεχιστεί», κάτι που οδηγεί στο βάσιμο συμπέρασμα ότι «…απαιτούνται άμεσα μέτρα και δράσεις», τα οποία και οι συντάκτες των συμπερασμάτων κατηγοριοποιούν ως εξής:
Πρώτον, αναφέρονται «…μέτρα για τη μείωση της ζήτησης του νερού» (εξοικονόμηση), που μπορεί να επιτευχθεί με την «...ανάπτυξη νέων σύγχρονων δικτύων άρδευσης και εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων δικτύων».
Δεύτερον, σημειώνεται ότι απαιτείται «...η κατασκευή ταμιευτήρων και λιμνοδεξαμενών» εντός της λεκάνης απορροής του Πηνειού.
Εμείς εκτιμούμε ότι όλα τα έργα που έχουν έως σήμερα καταγραφεί και προταθεί από τους μελετητές των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) Θεσσαλίας το 2014 και το 2017 (αναθεώρηση), αποτελούν τη βάση ενός αναγκαίου προγράμματος έργων που πρέπει βραχυ-μεσοπρόθεσμα να εκπονηθεί, να εγκριθεί από τα αρμόδια όργανα και να προωθηθεί σταδιακά -και με ορθολογικά κριτήρια προτεραιότητας -αναγκαιότητας- η υλοποίησή τους.
Η ακατάσχετη υποσχεσιολογία σχετικά με έργα που «θα» γίνουν, οι διαγκωνισμοί των πολιτικών με τοπικιστικού χαρακτήρα προτάσεις καθώς και η αλλαγή θέσης – άποψης κάθε φορά που αλλάζει ένας υπουργός ή μια κυβέρνηση πρέπει να σταματήσουν.
Επίσης, σε κάθε περίπτωση, τα μικρής κλίμακας έργα που αναλαμβάνει να υλοποιήσει η Αυτοδιοίκηση (Α’ ή Β’ βαθμού) με τους περιορισμένους οικονομικούς πόρους τους, υπολείπονται κατά πολύ από τις ανάγκες που έχουν διαμορφωθεί και από την κρισιμότητα των συσσωρευμένων προβλημάτων, που τώρα πλέον επιτείνονται από τα κλιματικά φαινόμενα και την ενεργειακή κρίση (αυξημένες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος κ.λπ.).
Και βεβαίως, σχετικά με τα έργα που ανακοινώθηκαν είτε από το ΥΠΑΑΤ είτε από πολιτικούς παράγοντες (π.χ. Μουζάκι), τίποτα έως αυτή τη στιγμή δεν έχει οριστικοποιηθεί και δρομολογηθεί χωρίς να υπάρχει φόβος προβλημάτων ή/και πισωγυρίσματος.
Τρίτον, τα συμπεράσματα της ημερίδας αναφέρονται και στα έργα ενίσχυσης του υδατικού δυναμικού της θεσσαλικής λεκάνης, γνωστά ως έργα «εκτροπής Αχελώου».
Το θέμα είναι γνωστό και οι διαφορετικές απόψεις έχουν εδώ και δεκαετίες κατατεθεί.
Μία επιμέρους παρατήρηση -διόρθωση εάν θέλετε στο κείμενο των συμπερασμάτων- οφείλουμε στην τοποθέτηση ότι, στη μεταφορά υδάτων από μία λεκάνη απορροής ποταμού σε μία άλλη «η Ευρωπαϊκή Ενωση …είναι αρνητική για συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς λόγους». Πρόκειται για λάθος!
Η απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) στις 11 Σεπτεμβρίου του 2012, ρητά αποφαίνεται ότι: «...Η οδηγία 2000/60 …δεν απαγορεύει, καταρχήν, εθνική ρύθμιση με την οποία επιτρέπεται …η μεταφορά ύδατος από μια λεκάνη απορροής ποταμού σε άλλη…» με την προϋπόθεση ότι «…η μεταφορά αυτή δεν πρέπει να είναι ικανή να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την επίτευξη των σκοπών που επιδιώκει η οδηγία...».
Επειδή όμως το ζήτημα των έργων Αχελώου είναι κρίσιμο γενικότερα, ας μας επιτραπεί να παρατηρήσουμε (τα συμπεράσματα δεν το αναφέρουν) ότι ο αρμόδιος υπουργός που χαιρέτισε την ημερίδα δεν ανέφερε ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΛΕΞΗ για το θέμα αυτό, παρότι ο ίδιος προσωπικά, το κόμμα του και ο σημερινός πρωθυπουργός είχαν επανειλημμένα υποσχεθεί ότι τα έργα μεταφοράς (εκτροπής) θα ολοκληρωθούν και θα λειτουργήσουν.
Αντίθετα (και σε αυτό επίσης δεν αναφέρονται τα συμπεράσματα) ΟΛΟΙ οι βουλευτές που παρευρέθηκαν, αναφέρθηκαν στο θέμα, επέμειναν στην ανάγκη ενίσχυσης των υδάτων της θεσσαλικής λεκάνης και στην ολοκλήρωση των έργων, δηλαδή του φράγματος (ταμιευτήρα) Συκιάς και της σήραγγας μεταφοράς (~18 χλμ.) προς το Μουζάκι.
Επιπλέον, σχεδόν όλοι, ζήτησαν να πραγματοποιηθεί άμεσα συζήτηση στη Βουλή για το θέμα αυτό.
Αυτή είναι και η δική μας θέση. Εκεί που έφτασαν τα πράγματα και εφόσον ο ποταμός Αχελώος παραμένει επί πολλά χρόνια μπαζωμένος (ενώ τα εργοτάξια είναι κλειστά), αφενός δημιουργούνται τεράστιοι κίνδυνοι υλικών ζημιών (και όχι μόνο) από πιθανά ισχυρά πλημμυρικά φαινόμενα, αφετέρου δημιουργείται σοβαρό οικολογικό πρόβλημα (παρεμπόδιση ροής Αχελώου, βλάβη στο υδάτινο οικοσύστημα), αλλά και προφανές ηθικό και πολιτικό θέμα.
Είναι πλέον υπερώριμο το αίτημα για λήψη μιας οριστικής πολιτικής απόφασης σχετικά με την ολοκλήρωση ή την κατεδάφιση των έργων και κάθε αναβολή ή πολιτικάντικη «παράκαμψη» αυτής της υποχρέωσης, είτε από την Κυβέρνηση είτε από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, συνιστά ένα έγκλημα για τη Θεσσαλία.
Τέλος, θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένες ανάλογες πρωτοβουλίες από την ΠΕΔ/Θ, σαν συνέχεια της ημερίδας που διοργάνωσε, ώστε το πολιτικό σύστημα να ανταποκριθεί στο δίκαιο αίτημα των Θεσσαλών για οριστικές πολιτικές αποφάσεις σχετικά με τα έργα Αχελώου.
{1} Συμπεράσματα της Ημερίδας: «Το Υδατικό Πρόβλημα της Θεσσαλίας» - Λάρισα, 20 Νοεμβρίου 2021:
https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2021_11_20_symperasmata_imeridas_ped_thessalias.pdf

Για την Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:
Κώστας Γιαννακός, Κώστας Γκούμας

Αγροδασοπονία: Η λύση στο πρόβλημα των δασωθέντων αγρών

Γράφει ο Χρ. Τσαντήλας*

Τον Μάρτιο 2019 η συνδικαλιστική παράταξη του ΓΕΩΤΕΕ Γεωτεχνική Ενωτική Κίνηση (ΓΕΚ) πραγματοποίησε στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών στην Αθήνα μια πολύ ενδιαφέρουσα Ημερίδα, για τους δασωθέντες αγρούς με τίτλο «Αγροί που άλλαξαν μορφή - Λύση στην αδικία», ως συμβολή στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Δασοπονίας. Αντικείμενο της ημερίδας, στην οποία έκαναν εισηγήσεις σημαντικοί ειδικοί επιστήμονες, ήταν η αναζήτηση λύσεων στο πρόβλημα των δασωμένων αγρών, σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές, οι οποίοι ύστερα από εικοσαετή περίπου καλλιέργεια (1945-1965) εγκαταλείφθηκαν λόγω οριακής απόδοσης και μετατράπηκαν σε «δάσος», που με βάση τη νομοθεσία (Ν. 998/79), αφού γίνει η αναγνώριση της ιδιοκτησίας τους, θα πρέπει να υπαχθούν στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Η έκταση που καλύπτουν οι ιδιοκτησίες αυτές ανέρχονται σε αρκετά εκατ. στρ. (υπολογίζονται σε 3,5 εκατ. στρ. με ελεγμένο το 50% περίπου της επικράτειας). Οι φερόμενοι ως δικαιούχοι κληρονόμοι κατά κανόνα δεν ενδιαφέρονται να επανακαλλιεργήσουν τις εκτάσεις αυτές, ευελπιστώντας μόνο σε οικοπεδική αξιοποίησή τους. Ποια είναι λοιπόν είναι η καλύτερη λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης αυτών των εκτάσεων; Η κεντρική πρόταση των διοργανωτών της προαναφερθείσας εκδήλωσης ήταν: «Όλες οι εκτάσεις οι οποίες στον Δασικό Χάρτη εμφανίζονται ως δασωθέντες αγροί, μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν από τους ιδιοκτήτες τους, με όλα τα δικαιώματα που απορρέουν εξ αυτού του γεγονότος». Ποιος είναι όμως ο καλύτερος τρόπος «επαναχρησιμοποίησης» των εκτάσεων αυτών; Στο άρθρο αυτό διατυπώνεται μία σχετική εναλλακτική πρόταση που εκτός από την κοινωνικο-οικονομική έχει και μεγάλη περιβαλλοντική σημασία.
Η οποιαδήποτε ανθρώπινη ενέργεια με στόχο την παραγωγή προϊόντων έχει περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως υποβάθμιση των φυσικών πόρων (έδαφος, νερό), απώλεια βιοποικιλότητας, επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με αέρια του θερμοκηπίου κ.ά. Η ανεύρεση μιας ισορροπίας μεταξύ της ικανοποίησης της ανάγκης για παραγωγή προϊόντων (εν προκειμένω γεωργοκτηνοτροφικών) και της συγκράτησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η αειφορία της παραγωγής, είναι ένα δύσκολο πρόβλημα και αποτελεί κεντρικό ζητούμενο σήμερα για τον άνθρωπο. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, το συζητούμενο ζήτημα πρέπει να προσεγγιστεί από δύο βασικές πλευρές. Η μία είναι η ανάγκη αύξησης της γεωργικής παραγωγής και η άλλη η προστασία των φυσικών πόρων και του ιδιαίτερα ευαίσθητου περιβάλλοντός μας στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Με επανειλημμένες αναφορές μας μέχρι σήμερα σημειώσαμε τους κινδύνους που διατρέχει η γεωργική γη στην Ελλάδα, λόγω των επιλογών της Πολιτείας διαχρονικά να υποβαθμίζει τον πρωτογενή τομέα της γεωργίας με μέτρα, όπως η διευκόλυνση της αλλαγής χρήσης γης και της συνεχούς συρρίκνωσης της γεωργικής γης και ιδιαίτερα της Γης Υψηλής Παραγωγικότητας. Επομένως η ιδέα της «επαναχρησιμοποίησης» των δασωθέντων αγρών στη γεωργία είναι προς τη σωστή κατεύθυνση με προφανή τα θετικά αποτελέσματα στη στήριξη της υπαίθρου και τη συγκράτηση του πληθυσμού της, με την προϋπόθεση βέβαια της ευρύτερης υποστήριξης από την Πολιτεία με απαραίτητα έργα υποδομής, όπως οδικά δίκτυα, αρδευτικά έργα κ.λπ. Σε ό,τι αφορά όμως το σύστημα παραγωγής, είναι σημαντικό να επιλεγεί το πιο κατάλληλο, που για τις εκτάσεις αυτές είναι εκείνο που περιλαμβάνει η έννοια της Αγροδασοπονίας.
Αγροδασοπονία είναι ένα σύστημα παραγωγής που συνδυάζει δενδρώδεις με ετήσιες καλλιέργειες ή και λιβαδικά φυτά και εκτροφή ζώων στην ίδια επιφάνεια. Τα δέντρα μπορεί να είναι οπωροφόρα ή δασικά είδη για παραγωγή καρπών και ξυλείας. Οι επιλογές είναι πολλές και εξαρτώνται από τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής. Είναι ένα σύστημα παραγωγής σημαντικό για τις εύκρατες περιοχές σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα πλεονεκτήματά του από κοινωνικο-οικονομική άποψη είναι προφανή, δεδομένου ότι δημιουργούν προϋποθέσεις συγκράτησης των κατοίκων σε μειονεκτικές περιοχές, όπως είναι οι ορεινές, εξασφαλίζοντάς τους κάποιο εισόδημα. Πολύ σημαντικά όμως είναι τα περιβαλλοντικά οφέλη από την υιοθέτηση τέτοιων συστημάτων. Πολυετείς έρευνες, αλλά και η εμπειρία από την πράξη σε χώρες που έχει υιοθετηθεί η αγροδασοπονία, όπως οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και η Αυστραλία, έχουν αποδείξει ότι έχει πολύ θετικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά το περιβάλλον και ιδιαίτερα στη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη σε σύγκριση με τα αμιγώς γεωργικά συστήματα. Εκτιμάται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχουν περίπου 630 εκατ. εκτάρια μη παραγωγικά, τα οποία μέσω της αγροδασοπονίας θα μπορούσαν να δεσμεύουν 586.000 τόνους άνθρακα κατ’ έτος μέχρι το 2040. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Κυότο, η αγροδασοπονία αναγνωρίζεται ως μία δραστηριότητα που συμβάλλει σημαντικά στη δέσμευση άνθρακα στο έδαφος, προστατεύει την καλλιεργούμενη γεωργική γη, συντηρεί τη βιοποικιλότητα, παρέχει τροφή στον άνθρωπο και στα ζώα, γύρη στις μέλισσες, καύσιμη ύλη και ξυλεία για κατασκευές.
Ποια είναι όμως η ανάπτυξη της αγροδασοπονίας στη χώρα μας; Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε αυτό το σύστημα ήδη από το 2004, στην Ελλάδα δεν έχει γίνει ακόμα αποδεκτή σε πολιτικό επίπεδο, ενώ υπάρχουν επιφυλάξεις για την υιοθέτησή του, τόσο από τους γεωτεχνικούς, όσο και από τους ίδιους τους γεωργούς. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά και σημαντικά αγροδασικά συστήματα σε γεωργικές και σε δασικές περιοχές και αξίζει η Πολιτεία να ασχοληθεί με αυτά. Τέτοια συστήματα είναι της ελιάς, της καρυδιάς, της αμυγδαλιάς, της μηλιάς, της λεύκης και του κυπαρισσιού στις γεωργικές εκτάσεις και της βελανιδιάς, του πουρναριού, της δρυός και των πεύκων στις δασικές εκτάσεις. Είναι ανάγκη να εξετασθούν δυνατότητες ενίσχυσης των συστημάτων αυτών στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ. Οι δασωθέντες αγροί αποτελούν μια εξαιρετική περίπτωση αξιοποίησής τους ως αγροδασικά συστήματα με όλες τις ωφέλειες που αναφέρθηκαν παραπάνω.

* Ο Χρίστος Τσαντήλας είναι γεωπόνος, δρ. Εδαφολογίας, πρ. διευθυντής του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ.

Καλλιέργεια καρυδιάς σε αρδευόμενες περιοχές

Γράφει ο δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής*

Την τελευταία δεκαετία, η καλλιέργεια της καρυδιάς με ποικιλίες Καλιφόρνιας στη χώρα μας, έχει πάρει τεράστια επέκταση. Κι αυτό επειδή μπορεί να εγκατασταθεί τόσο στις πεδινές εκτάσεις (στον κάμπο), όσο και σε υψόμετρο (μέχρι και 1.300 μέτρα υψόμετρο). Ενώ ακόμη και σε επιβαρυμένα χωράφια με την ασθένεια του εδάφους «βερτισιλλίωση», που προηγουμένως είχαν εκτατικές καλλιέργειες, π.χ. βαμβάκια ή δενδρώδεις όπως η ελιά, η συγκεκριμένη καλλιέργεια αντέχει. Βέβαια, η καρυδιά απαιτεί άρδευση, αλλά αυτή είναι πολύ λιγότερη από τις απαιτήσεις του βάμβακος και ειδικά του καλαμποκιού.
Η επικρατέστερη ποικιλία είναι η ποικιλία Καλιφόρνιας Chandler (Τσάντλερ). Είναι κατά 90% «πλαγιόκαρπη», δηλ. δίνει την καρποφορία της, όχι μόνο επάκρια, αλλά και στα πλάγια, σαν «τσαμπί» από σταφύλια, με εμφάνιση καρπών από τον 2ο κιόλας χρόνο, ενώ ο καρπός της είναι ο μόνος που έχει κατά 90% «ξανθιά ψίχα». Η βλάστησή της ξεκινάει συνήθως το δεύτερο 10ήμερο του Απριλίου (όψιμη), που σημαίνει ότι αποφεύγει όλες τις όψιμες ανοιξιάτικες παγωνιές.
Ο καρπός της ωριμάζει τέλη Σεπτεμβρίου έως 6 Οκτωβρίου.
Άλλες ενδιαφέρουσες «πλαγιόκαρπες» ποικιλίες είναι οι ποικιλίες Lara (Λάρα), Fernor (Φερνόρ) και Fernette (Φερνέτ), που είναι για μεγαλύτερο υψόμετρο (μέχρι 1.000 μέτρα), με τις δύο τελευταίες να είναι επικονιάστριες της Chandler. Ενώ η «ακρόκαρπη» Franquette, που είναι κι αυτή επικονιάστρια της Chandler, είναι γαλλική ποικιλία και μάλιστα για μεγάλα υψόμετρα.
Μεγάλο πρόβλημα, όπως είχαμε επισημάνει με άρθρα μας πριν χρόνια, είναι τα «μαϊμού» τούρκικα δέντρα που έχουν εισαχθεί αθρόα τα προηγούμενα χρόνια. Τα καταστροφικά αποτελέσματα αυτών των δέντρων είναι ότι βλασταίνουν πολύ νωρίτερα (πολλές φορές και έναν μήνα), οπότε υφίστανται ζημιές από ανοιξιάτικες παγωνιές και σε συνδυασμό με το διαφορετικό σχήμα του καρπού και το μη «ξανθό» χρώμα της ψίχας (συνήθως μαύρο), τότε έχουμε εντελώς υποβαθμισμένη ποιότητα, αντιεμπορικής ψίχας.
Η επιβεβαίωση της πλήρους συμβατότητας της καλλιέργειας καρυδιάς ποικιλίας Chandler σε όλους τους νομούς και υψόμετρα (μέχρι 600 με 700 μέτρα) του θεσσαλικού κάμπου έρχεται και σε δήλωση μετά από αυτοψία στην περιοχή (Οκτώβριος 2016, δημοσίευμα στην εφημ. «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ») του συνεργαζόμενου μαζί μου, καθηγητή του Πανεπιστήμιου της Τεχεράνης Dr. Kourosh Vahdati, ο οποίος προεδρεύει της Διεθνούς Ομάδας Εργασίας για την Καρυδιά (Working Group for Walnuts) στη «Διεθνή Εταιρεία Επιστήμης Οπωροκηπευτικών, ISHS» (επιστημονικό και οργανωτικό μέλος της οποίας είναι και ο υπογράφων).
Ερευνητικά δεδομένα (2014) σχετικά με την αντοχή στο ψύχος της καρυδιάς ποικιλίας Chandler, τη φέρουν να αντέχει μεσοσταθμικά στους -24.5οC ± 1.2 υπερτερώντας ακόμη και των ποικιλιών «Franquette» (-20.9oC ± 0.02) και «Fernor» (-21.3οC± 1.7), σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία που είναι διαθέσιμη. Έτσι, κάθε σκέψη για τάχα ευαισθησία της καρυδιάς Chandler στα πεδινά, ημιορεινά και ορεινά (έως και 700 μέτρα), στον παγετό, στερείται επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Η διάδοση της καρυδιάς ποικιλίας Chandler σε πραγματικό χρόνο και σε συνθήκες πραγματικής επιχειρηματικής καλλιέργειας της καρυδιάς στον Ν. Λάρισας, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων, έχει καταγραφεί από το θεσμοθετημένο Εργαστήριο «Δενδροκηπευτικών και Εδαφικών Πόρων, HORTLAB» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Τμήματος Γεωπονίας - Αγροτεχνολογίας, το οποίο διευθύνω. Σε ερευνητική μας δημοσίευση (έτους 2021) σε Διεθνές Συνέδριο, για μετρήσεις που πήραμε σε καρυδεώνα στην περιοχή Χάλκης του Ν. Λάρισας, ευρέθησαν αποδόσεις 152 Kg/στρ., για δέντρα ηλικίας 5 ετών, ποικιλίας Chandler.
Γενικότερα, δεδομένα καλλιέργειας καρυδιάς από τον ελλαδικό χώρο, όπως καταγράφηκαν σε Μεταπτυχιακή διατριβή (2017) στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Γ.Π.Α.) με τίτλο «Εγκατάσταση Καρυδεώνα: Μελέτη Οικονομικής Βιωσιμότητας μιας πλήρως Καθετοποιημένης Επένδυσης», αναφέρεται αυτολεξεί ότι: «Σε φτωχά εδάφη ή σε παρατημένους καρυδεώνες (δίχως άρδευση, λίπανση κ.λπ.), οι αποδόσεις κυμαίνονται από 150 - 250 κιλά/στρέμμα, ενώ σε πλούσια, αρδευόμενα εδάφη, στην οποία εφαρμόζουμε λίπανση, κλάδευμα, φυτοπροστατευτικές επεμβάσεις, μπορεί να φτάσει τα 800 κιλά/στρέμμα». Επιπροσθέτως, στην ίδια διατριβή, καταγράφεται κέρδος από καλλιέργεια καρυδιάς, 1.345 ευρώ/στρ., αποκλείοντας έτσι κάθε σενάριο της μη αποδοτικής καλλιέργειας.
Ως διευθυντής του θεσμοθετημένου «Εργαστηρίου Δενδροκηπευτικών και Εδαφικών Πόρων, HORTLAB», έχω επιβλέψει επιτυχημένη πορεία παραγωγής Υπέρπυκνου καρυδεώνα με φυτευτικό σύνδεσμο 7 μ. X 3.5 μ. ηλικίας 12 και 13 ετών στα Τρίκαλα, όπως επίσης και υπέρπυκνο σύστημα καρυδιάς στη Φαρκαδόνα του Ν. Τρικάλων. Επιπροσθέτως, για λήψη ερευνητικών δεδομένων και διάδοση συμβουλευτικής δενδροκομίας στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές μας, έχω δημιουργήσει αντίστοιχο πειραματικό καρυδεώνα στο αγρόκτημα του Campus της «Γαιόπολις» του Π.Θ.

* Ο δρ. Αλέξανδρος Παπαχατζής είναι καθηγητής Δενδροκομίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Τμ. Γεωπονίας - Αγροτεχνολογίας, διευθυντής του Θεσμοθετημένου Εργαστηρίου «Δενδροκηπευτικών και Εδαφικών Πόρων, HORTLAB», μέλος του «Επιστημονικού Συμβουλίου» του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ, του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μέλος του «Διοικητικού Συμβουλίου» του Διεθνούς «Ινστιτούτου Κυκλικής Οικονομίας και Κλιματικής Αλλαγής», που ανήκει στον «Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου» (EPLO).