Πρόκειται για τον εκσυγχρονισμό του δικτύου άρδευσης του ΤΟΕΒ Ταυρωπού με την κατασκευή νέου κλειστού υπό πίεση δικτύου, προϋπολογισμού 113 εκατ. ευρώ, σε αντικατάσταση του παλαιού - απαρχαιωμένου δικτύου (ανοιχτές διώρυγες), που μεγάλο μέρος του καταστράφηκε από τις πλημμύρες του «Ιανού» το 2020. Ας ελπίσουμε πως, έστω και «χάρη» στον «Ιανό» (!), το έργο αυτό θα γίνει πράξη, συνεισφέροντας ουσιαστικά αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά οφέλη στους αρδευτές του ΤΟΕΒ Ταυρωπού και στην περιοχή της Καρδίτσας γενικότερα. Μακάρι να δούμε και παρόμοια έργα ευρύτερα στη Θεσσαλία! Αυτό υποστηρίζει η Ε.Δ.Υ.ΘΕ., παρουσιάζοντας δέσμη προτάσεων αξιοποίησης του αρδευτικού νερού στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας. Πιο συγκεκριμένα:

ΕΡΩΤΗΣΗ «ΕτΔ»:
Μία βασική κατεύθυνση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) του Υδατικού Διαμερίσματος Θεσσαλίας (ΥΔΘ) είναι το μέτρο – δράση εξοικονόμησης του νερού, ώστε να περιοριστούν οι ποσότητες που καταναλώνονται (κυρίως στη γεωργία). Γίνονται βήματα προς την κατεύθυνση αυτή; Ποιες είναι οι προτάσεις σας για την επίτευξη του στόχου αυτού;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:
Η εξοικονόμηση νερού [ειδικά στη Θεσσαλία, όπου η μεγαλύτερη κατανάλωση, περίπου 95%, γίνεται από τις αρδεύσεις] αποτελεί έναν κορυφαίο στόχο κρίσιμης σημασίας.
Ωστόσο, παρότι όλοι «ορκίζονται» στο όνομα της «νομιμότητας» και της τήρησης των κανόνων της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα νερά (60/2000), στην πράξη τους αγνοούν, κινούνται χωρίς σχεδιασμό και χωρίς προγραμματισμό έργων και δράσεων σχετικών με την εξοικονόμηση.
Στην πραγματικότητα ουδείς ασχολείται με την καταγραφή των καταναλώσεων του νερού (υπόγειου και επιφανειακού) και την πορεία υλοποίησης του στόχου της εξοικονόμησης (δηλαδή τις πραγματικές ποσότητες εξοικονόμησης νερού που προβλέπει το ΣΔΛΑΠ).
Βασικά εργαλεία εξοικονόμησης νερού είναι τόσο τα έργα μεταφοράς και διανομής του νερού (δεδομένου ότι στη διαδρομή από τα σημεία υδροληψίας μέχρι τις αρδευόμενες εκτάσεις χάνεται σημαντική ποσότητα του διαθέσιμου νερού), όσο και οι μέθοδοι εφαρμογής του στις διάφορες καλλιέργειες (μέθοδοι άρδευσης – αρδευτικά συστήματα).
Σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση εξοικονόμησης νερού παίζουν επίσης η δημιουργία αξιόπιστου μηχανισμού μέτρησης - ελέγχου καταναλώσεων του αρδευτικού νερού, η χρήση σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων (αισθητήρες, υδρομετρητές), η τιμολόγηση νερού (σημ. αποκλειστικά με γνώμονα την προστασία του φυσικού πόρου και όχι την παραγωγή κερδών, όπως π.χ. συμβαίνει στον ενεργειακό τομέα, όπου μερικά ολιγοπώλια θησαυρίζουν με τις «χρηματιστηριακές» τιμές του αγαθού της ενέργειας, συνθλίβοντας αγρότες και νοικοκυριά…..), το είδος των σχετικών υποδομών (ανοιχτοί ή κλειστοί αγωγοί, επιφανειακά ή υπόγεια δίκτυα), η συντήρηση και ο καθαρισμός τους κ.λπ.
Ας σημειωθεί επίσης ότι μέσα από έναν ορθολογικό προγραμματισμό έργων (με τα στοιχεία που προαναφέραμε) θα οδηγηθούμε επιπρόσθετα και σε πολύ μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας, τόσο σημαντική την περίοδο αυτή.
Δυστυχώς, τα βήματα που γίνονται στις παραπάνω κατευθύνσεις είναι αποσπασματικά, μικρής κλίμακας και κατ’ επέκταση αναποτελεσματικά.
Πριν λίγες ημέρες πάντως ανακοινώθηκε από την Κυβέρνηση ένα ιδιαίτερα σημαντικό και ελπιδοφόρο (για την αλλαγή νοοτροπίας) έργο εξοικονόμησης νερού.
Πρόκειται για τον εκσυγχρονισμό του δικτύου άρδευσης του ΤΟΕΒ Ταυρωπού με την κατασκευή νέου κλειστού υπό πίεση δικτύου, προϋπολογισμού 113 εκατ. ευρώ, σε αντικατάσταση του παλαιού - απαρχαιωμένου δικτύου (ανοιχτές διώρυγες), που μεγάλο μέρος του καταστράφηκε από τις πλημμύρες του «Ιανού» το 2020.
Ας ελπίσουμε πως, έστω και «χάρη» στον «Ιανό» (!), το έργο αυτό θα γίνει πράξη, συνεισφέροντας ουσιαστικά αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά οφέλη στους αρδευτές του ΤΟΕΒ Ταυρωπού και στην περιοχή της Καρδίτσας γενικότερα. Μακάρι να δούμε και παρόμοια έργα ευρύτερα στη Θεσσαλία!
Μία άλλη παράμετρος, προφανώς υποδεέστερη από ποσοτικής απόψεως, σημαντική όμως για την επίτευξη του στόχου της εξοικονόμησης νερού και του περιορισμού των καταναλώσεων, είναι η επιβαλλόμενη αλλαγή νοοτροπίας στους χρήστες αρδευτικού νερού, είτε στους συλλογικούς φορείς (ΤΟΕΒ) είτε στους μεμονωμένους (ιδιωτικές γεωτρήσεις και αντλιοστάσια).
Το έργο αυτό των εντεταλμένων οργάνων της Πολιτείας, αλλά και των αγροτικών οργανώσεων και φορέων έχει τεράστια σημασία, όχι μόνο ή κυρίως για τις ποσότητες νερού που χάνονται, αλλά και για την αντίληψη που καλλιεργείται στις νεότερες γενιές σχετικά με τη σημασία του υπερπολύτιμου φυσικού πόρου.
Παράλληλα όμως και οι ίδιοι οι αγρότες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το θέμα με μεγαλύτερη ευαισθησία, ώστε να μην προσφέρουν ευκαιρίες δημιουργίας αρνητικών εντυπώσεων, αλλά και κατασυκοφάντησης της μεγάλης συνεισφοράς τους από ανεύθυνους ψευτοοικολόγους και από μειωμένης ευαισθησίας «πονηρούς» πολιτικούς, δημάρχους κ.ά., οι οποίοι αναζητούν επιχειρήματα ώστε να πείσουν την κοινή γνώμη ότι «νερά υπάρχουν» και ότι δεν έχουμε ανάγκη ενίσχυσης του έντονα ελλειμματικού υδατικού δυναμικού του ΥΔΘ, αρκεί οι αγρότες να μην ξοδεύουν άσκοπα το νερό!!
Τέλος, μία ακόμα παράμετρος που θα μπορούσε να συμβάλλει αποφασιστικά στην προσπάθεια εξοικονόμησης του νερού, είναι ο θεσμικός εκσυγχρονισμός και η ουσιαστική στήριξη του έργου των συλλογικών αρδευτικών φορέων (ΤΟΕΒ).
Δυστυχώς, τα κόμματα που κυβερνούν (και όχι μόνο), αρκούνται, σχεδόν αποκλειστικά, στην επικοινωνιακή διαχείριση του ζητήματος, συνήθως με πιέσεις στη ΔΕΗ και στα Υπουργεία να «απορροφήσουν» τις ζημίες (που τελικά «μεταφέρονται» στο κοινωνικό σύνολο και τους φορολογούμενους) από τα χρέη των ΤΟΕΒ (κυρίως λόγω ηλεκτρικής ενέργειας), χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι οι αυτοδιοικούμενες αυτές οργανώσεις θα έπρεπε, πρώτα απ’ όλα, να ενισχυθούν κατάλληλα και να λειτουργήσουν συνειδητά ως ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΝΕΡΟΥ, τηρώντας απαρέγκλιτα τους νόμους και τους κανόνες διαχείρισης των υδάτων, και μετά από αυτό να προσφέρουν υπεύθυνα τις υπηρεσίες τους στους αρδευτές.
Δυστυχώς, στα δύσκολα θέματα οι κυβερνήσεις αποφεύγουν να εμπλακούν, είτε είναι «φιλελεύθερες» είτε είναι «αριστερές» είτε είναι «εκσυγχρονιστές», καθώς τέτοιες θεσμικές πρωτοβουλίες δεν φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα την ώρα των εκλογών….

Για την Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:
*Κώστας Γκούμας, γεωπόνος, πρ. δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/ Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
*Τάσος Μπαρμπούτης, πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.