Επιπλέον, πέραν των ευνοϊκών τιμολογίων, είναι απαραίτητη και η κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, αλλά και η μείωση του ΦΠΑ έτσι ώστε, εκτός από την ελάφρυνση των καταναλωτών νερού και των χρηστών της αποχέτευσης, να διασφαλιστεί και η βιωσιμότητα των αντίστοιχων επιχειρήσεων, η οποία απειλείται ευθέως από την άδικη αντιμετώπισή τους από όλες τις κυβερνήσεις έως σήμερα.
Και με όλα αυτά, δεν μπορούμε να μη σκεφτόμαστε πόσο ευνοϊκότερη θα ήταν η κατάσταση στον ενεργειακό τομέα εάν είχαν αξιοποιηθεί οι δυνατότητες που υπάρχουν στη χώρα μας -και στη Θεσσαλία ειδικότερα με Μεσοχώρα και Συκιά- για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Αυτό υποστηρίζει η Ε.Δ.Υ.ΘΕ., αναφερόμενη στις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης σε Ύδρευση-Αποχέτευση και τη στρέβλωση χρήσης υπόγειων υδάτων. Αναλυτικά:

ΕΡΩΤΗΣΗ «ΕτΔ»:
Ανάμεσα στις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης (που εκδηλώθηκε το φθινόπωρο του 2021 και απογειώθηκε με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία) συμπεριλαμβάνονται και οι τομείς της ΥΔΡΕΥΣΗΣ - ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ πόλεων και οικισμών. Ποιες είναι οι συνέπειες αυτές και ποιες οι προοπτικές αντιμετώπισής τους;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:
Σε μια περίοδο κατά την οποία ήδη τα νοικοκυριά δέχονται «επίθεση» ακρίβειας και επιβάρυνσης του κόστους ζωής από πολλές κατευθύνσεις (διατροφή, μετακινήσεις, θέρμανση κ.λπ.), όπως όλα δείχνουν, σύντομα θα προστεθεί και το κόστος ενέργειας των οργανισμών Ύδρευσης - Αποχέτευσης (για τη Θεσσαλία οι αντίστοιχες ΔΕΥΑ) που αναμένεται να επιβαρύνει τις τιμές των υπηρεσιών που προσφέρουν, δεδομένου ότι οι απαιτήσεις τους σε ενέργεια είναι ιδιαίτερα υψηλές (αντλιοστάσια, εγκαταστάσεις βιολογικών καθαρισμών κ.λπ.).Ας σημειωθεί επίσης ότι οι δαπάνες ενός νοικοκυριού για ύδρευση και αποχέτευση είναι απολύτως ανελαστικές και οι υπηρεσίες αυτές αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για τη δημόσια υγεία.
Θα αναφερθούμε σε τρεις βασικές παραμέτρους που επιβαρύνουν το κόστος υπηρεσιών των ΔΕΥΑ.
1. Αν και δεν είναι ευρέως γνωστό, στη χρέωση της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν, οι ΔΕΥΑ αντιμετωπίζονται ως ...οικιακοί καταναλωτές (!) με αντίστοιχα επιβαρυμένο τιμολόγιο. Για τον λόγο αυτόν το βασικό τους αίτημα είναι να υπαχθούν σε ένα ευνοϊκό τιμολόγιο χρέωσης της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως εξάλλου συμβαίνει σε αρκετούς μεγάλους καταναλωτές, κατά μείζονα λόγο που οι υπηρεσίες που προσφέρουν έχουν αδιαμφισβήτητο κοινωνικό χαρακτήρα. Το αίτημα αυτό είναι πολύ παλιό, δυστυχώς όμως έως σήμερα οι πολιτικοί διαχειριστές δεν το έχουν κάνει αποδεκτό.
2. Μετά την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, αν και (εκτός της ΔΕΗ) προστέθηκαν αρκετοί νέοι ενεργειακοί όμιλοι, φαίνεται ότι ο ανταγωνισμός δεν είναι υγιής και έχουμε οδηγηθεί σε ιδιαίτερα υψηλή κερδοφορία των ολιγοπωλίων της ενέργειας (σημ. το θέμα αυτό απασχόλησε πρόσφατα ακόμη και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό που, όπως δήλωσε, η Κυβέρνηση προτίθεται να πάρει μέτρα).
Στο ίδιο θέμα τοποθετήθηκε και ο πρόεδρος της Ένωσης των ΔΕΥΑ (και δήμαρχος Ρεθύμνης) κατά την πρόσφατη συνέλευση της ΚΕΔΕ, επισημαίνοντας ότι «το κόστος ενέργειας από το 2012 έως το 2021 αυξήθηκε κατά 100% (!!)» και απορροφήθηκε από τις ΔΕΥΑ και τους καταναλωτές.
Επίσης, πολύ εύστοχα, ο έμπειρος αυτοδιοικητικός σημείωσε ότι αποτελεί «άσχημο τρόπο να δημιουργούνται (μέσω των δημοπρασιών προθεσμιακών προϊόντων ηλεκτρικής ενέργειας) υπερκέρδη, τα οποία καρπούται ο επιχειρηματίας (όταν κερδίζει), ενώ όταν χάνει επινοεί τη ρήτρα αναπροσαρμογής».
Θα προσθέσουμε ακόμη και τα λόγια του ανεξάρτητου ευρωβουλευτή (και άριστου γνώστη της οικονομίας) κ. Γ. Κύρτσου, ο οποίος, στην ίδια κατεύθυνση με τον κ. Μαρινάκη, διαπιστώνει μία «στρέβλωση της ψευτοαγοράς» ενέργειας και θεωρεί ότι υπάρχει «βίαιη μεταφορά εισοδήματος και πλούτου σε βάρος της κοινωνίας» (19 Μαρτίου 2022).
Όλα αυτά προφανώς επηρεάζουν δυσμενώς τους τομείς ύδρευσης -αποχέτευσης.
Με δεδομένη, λοιπόν, την πολύ δύσκολη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, θεωρείται αναγκαία υποχρέωση των κομμάτων εξουσίας να διευκολύνουν τους οργανισμούς ύδρευσης για αποφασιστική μείωση του κόστους ενέργειας.
Επιπλέον, πέραν των ευνοϊκών τιμολογίων, είναι απαραίτητη και η κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, αλλά και η μείωση του ΦΠΑ, έτσι ώστε, εκτός από την ελάφρυνση των καταναλωτών νερού και των χρηστών της αποχέτευσης, να διασφαλιστεί και η βιωσιμότητα των αντίστοιχων επιχειρήσεων, η οποία απειλείται ευθέως από την άδικη αντιμετώπισή τους από όλες τις κυβερνήσεις έως σήμερα.
Και με όλα αυτά, δεν μπορούμε να μη σκεφτόμαστε πόσο ευνοϊκότερη θα ήταν η κατάσταση στον ενεργειακό τομέα εάν είχαν αξιοποιηθεί οι δυνατότητες που υπάρχουν στη χώρα μας για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Ειδικά στη Θεσσαλία η εικόνα θα ήταν τελείως διαφορετική εάν στη δύσκολη σημερινή συγκυρία ήταν διαθέσιμα τα δύο σημαντικά ΥΗΕ Μεσοχώρας και Συκιάς, για τα οποία πλέον επιβάλλεται η επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης και λειτουργίας τους.
3. Η τρίτη παράμετρος, στην οποία θα αναφερθούμε, συνδέεται με τη γενικότερη πολιτική υδάτων και αφορά στις επιχειρήσεις ύδρευσης.
Ως γνωστό, στο Υδατικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών του πληθυσμού για ύδρευση καλύπτεται από υπόγειους υδροφορείς (συνολικά σε ποσοστό που προσεγγίζει το 80%), με ιδιαίτερα ενεργοβόρες διαδικασίες (αντλήσεις, μεταφορά κ.λπ.), ενώ μόνο ένα μικρό μέρος των υδρεύσεων πραγματοποιείται από επιφανειακούς ταμιευτήρες (Ν. Πλαστήρας, Σμόκοβο κ.ά.) και ελάχιστα από φυσικές πηγές.
[Σημ. εκτός της ενεργειακής διάστασης, τα υπόγεια νερά ολοένα και περισσότερο επιβαρύνονται πολλαπλώς (νιτρικά, βαρέα μέταλλα κ.ά.), κάτι που δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα στην ποιότητα και την υγιεινή του πόσιμου νερού].
Η έλλειψη προοπτικής αυτής της κατάστασης και η προφανής απόκλιση από τους θεσμοθετημένους κανόνες υγιούς και βιώσιμης διαχείρισης (π.χ. αντλήσεις από μόνιμα αποθέματα υπόγειων υδάτων), οδηγεί στην αυτονόητη ανάγκη δημιουργίας περισσότερων αξιόλογου όγκου ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού και στις δύο υδρολογικές λεκάνες της Θεσσαλίας (Πηνειού, Αχελώου), που θα υποκαταστήσουν σημαντικό αριθμό γεωτρήσεων, ώστε να αντιστραφεί στο ορατό μέλλον αυτή η απαράδεκτη εικόνα, αλλά και οι αντίστοιχες οικονομικές επιβαρύνσεις.
Άλλωστε οι ταμιευτήρες αυτοί (Συκιάς επί του Άνω Αχελώου και περιμετρικά της λεκάνης Πηνειού, όπως Μουζάκι, Πύλη, Νεοχωρίτης, Σκοπιά Φαρσάλων, Ελασσόνα και άλλα μικρότεροι), εκτός της βέλτιστης αντιμετώπισης των υδρευτικών αναγκών, αναμένεται παράλληλα να συμβάλλουν στην αντιπλημμυρική προστασία, στην ενίσχυση των υπόγειων υδροφορέων και στην κάλυψη των αρδευτικών αναγκών.

Για την Ε.Δ.Υ.ΘΕ.: Τάσος Μπαρμπούτης, πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ., Κώστας Γκούμας, γεωπόνος, πρ. δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.