Οι Κύπριοι εκμεταλλεύονται τη μέγιστη στήριξη των Σοβιετικών και της Τσεχίας. {…} Εν τω μεταξύ, στην Κύπρο ο Μακάριος κινείται με τη χαρακτηριστική βυζαντινή δολοπλοκία, διαμηνύει στον πρέσβη στο Η.Β.
Τηλεγράφημα
από το Υπουργείο Επικρατείας
προς την Πρεσβεία στην Ελλάδα
Washington, 24 Φεβρουαρίου 1964,
8:46 μ.μ.
933. {...} Ανυπομονούμε να συνεχίσετε την πλήρη και ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων μαζί του για όλες τις πτυχές του Κυπριακού τόσο για την εδραίωση αμοιβαίας εμπιστοσύνης όσο και για τη δημιουργία θετικού κλίματος για την ενδεχόμενη ελληνοτουρκική (ή τριμερή) συνάντηση. {...} Ο Μακάριος παραμένει ασύστολος στο να αντιτίθεται σε οποιοδήποτε ψήφισμα του ΟΗΕ που δεν έχει ως αποτέλεσμα την άρνηση της Συνθήκης Εγγύησης. Προφανώς έχει σοβιετικό βέτο στην τσέπη του και υποθέτουμε ότι δεν θα διστάσει να το χρησιμοποιήσει. {...} δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με το είδος της επίλυσης που επιδιώκει ο Μακάριος το οποίο αγνοεί πλήρως τη Συνθήκη {...} Ελπίζουμε ότι η Κυβέρνηση της Ελλάδας δεν έχει αυταπάτες σχετικά με τη ματαιότητα των προσπαθειών του Μακάριου να λάβει κάποια δράση που θέλει από το Συμβούλιο. {...} Θα μας ενδιέφεραν οποιεσδήποτε σκέψεις έχει ο Παπανδρέου για πιθανές γραμμές προσέγγισης προς τον Inonu. {...} FYI: Πιστεύουμε ότι μια προσεχής συνάντηση Παπανδρέου-Inonu θα ήταν το καλύτερο επόμενο βήμα. {...} Πιθανό αποτέλεσμα μιας τέτοιας συνάντησης θα μπορούσε να είναι: (α) να απευθυνθεί έκκληση στον Μακάριο να λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για τη διατήρηση του νόμου και της τάξης, (β) να παροτρυνθεί να δεχτεί διεθνή δύναμη σύμφωνα με το σχέδιο Thant και (γ) να καθησυχαστεί ο Μακάριος, όπως στο Σχέδιο των Συμμάχων, ότι τα δικαιώματα επέμβασης βάσει της Συνθήκης Εγγύησης θα αναστέλλονταν για περίοδο κατά την οποία η διεθνής δύναμη θα δρούσε και ενώ ο αμοιβαία αποδεκτός μεσολαβητής θα αναζητούσε πολιτική λύση. {...} Αφήνουμε στην κρίση σας πόσα από αυτά θα ήταν σκόπιμο να αποκαλύψετε στον Παπανδρέου αυτή τη στιγμή. Θα θέλαμε να δείτε τον Παπανδρέου το συντομότερο, σε μεγάλο βαθμό στο πλαίσιο ανταλλαγής απόψεων σχετικά με το πού βρισκόμαστε στη Νέα Υόρκη και για να διερευνήσετε περαιτέρω το ενδεχόμενο μιας άμεσης συνάντησης υψηλού επιπέδου. {...}
Rusk
Τηλεγράφημα
από το Υπουργείο Εξωτερικών
στην Πρεσβεία στο Ηνωμένο Βασίλειο
Washington 26 Φεβρουαρίου 1964, 6:05 μ.μ. 5393.
{…} Ο Denis Greenhill μου είπε για το σχέδιό σας για να προσεγγίσετε αύριο την ελληνική και τουρκική κυβερνήσεις για να παροτρύνετε μια συνάντηση μεταξύ Παπανδρέου και Inonu. {…} Επομένως, θα ήθελα να προτρέψω έντονα ότι εάν η απάντηση είναι αρνητική -όπως φοβάμαι ότι θα είναι- να θεωρήσετε ότι θα επιστρέψετε αμέσως με αίτημα για τριμερή διαβούλευση σύμφωνα με το άρθρο 4 της συνθήκης εγγυήσεων. Καθώς διάβασα αυτό το άρθρο, η διαβούλευση δεν είναι απλώς ένα προνόμιο, αλλά η υποχρέωση των μερών - αν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η κατάσταση των πραγμάτων σύμφωνα με το Σύνταγμα έχει μεταβληθεί. {…}. Οι Κύπριοι εκμεταλλεύονται τη μέγιστη στήριξη των Σοβιετικών και της Τσεχίας. {…} Εν τω μεταξύ, στην Κύπρο ο Μακάριος κινείται με τη χαρακτηριστική βυζαντινή δολοπλοκία. Η τακτοποίηση των 5.000 παράνομων μας μοιάζει ως προσπάθεια να θέσουμε μια βάση για ένα αίτημα να αποσυρθούν τα στρατεύματά σας. {…} Μια τέτοια συνάντηση φαίνεται να προσφέρει πολλές ευκαιρίες: (α) Να πείσει τον Μακάριο ότι οι Τούρκοι εννοούν επιχειρήσεις και ότι παίζει πολύ επικίνδυνο παιχνίδι. (β) {…} (γ) {…} Δεν νομίζω ότι σπέρνω πανικό με το να αισθάνομαι μια βαθιά αίσθηση επείγουσας ανάγκης. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι η συσσώρευση όπλων στην Κύπρο μπορεί να συνεχιστεί πολύ περισσότερο χωρίς σοβαρό κίνδυνο έκρηξης. Νομίζω ότι είναι πολύ πιθανό ότι εάν το Συμβούλιο Ασφαλείας ξεθωριάσει και οι Κύπριοι αποδειχθούν ανίκανοι να εξασφαλίσουν μια σύνοδο έκτακτης ανάγκης της Γενική Συνέλευση, η παρούσα επιφανειακή ηρεμία θα δώσει χώρο για μία αιματοχυσία. {...}
Rusk
Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία των αγγλικών κειμένων αναδημοσιευμένων στο site https://lygeros.org/
ΠΗΓΗ: https://lygeros.org/92164-gr/,
https://lygeros.org/92165-gr/
