Στα βήματα του Φιλέα Φογκ, απεφάσισαν να πραγματοποιήσουν τον γύρο του κόσμου, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, τα δικά του μέσα και για τους δικούς του λόγους. Οι περισσότεροι από αυτούς απευθύνθηκαν στις Γεωγραφικές Εταιρείες των Παρισίων, της Βιέννης, της Δρέσδης και του Λονδίνου προτείνοντας στα μέλη τους να στοιχηματίσουν την πραγματοποίηση αυτών των ταξιδιών έναντι μυθικών για την εποχή χρηματικών ανταλλαγμάτων.

Τα μέλη όμως των Εταιρειών αποδέχονταν τους όρους των ταξιδιωτών με ειρωνεία, αφού θεωρούσαν σχεδόν αδύνατη την πραγματοποίησή τους. Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους επίδοξους ταξιδιώτες «χάθηκαν» στις επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη. Άλλοι κατακρεουργήθηκαν από ιθαγενείς, άλλοι κατασπαράχθηκαν από άγρια θηρία και άλλοι κυριολεκτικά εξαφανίσθηκαν χωρίς να δώσουν έκτοτε κανένα σημείο ζωής. Άλλοι πάλι τα κατάφεραν. Αλλά ήταν ελάχιστοι.

Οι κάτοικοι της Λάρισας είχαν την τύχη να δουν από κοντά, πολλούς από τους τελευταίους, αφού στην αυγή του νέου αιώνα, η πόλη συμπεριλήφθηκε στα δρομολόγιά τους. Από το 1900 έως το 1915 η Λάρισα υποδέχθηκε: τον Ιταλό Μπούνταβι Καζάλη (1901), τον Ούγγρο Ρόμαν Φράκ (1904), τον Γάλλο Αντρέ Μαρτέν (1909), τον Γερμανό Αρθούρο Βίντερφελδ (1909), τον Ρουμάνο ιατρό Ιαν Γεωργέσκου (1913), τον Αμερικανό Κόλμαν (1913) και τον Σέρβο Σέργιο Ιβάνωφ (1914).

Ο πιο ιδιόρρυθμος από τους προαναφερθέντες ήταν ο Αρθούρος Βίντερφελδ (Arthur Winterfeld) γεννημένος στο Αμβούργο της Γερμανίας το 1882. Τον Ιανουάριο του 1900, σε ηλικία 18 ετών παρουσιάστηκε ενώπιον της Γεωγραφικού Κομιτάτου της Σαξωνίας (Δρέσδη) και πρότεινε στον πρόεδρο και τα μέλη του ένα ιδιότυπο στοίχημα: Θα περιόδευε πεζός την υφήλιο (135.000 χιλιόμετρα) εντός μίας δεκαπενταετίας (1900-1915) με δικά του έξοδα και επιστρέφοντας θα κέρδιζε το μυθικό για την εποχή ποσό των 200.000 δρχ. (περί τις 120 δρχ. ήταν ο μέσος μηνιαίος μισθός ενός δημοσίου υπαλλήλου). Η Εταιρεία αποδέχθηκε την πρόταση και του παρέδωσε συστατικές επιστολές αλλά του έθεσε δύο όρους που θα εξασφάλιζαν το αδιάβλητο του εγχειρήματός του. Ο Βίντερφελδ θα έπρεπε α) να παρουσιάζεται στις αστυνομικές αρχές κάθε πόλης που θα διερχόταν ζητώντας ειδική βεβαίωση περί της παρουσίας του και β) θα απέστελλε σε σφραγισμένους ταχυδρομικούς φακέλους τις ανταποκρίσεις του από κάθε χώρα την οποία θα επισκεπτόταν. Του απαγορεύθηκε όμως η χρήση οδικών ή σιδηροδρομικών μέσων μεταφοράς, ενώ η επιβίβαση σε ατμόπλοια θα έπρεπε να γίνεται μόνο για τη μετάβαση από μία ήπειρο σε μία άλλη, με μόνη εξαίρεση όταν επρόκειτο να πραγματοποιήσει μία συγκεκριμένη διαδρομή δύο φορές. Έπρεπε να επιστρέψει στη Δρέσδη στις 31 Δεκεμβρίου 1915.

Ο Βίντερφελδ δεν ήταν πλούσιος, όπως άλλοι εκκεντρικοί ταξιδιώτες της εποχής του. Τα έξοδα του ταξιδιού του (εισιτήρια και φαγητό) θα τα κάλυπτε με την πώληση ταχυδρομικών δελταρίων που θα έφεραν τη φωτογραφία του.

Είχαν περάσει εννέα χρόνια από την αναχώρησή του και είχε διατρέξει περισσότερα από 97.000 χιλιόμετρα όταν στις 27 Απριλίου 1909 έφθασε στην Ελλάδα. Αποβιβάστηκε στο τελωνείο του Πειραιά από το ατμόπλοιο της εταιρείας Διακάκη που είχε αναχωρήσει από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. «Ψηλός και ξανθός, τελεία γερμανική σιλουέττα, φορεί μπλούζα και περιβολήν μετά ομοίου καλύμματος από ύφασμα χακί» [1]. Στην Αθήνα παρέμεινε για περισσότερο από ένα μήνα προσπαθώντας να «χρηματοδοτήσει» το επόμενο στάδιο του ταξιδιού του από τις πωλήσεις των φωτογραφιών του. «Ο πολύς γερμανός πεζοπόρος ο οποίος περιέρχεται την πρωτεύουσαν φορτωμένος με κλινοσκεπάσματα έγινε δημοτικώτατος. Χθες εις την οδόν Σταδίου έσυρεν όπισθεν τους θαυμαστάς του, όσους δεν έσυραν ποτέ τους μερικοί ισόβιοι υποψήφιοι» [2]. Η φήμη του είχε απλωθεί στην Ελληνική επικράτεια μέσω των δημοσιευμάτων του Τύπου. Παντού του παρείχαν διευκολύνσεις, ενώ δεν έλειψαν και οι μεγάλες χορηγίες. Στην Κυπαρισσία της Πελοποννήσου (Αύγουστος 1909) ο μεγαλέμπορος Βασίλειος Γαϊτανάρος εκτός από την φιλοξενία που του παρείχε, χρηματοδότησε με σεβαστό ποσό την περιπέτειά του [3].

Τον Οκτώβριο του 1909 απεφάσισε να περιοδεύσει τη Θεσσαλία. Σύμφωνα με τους κανονισμούς θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ατμόπλοιο μέχρι τον Βόλο αφού μετά θα επέστρεφε πεζός στην Αθήνα. Στις 12 Οκτωβρίου 1909 ξεκίνησε από τον Βόλο για την Λάρισα όπου έφθασε την επομένη. Στην είσοδο της πόλης τον περίμενε πλήθος κόσμου για να τον συνοδεύσει μέχρι την Πλατεία Δικαστηρίων (Κεντρική πλατεία). «Πελιδνός την όψιν, εκ του μεγάλου μαρτυρίου όπερ υφίσταται πεζή, φέρει επί των ώμων του την κλίνην του, το όπλον του και άλλα εφόδια, συνοδεύεται δε υπό των δύο αχωρίστων σκύλων του, Ροκ και Σουλτ» [4]. Οι Λαρισαίοι έσπευσαν αμέσως να αγοράσουν τις εικονογραφημένες κάρτες μετά από παραινέσεις του εκδότη της εφημερίδας «Μικρά» Θρασύβουλου Μακρή. Στην Λάρισα παρέμεινε τρεις ημέρες (τις νύκτες έστηνε το φορητό κρεβάτι του κάτω από υπόστεγα) και στις 16 Οκτωβρίου αναχώρησε με προορισμό τον Τύρναβο, τα Τρίκαλα, την Καρδίτσα, τα Φάρσαλα, τον Δομοκό και την Λαμία. Ειδικά στα Τρίκαλα η άφιξή του «εκίνησεν την περιέργειαν των παιδίων τα οποία συνεχώς τον παρηκολούθουν» [5].

Ο Αρθούρος Βίντερφελδ αναχώρησε από τον Πειραιά στις αρχές Νοεμβρίου 1909 με προορισμό την Ιαπωνία. Το 1914 όμως αναγκάστηκε λόγω του πολέμου, να επιστρέψει στη Δρέσδη όπου μέχρι το 1918 υπηρέτησε στο γερμανικό ναυτικό. Συνέχισε το ημιτελές ταξίδι του 17 χρόνια αργότερα. Τον Φεβρουάριο του 1933 τον συναντούμε στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, λίγο πριν αναχωρήσει για τις Ινδίες (18 Απριλίου 1933). Είχε χάσει βέβαια το στοίχημα, αλλά είχε δημιουργήσει έναν θρύλο γύρω από το όνομά του. Μέχρι τότε είχε διανύσει πεζός 135.931 χιλιόμετρα, είχε επισκεφθεί 40.990 πόλεις και είχε δημιουργήσει μία συλλογή από 18.000 φωτογραφίες [6]. Περίληψη των απομνημονευμάτων του εκδόθηκαν στη Δρέσδη το 1935, μετά το τέλος του μακροχρόνιου ταξιδιού του.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1]. Εμπρός (Αθήνα), φ. 4499 (28 Απριλίου 1909).

[2]. Εμπρός (Αθήνα), φ. 4511 (10 Μαΐου 1909).

[3]. Σκριπ (Αθήνα), φ. 16540 (20 Αυγούστου 1909).

[4]. Μικρά (Λάρισα), φ. 20/422 (15 Οκτωβρίου 1909).

[5]. Αναγέννησις (Τρίκαλα), φ. 862 (18 Οκτωβρίου 1909).

[6]. Journal des Debats (Paris), έτος 145, φ. 58 (28 Φεβρουαρίου 1933).

Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου