στην κατάχρηση και στη συνέχεια στην εξάρτηση συμβαίνει ταχύτερα στα εν λόγω άτομα, σε σχέση με τους ηλικιωμένους. Το αλκοόλ ευθύνεται για τη νοσηρότητα και τη θνητότητα στους νέους περισσότερο απ’ ό, τι όλες οι άλλες «ουσίε » μαζί.

Επιδημιολογία: Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι περισσότεροι από 300.000 αλκοολικοί είναι ηλικίας 13 έως 18 ετών. Μελέτες έχουν δείξει ότι, στο Δυτικό Κόσμο, το 87% των απόφοιτων Λυκείου έχει κάνει χρήση αλκοόλ, το 67 % έχει μεθύσει και το 50 % των τελειόφοιτων έχει οδηγήσει αυτοκίνητο μετά από χρήση αλκοόλ ή έχει επιβιβασθεί σε όχημα που οδηγούσε μεθυσμένος οδηγός. Στις χώρες της Ε.Ε., η κατανάλωση αλκοόλ είναι συχνή από τα νεαρά άτομα, με την Ελλάδα να κατέχει την τρίτη θέση μετά τη Δανία και τη Βρετανία. Οι καταστροφικές συνέπειες της άκριτης χρήσης του αλκοόλ προκύπτουν από το γεγονός, ότι στην Ευρώπη, ένας στους τέσσερις θανάτους, μεταξύ των ηλικιών 15 - 29 ετών, συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με το οινόπνευμα. Στην Ευρώπη και στην Αμερική, ο μέσος όρος ηλικίας των αγοριών, που κάνουν χρήση αλκοόλ για πρώτη φορά, είναι τα 11 έτη, ενώ των κοριτσιών τα 13 έτη. Στοιχεία ερευνών στην Ελλάδα έχουν δείξει ότι οι νέοι κάνουν χρήση αλκοόλ για πρώτη φορά, κατά μέσο όρο, στην ηλικία των 12 ετών.

Προδιαθεσικοί παράγοντες: Κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες στη χρήση αλκοόλ είναι:

1) Οικογενειακοί λόγοι, όπως: α) π.χ. δυσάρεστα γεγονότα ( οικονομική κατάρρευση, χαλαρές οικογενειακές σχέσεις, το διαζύγιο των γονέων, ύπαρξη ασθένειας ή θανάτου στην οικογένεια, αλκοολικός γονέας κ.α. ). β ) κατάχρηση αλκοόλ από τους γονείς. γ) Συγγενείς πρώτου βαθμού με ιστορικό αλκοολισμού.

2) Διαφημίσεις αλκοολούχων ποτών, οι οποίες αποτελούν σημαντικό ενθαρρυντικό παράγοντα. Οι νέοι, στις περισσότερες χώρες, βομβαρδίζονται κυριολεκτικά από διαφημιστικά «σποτς» για μπύρες και κάθε άλλου είδους ποτά.

3) Γενετικοί παράγοντες: Το ποσοστό αλκοολισμού είναι αυξημένο στα μονοωογενή δίδυμα άτομα, σε σχέση με τα διζυγωτικά δίδυμα. Τα υιοθετημένα παιδιά αλκοολικών γονέων, που μεγαλώνουν σε μη αλκοολικό περιβάλλον, έχουν 3-4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να γίνουν αλκοολικοί, παρά το γεγονός ότι ανατράφηκαν από μη αλκοολικούς γονείς.

Γιατί πίνουν οι νέοι: Οι νέοι κάνουν χρήση - κατάχρηση αλκοολούχων ποτών, διότι πιστεύουν ότι η εν λόγω πράξη είναι: α) δράση ενάντια στην αυστηρότητα των γονέων, β) διασκέδαση, γ) κοινωνικοποίηση, αποδοχή, συμμόρφωση ή εξομοίωση, δ) «ρίσκο» και επίδειξη σεξουαλικού θάρρους, ε) μείωση του άγχους, στ) ανακούφιση από την ανησυχία, την ανασφάλεια, την κατάθλιψη και το φόβο, ζ) απαλλαγή από την πλήξη, η) ανακούφιση από τον πόνο, εξ αιτίας ενός οικογενειακού προβλήματος και θ) άμβλυνση των προσωπικών προβλημάτων.

Επιπτώσεις από τη χρήση - κατάχρηση του αλκοόλ: Ο τρόπος, που το αλκοόλ επηρεάζει τον οργανισμό, εξαρτάται από την πυκνότητά του στο αίμα. Το οινόπνευμα απορροφάται από το στομάχι και το λεπτό έντερο. Ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα απορροφώνται ταχύτερα. Η απορρόφηση αρχίζει 10 λεπτά μετά τη λήψη του και επηρεάζεται από την παρουσία ή όχι τροφής. Η υψηλότερη στάθμη στο αίμα παρατηρείται σε 40 - 60 λεπτά. Το οινόπνευμα διαχέεται σε όλους τους ιστούς σε βραχύ χρονικό διάστημα. Ο μεταβολισμός του οινοπνεύματος γίνεται στο ήπαρ, από το ένζυμο αλκοολική διυδρογενάση, σε ακεταλδεϋδη, η οποία στη συνέχεια μεταβολίζεται σε διοξείδιο του άνθρακα και νερό.

Οι συνέπειες της τακτικής κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών είναι φοβερά επιζήμιες για τον νεαρό χρήστη. Μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για τους νέους όταν καταναλώνουν αναμεμιγμένα ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα, τα λεγόμενα « σφηνάκια », που σερβίρονται ευρύτατα στα « μπάρ » και τα « κλάμπ ». Η κατανάλωση τέτοιων ποτών μπορεί να προκαλέσει βαρύτατες επιπλοκές στον οργανισμό τους, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στο θάνατο.

Οι νέοι που κάνουν χρήση ή κατάχρηση αλκοόλ παρουσιάζουν αντικοινωνική συμπεριφορά ( εσωστρέφεια, συναισθηματική φόρτιση, ανειλικρίνεια, απουσία αυτοέλεγχου ) και ριψοκίνδυνο τρόπο « φέρεσθαι » ( διέγερση, μείωση κριτικής ικανότητας, παρορμητικότητα, αμνησία, μείωση αντίληψης ), κάνουν συνήθως χρήση και άλλων τοξικών ουσιών και εμφανίζουν αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα. Η συχνή κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ μπορεί να βλάψει κυρίως το ήπαρ, την καρδιά και τον εγκέφαλο.

Κλινική εικόνα: Οι βασικότερες βλαπτικές επιδράσεις της οξείας κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών αφορούν κυρίως το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (Κ.Ν.Σ. ). Συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μετά από κατανάλωση ποσού που αντιστοιχεί σε δύο μπουκάλια μπύρας ή σε δύο δυνατά ποτά. Η εν λόγω κατανάλωση δημιουργεί επίπεδα οινοπνεύματος στο αίμα 50 mgr % περίπου, τα οποία θεωρούνται οριακά για την έναρξη νευρολογικών συμπτωμάτων ( δυσαρθρία, ασυντόνιστες κινήσεις και επιβράδυνση των αντανακλαστικών ). Στην προκειμένη περίπτωση, ο χρόνος και η ικανότητα αντίδρασης σε εξωτερικά ερεθίσματα επηρεάζονται δυσμενώς και η οδήγηση γίνεται επικίνδυνη. Σε συγκεντρώσεις μεγαλύτερες από 100 mgr %, η συμπτωματολογία είναι ιδιαίτερα έντονη. Κατανάλωση αλκοόλ σε ποσότητες μεγαλύτερες των 300 mg % μπορεί να προκαλέσει λήθαργο και κώμα. Πυκνότητα αλκοόλ 500 mg % στο αίμα είναι θανατηφόρος. Ο θάνατος στην οξεία μέθη οφείλεται στην καταστολή του κέντρου της αναπνοής.

Χρόνιος αλκοολισμός: Σύμφωνα με το Εθνικό Συμβούλιο των ΗΠΑ για τον αλκοολισμό και την Αμερικανική Εταιρεία Εθισμού, « Αλκοολισμός είναι πρωτοπαθής, χρόνια νόσος, με γενετικούς, ψυχοκοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες ».

Οι νέοι, που είναι χρόνιοι αλκοολικοί, είναι δυνατόν να παρουσιάσουν σοβαρά προβλήματα. Η προοδευτικά αυξανόμενη ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ τους οδηγεί σε συμπεριφορά συνεχούς αναζήτησης της εν λόγω ουσίας, γίνονται πιο εσωστρεφείς και ανειλικρινείς και παρουσιάζουν μία συμπεριφορά συναισθηματικής απομάκρυνσης από την οικογένεια.. Τα νεαρά αλκοολικά άτομα, συνήθως ελαχιστοποιούν την επίδραση, που έχει η χρήση του αλκοόλ στην υγεία τους και αδυνατούν να κατανοήσουν τη σοβαρότητα του προβλήματός τους.

Αντιμετώπιση: Το πρόβλημα των αλκοολικών νέων απαιτεί την ατομική και μέσα στις Κοινότητες θεραπευτική προσέγγισή τους, με σκοπό την αποτοξίνωση και αποκατάστασή τους. Η προσπάθεια αποβλέπει στην αποχή από το οινόπνευμα ή και από άλλες φαρμακευτικές ουσίες, στη διακοπή των σχέσεων με τα άτομα που κάνουν χρήση οινοπνεύματος και στην εντατική παρακολούθησή τους ( ψυχιατρική, κλινική και εργαστηριακή ), ώστε να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα και τα συγκεκριμένα άτομα να απαλλαγούν από την καταστροφική αυτή συνήθεια.

Ο Δρ Αργύρης Β. Ντόβας είναι τ. Διευθυντής Β΄ Παθολογικής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας & Παθολογικής Κλινικής ΕΣΥ Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας.