Το δημώδες αυτό στιχούργημα συμπεριλαμβάνεται στα Κείμενα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ’ Γυμνασίου και συνήθως διδάσκεται. Με το παρόν άρθρο διατυπώνω τη διαφωνία μου για τη γραφή «στοιχειώσετε» θεωρώντας άστοχη και παραπλανητική την ετυμολογία από το «στοιχειό» και αυτό από το αρχ. «στοιχείον», όπως υφίσταται στα Ετυμολογικά Λεξικά και Ερμηνευτικά που δίδονται και στους μαθητές του Γυμνασίου. Και τούτο, επειδή το «στοιχείον» δεν έχει καμιά σημασιο- λογική συνάφεια με το σημαινόμενο του «στοιχειού» και του ως άνω «στοιχειώνω» (η συλλαβή –χειώ- προφερόμενη κατά συνίζηση).

Κατά τη γνώμη μου λοιπόν το σημαινόμενο του δημώδους στοιχειώνω σχετίζεται και εν πολλοίς ταυτίζεται με το σημαινόμενο του αρχαιοελλ. «στυγέω», που σημαίνει «μισώ και αποστρέφομαι υπερβαλλόντως» και στην απλοελληνική προσέλαβε και την σημασία του θυσιάζω ως αποτέλεσμα της αποστροφής («λεκτικός τρόπος συνεκδοχής»). Ο πρωτομάστορας κλήθηκε να «στοιχειώσει» τη γυναίκα του, δηλαδή να την αποστραφεί και να τη θυσιάσει. Η ετυμολογία λοιπόν από το στυγέω> (στη δημώδη) * στυγε-ώνω> (με δάσυνση του γ) *στυχεώνω>στυχιώνω(πρβλ.στερεώνω>στεριώνω).Συνεπώς αυτή πρέπει να λαμβάνεται ως ορθή γραφή και κατά τη διδασκαλία ενώπιον των μαθητών.Τα δε σχόλια ν’ αναφέρονται και στην αρχαιοελληνική μυθολογική αντίληψη περί Στυγός, απ΄ όπου το ρ. στυγέω. Θα τεθούν βέβαια και υπόψη του ΙΕΠ προκειμένου να προωθείται η επιστημονικά έγκυρη διδασκαλία του συγκεκριμένου κειμένου: «Αν δε στυχιώσετ’ άνθρωπο…».

Ένα εύλογο συμπέρασμα από την παραπάνω επισήμανση είναι ότι η απλοελληνική ή δημώδης γραμματεία υφίσταται –προφορικά και εν μέρει- πριν τον 9ο-10ο αιώνα, (που θεωρείται terminuspostquem),διότι διαφορετικά δεν δικαιολογείται η αντίληψη περί στυγός κ.λπ. Και το επικαιρικό μας σχόλιο, που οφείλουμε προς τους συμπολίτες μας και προς την ιεραρχία της υπηρεσίας μας: Το γεφύρι της Άρτας βέβαια μυθολογείται ότι στερεώθηκε με «αποστύγηση» ανθρώπου. Στις μέρες μας όμως υφίσταται πραγματικός κίνδυνος «αποστύγησης» συνανθρώπων μας από τα απάνθρωπα μέτρα που επί χρόνια επιβάλλονται. Και οι ευθύνες ιδιαίτερα των ανθρώπων της Παιδείας και κυρίως των εκάστοτε κυβερνώντων παρέλκει να το πούμε ότι είναι τεράστιες!

Από τον Ι.Ν. Ηλιούδη

* Ο Ι. Ν. Ηλιούδης είναι σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Λάρισας