Έχουμε όλοι γίνει κριτές όλων. Μοιάζουμε με τον Φαρισαίο που θεωρούσε τον εαυτό του τέλειο και συγκρινόταν με τον ταπεινό Τελώνη.
Η εκπαίδευση και γενικότερα η παιδεία μας δεν θα καλυτερεύσει με χαρακτηρισμούς Ανεπαρκής-Καλός-Πολύ Καλός-Άριστος που απευθύνει ο ένας στον άλλο! Να θυμίσω τα λόγια του φιλόσοφου Σωκράτη: ‘’Εκείνος που θέλει να ταρακουνήσει τον κόσμο ας ταρακουνήσει πρώτα τον εαυτό του’’. Προς τι οι χαρακτηρισμοί όταν είμαστε διαφορετικοί κάθε στιγμή, πόσο μάλλον όταν περνάνε οι μέρες, οι μήνες, τα χρόνια.
Ένας εκπαιδευτικός όταν αξιολογείται, δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται όπως ένα προϊόν στο ράφι ενός σούπερ μάρκετ. Σαν ένα προϊόν με συγκεκριμένη σύσταση, με ορισμένα συστατικά, που Ή τα έχει και αξιολογείται θετικά Ή δεν τα έχει και μένει στο ράφι. Δηλαδή δεν προάγεται βαθμολογικά και δεν εξελίσσεται μισθολογικά.
Αυτά όλα αποτελούν προσπάθειες εκφοβισμού, χειραγώγησης, μέσω απειλών των εκπαιδευτικών. Δεν εφαρμόζονται ούτε από φιλελεύθερες, ούτε από σοσιαλιστικές, ούτε από αριστερές κυβερνήσεις. Είναι χαρακτηριστικά και συμπτώματα φασιστίζουσας νοοτροπίας. Εφαρμόζονται από τον μνημονιακό, νεοφεουδαρχικό πρωτογονισμό των γερμανικών λαών, που το να έχεις (να κατέχεις - κυριαρχείς) είναι πιο σημαντικό από το να υπάρχεις. Εφαρμόζονται από αυτούς που δεν μπορούν να καταλάβουν ότι η εκπαίδευση και η παιδεία είναι έρωτας και όραμα! Την Εκπαίδευση δεν θα τη σώσουν τα bonus της βαθμολογικής και οικονομικής εξέλιξης, που καλλιεργούν πνεύμα ατομικισμού, αλλά το κλίμα που πρέπει να διαχυθεί στο Σχολικό περιβάλλον, που θα κάνει τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές να κινούνται ελεύθερα και να κάνουν ότι θέλουν στο ΕΜΕΙΣ και ΟΧΙ στο ΕΓΩ.
Ο νόμος 4024/11 και το Π.Δ. 152/2013 για την αξιολόγηση επί Νέας Δημοκρατίας αντανακλούσε ένα κράτος πατερναλιστικό και μια κοινωνία κάθε άλλο παρά φιλελεύθερη! Αυτά από ένα κόμμα που θέλει να ονομάζεται φιλελεύθερο, που βάζει στην ιδεολογία του υπεράνω όλων την ελευθερία! Αυτά τα γράφω γιατί αυτοί που πιστεύουν σ’ αυτή την ιδεολογία δεν θα έπρεπε να είχαν υποστηρίξει αυτόν τον νόμο και το αντίστοιχο Π.Δ. 152/2013 που υποδούλωνε τον καθηγητή. Εκτός και αν ο νεοφιλελευθερισμός έχει χάσει τις άγκυρές του.
Τον νόμο 4024/11 και το Π.Δ. 152/2013 για την αξιολόγηση θα μπορούσαμε να τα εντάξουμε «επιστημονικά» στη Μέθοδο Υποχρεωτικής Διασποράς, και υπάκουε με μαθηματικούς όρους στην ‘’κανονική κατανομή’’(στο διάγραμμα μιας συμμετρικής “καμπάνας”) και είναι μια από τις μεθόδους της γενικότερης κατηγορίας που ονομάζεται Τρόπος Αξιολόγησης με βάση τις Μεθόδους Σύγκρισης.
Υπάρχει στην επιστημονική φαρέτρα και η κατηγορία με βάση τα απόλυτα κριτήρια, η κατηγορία με βάση τους αντικειμενικούς στόχους και η κατηγορία με βάση την άμεση μέτρηση.
Θα προτείνω τη μέθοδο με βάση τους αντικειμενικούς στόχους, είναι γνωστή και με το συνοπτικό όνομα MBO (Management By Objectives) προσαρμοσμένη στο σχολικό περιβάλλον.
Χαρακτηριστικά της:
1) Οι στόχοι είναι μετρήσιμοι και το σπουδαιότερο, προκαθορίζονται και γίνονται δεκτοί από κοινού από τους συμμετέχοντες στην αξιολόγηση (και από τον σύμβουλο και από τον εκπαιδευτικό).
2) Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παρέχεται σε τακτά διαστήματα ενημερωτική επανατροφοδότηση.
3) Η αξιολόγηση γίνεται όχι με σύγκριση μεταξύ των εκπαιδευτικών, αλλά μεταξύ των αναμενόμενων αποδόσεων και αυτών που έχουν επιτευχθεί.
4) Ενεργοποιούνται οι Σύμβουλοι.
5) Δεν υπάρχει χαρακτηρισμός του καθηγητή αλλά χαρακτηρισμός των στόχων και της εκάστοτε διεργασίας.
6) Η διαδικασία επικεντρώνεται στη μάθηση και στην εξέλιξη όλων και δεν συνδέεται με τη βαθμολογική και μισθολογική εξέλιξη.
7) Στην περίπτωση των διοικητικών καθηκόντων αξιολογητής είναι ο διευθυντής.
Οι ακολουθούμενες διαδικασίες της μεθόδου (ή στάδια) είναι οι εξής:
1) Ο Σύμβουλος και ο εκπαιδευτικός καθορίζουν από κοινού τις υπευθυνότητες και αρμοδιότητες που έχει ο εκπαιδευτικός.
2) Στη συνέχεια καθορίζονται από κοινού οι στόχοι που πρέπει να πετύχει ο εκπαιδευτικός σε μια ορισμένη χρονική περίοδο. Οι αποφάσεις λαμβάνονται κατόπιν συμφωνίας και κοινής συναίνεσης (μία από τις αρχές του Φιλελευθερισμού και όχι μόνο του Φιλελευθερισμού).
3) Ο εκπαιδευτικός δημιουργεί το σχέδιο δράσης που είναι απαραίτητο για την επίτευξη των στόχων που έχει αναλάβει.
4) Ο σύμβουλος ελέγχει την πρόοδο των διεργασιών. Ο έλεγχος μπορεί να υπαγορεύει την αλλαγή του σχεδίου.
5) Μετά την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί ακολουθεί η αξιολόγηση από τον σύμβουλο μαζί με τον εκπαιδευτικό, οι οποίοι συζητούν τα αποτελέσματα και αναλύουν τους τρόπους βελτίωσής τους.
ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ
1. Κατηγορία Ι - Του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος
2. Κατηγορία ΙΙ – Σχεδιασμός, προγραμματισμός και προετοιμασία της διδασκαλίας σε ευρύτερη ενότητα μαθημάτων
3. Κατηγορία ΙΙΙ – Διεξαγωγή της διδασκαλίας και αξιολόγησης των μαθητών
4. Κατηγορία ΙV [ΜΕ ΤΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ] – Υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια
5. Κατηγορίας V – Επιστημονική και επαγγελματική ανάπτυξη
ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΟΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΩΝ
Μπορεί να εμπλέκονται μία φορά τον χρόνο και άλλα άτομα. Απ’ όλες τις τεχνικές αξιολόγησης, η πιο πλήρης θεωρείται η:
ΚΥΚΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ (ή 360ο μοιρών).
Σ’ αυτή την περίπτωση μία φορά τον χρόνο ο καθηγητής αξιολογείται από τους συναδέλφους του, τους γονείς και τους μαθητές του. Η αξιολόγηση θεωρώ ότι πρέπει να είναι επώνυμη, όχι με χαρακτηρισμούς, αλλά με αιτιολογημένη κριτική επί των εκάστοτε διεργασιών. Η επώνυμη κριτική καλλιεργεί τον σεβασμό και τη συνεργασία των μελών προς επίλυση των προβλημάτων.
Από κει και μετά οποιοδήποτε πρόβλημα θα πρέπει να τίθεται στην αρμοδιότητα και στην κρίση του Συλλόγου διδασκόντων.

Του Γιώργου Αρβανίτη
*Ο κ. Γιώργος Αρβανίτης είναι καθηγητής μαθηματικός του 1ου ΕΠΑΛ Λάρισας