Πολλοί είδαμε να πλημμυρίζει η εσωτερική κοίτη του (γέφυρα Αλκαζάρ) στην Λάρισα σχεδόν σε ολόκληρο το πλάτος της και όσοι έφτασαν μέχρι την γέφυρα της Γιάννουλης (εξωτερική κοίτη) έβλεπαν επί ημέρες μια μοναδική εικόνα του Πηνειού, με ορμητικά νερά σε πλάτος πάνω από 100 μέτρα

Το θέμα απασχόλησε και το δημοτικό συμβούλιο, στο οποίο ο δήμαρχος τόνισε ενημερωτικά ότι με τις υπάρχουσες υποδομές (αποχετευτικό σύστημα ομβρίων, έργο εισόδου στην εσωτερική κοίτη, αναχώματα, εξωτερική κοίτη) η πόλη δεν κινδυνεύει από τον Πηνειό, ούτε οι πλέον ευάλωτες στο παρελθόν συνοικίες της (Άγ. Θωμάς, Νέα Σμύρνη, Αμπελόκηποι). Βρήκε όμως την ευκαιρία, χωρίς να υπάρχει προφανής λόγος, με πρόσχημα την κλιματική αλλαγή, να εκφράσει τον αρνητικό προβληματισμό του για τα έργα στον Αχελώο, για μία ακόμη φορά, ώστε να προσθέσει κάτι στην σχετική προπαγάνδα.

Ανέφερε συγκεκριμένα ότι επισκεπτόμενος διάφορα σημεία στην εξωτερική κοίτη του Πηνειού, προφανώς εντυπωσιασμένος από τον όγκο των νερών, συμπέρανε ότι «είναι ηλίου φαεινότερο, αντί να μιλάμε για Αχελώους, με τις χειμερινές απορροές (του Πηνειού) θα μπορούσαν να γεμίσουν φράγματα και φράγματα, αντί τέτοιες ποσότητες νερού να φεύγουν (αναξιοποίητες) στην θάλασσα» .

Για να γίνει περισσότερο εμφαντικό το «ηλίου φαεινότερο», πέραν του ότι το λέει ο δήμαρχος, χρησιμοποίησε τους όρους «φράγματα και φράγματα» και «Αχελώους» , οι οποίοι σημειολογικά είναι εντυπωσιακοί λόγω του πληθυντικού.

Δεν είναι γνωστό εάν ο δήμαρχος μιλώντας για «φράγματα και φράγματα» είχε κάποια εικόνα φραγμάτων στην πεδιάδα, για να συγκρατήσουν το νερό που έβλεπε στην εξωτερική κοίτη. Φράγματα όμως στην πεδιάδα δεν είναι δυνατόν να κατασκευαστούν, πέραν κάποιου ρουφράκτη, όπως εκείνου στην Γυρτώνη, ή κάποιων ταμιευτήρων. Τα φράγματα κατασκευάζονται σε ορεινές θέσεις, όπου οι απορροές όμως είναι μικρότερες και δεν τόσο εντυπωσιακές όσο τα νερά που έβλεπε στην εξωτερική κοίτη.

Δεν είναι επίσης αντιληπτό γιατί τα «φράγματα και φράγματα» θα πρέπει να γεμίζουν (οι ταμιευτήρες τους) με «χειμερινές απορροές».Τα φράγματα σχεδιάζονται για ετήσιες απορροές και οι χειμερινές απορροές , όταν οι ταμιευτήρες είναι πλήρεις, υπερχειλίζουν και συνεχίζουν την πορεία τους προς την θάλασσα.

Όσο για τους «Αχελώους», όλοι γνωρίζουμε ότι ένας είναι ο Αχελώος και δύο τα αμφισβητούμενα έργα στον άνω ρου του, τα φράγματα της Μεσοχώρας και της Συκιάς. Και το μεν φράγμα της Μεσοχώρας έπαψε πλέον να αμφισβητείται εκ των άνω και προς τους κάτω, το δε φράγμα της Συκιάς μεταφράζεται από τους πολέμιους της ολοκλήρωσής του σε «εκτροπή του Αχελώου», σε πολύ κακή μετάφραση όμως.

Ως προς την ουσία του συμπεράσματος του δημάρχου, έχω την άποψη ότι αυτό δεν είναι «ηλίου φαεινότερο» , αλλά επιπόλαιο που δημιουργεί λανθασμένες εντυπώσεις.

Ο όρος «φράγματα και φράγματα» δεν συνοδεύτηκε από συγκεκριμένα ονόματα έργων, ώστε να είναι ρεαλιστικός. Θα μπορούσε ο δήμαρχος να αναφέρει κάποια από αυτά που είχε στο μυαλό του, για να είναι περισσότερο πειστικός. Εξάλλου δεν είναι και πολλά αυτά τα οποία έχουν προσδιοριστεί και θα μπορούσαν να κατασκευαστούν. Και για να είναι περισσότερο πειστικός ότι δεν χρειάζεται στο μέλλον «να μιλάμε για Αχελώους», θα μπορούσε να περιγράψει και σχετικές ενέργειές του για την υλοποίηση των εκτός Αχελώου φραγμάτων, εάν υπάρχουν τέτοιες.

Με κάποιους πρόχειρους υπολογισμούς διαπιστώνεται ότι όσα φράγματα και να είχαν κατασκευαστεί στην λεκάνη του Πηνειού, ο δήμαρχος θα έβλεπε στην εξωτερική κοίτη μάλλον την ίδια εικόνα, η οποία προκάλεσε την δήλωσή του.

Στην εξωτερική κοίτη στην περιοχή της γέφυρας της Γιάννουλης η πλημμυρική παροχή του Πηνειού επί σειρά ημερών εκτιμάται σε περίπου 550 κ.μ./δευτερόλεπτο, που ισοδυναμεί με περίπου 45 εκ. κ.μ./ημέρα, λαμβανομένου υπόψη ότι στην εσωτερική κοίτη και στην τάφρο Ι1 δεν υπήρχε ροή αλλά αποθήκευση νερών.

Η συνολική έκταση της λεκάνης απορροής του Πηνειού ανέρχεται σε περίπου 10.000 τετρ. χλμ. και το τμήμα της που αντιστοιχεί στην γέφυρα της Γιάννουλης εκτιμάται στα 7.000 τετρ. χλμ. Τα νερά που προέρχονται από βροχοπτώσεις σε αυτό το τμήμα έβλεπε κανείς να περνούν κάτω από την γέφυρα της Γιάννουλης .

Ακόμη και εάν είχαν κατασκευαστεί τα τρία μεγαλύτερα φράγματα (Πύλης στον Πορταϊκό, Σκοπιάς στον Ενιπέα και Νεοχωρίτη στον ομώνυμο ποταμό) που ανήκουν στο τμήμα αυτό, σχεδόν την ίδια εικόνα με αυτήν που είδαμε πρόσφατα θα βλέπαμε στην εξωτερική κοίτη, μετά από πολυήμερη βροχόπτωση. Αφενός διότι οι λεκάνες απορροής των φραγμάτων είναι συγκριτικά με εκείνη του τμήματος μικρές: 130 τετρ. χλμ. της Πύλης, 400 της Σκοπιάς και 170 του Νεοχωρίτη , σύνολο 700 τετρ. χλμ. (δηλαδή το 1/10 της επιφάνειας του τμήματος). Το νερό της βροχής που θα έπεφτε μόνον σε αυτές τις λεκάνες θα μπορούσε απορρέοντας να συγκρατηθεί στους αντίστοιχους ταμιευτήρες , ενώ εκείνο που θα έπεφτε στα 9/10 της επιφάνειας του τμήματος της λεκάνης απορροής θα συνέχιζε την πορεία του στον Πηνειό . Αφετέρου διότι εάν στον καθένα από τους τρείς ταμιευτήρες , με χωρητικότητα 35 εκατ. κ.μ , κατά την έναρξη πολυήμερης βροχόπτωσης, όπως η πρόσφατη, υποθέσουμε ότι σε μία μέση κατάσταση ήταν ήδη αποθηκευμένα 20 εκατ. κ.μ. και χρειαζόταν άλλα 15 εκατ. κ.μ. για να γεμίσει, συνολικά 45 εκατ. κ.μ. για τους τρείς, θα αρκούσαν δύο ημέρες βροχής με ημερήσιο ύψος 70 χιλιοστά για να συγκεντρωθούν τα 45 εκατ. κ.μ., ποσότητα ισοδύναμη με την εκτιμηθείσα ημερήσια απορροή στην γέφυρα Γιάννουλης. Οπότε από την τρίτη μέρα , τα νερά από την υπερχείλιση των τριών φραγμάτων και εκείνα της απορροής από την βροχόπτωση στα 9/10 του τμήματος της λεκάνης του Πηνειού, θα περνούσαν από την γέφυρα της Γιάννουλης εντυπωσιάζοντας με τον ίδιο τρόπο τον δήμαρχο , ο οποίος όμως τότε δεν θα ήταν σε θέση να ισχυριστεί ότι θα μπορούσαν με αυτά τα νερά να γεμίσουν «φράγματα και φράγματα», ώστε να μην χρειάζεται να «μιλάμε για Αχελώους».

Ο δήμαρχος, είτε σοφά ποιώντας είτε επειδή του διέφυγε, δεν ανέφερε τι θα συνέβαινε εάν είχε ολοκληρωθεί το φράγμα Συκιάς και ο αγωγός μεταφοράς νερού από τον Αχελώο στην λεκάνη του Πηνειού (σήραγγα Πευκόφυτου). Εάν, προσπαθώντας να στοχοποιήσει τα παραπάνω έργα, ισχυριζόταν ότι θα ήταν περισσότερο έντονα τα πλημμυρικά φαινόμενα και μεγαλύτερα τα προβλήματα στον Πηνειό με την μεταφορά νερού από τον Αχελώο, θα αναγκαζόταν να παραδεχτεί ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί με το κλείσιμο των θυροφραγμάτων στην είσοδο της σήραγγας, αποδεχόμενος έμμεσα την δυνατότητα λειτουργίας του φράγματος Συκιάς και του υδροηλεκτρικού σταθμού του ανεξάρτητα από την μεταφορά νερού από τον Αχελώο στην λεκάνη του Πηνειού μέσω της σήραγγας και αποδυναμώνοντας την παγίως αρνητική θέση του στα έργα αυτά.

Του Κώστα Μεζάρη