Η ζωή είναι μια σειρά από προβλήματα και η αντιμετώπιση και η επίλυσή τους είναι συχνά πολύ οδυνηρή. Ανάλογα με τη φύση τους, τα προβλήματά μας προκαλούν πολλά και άβολα συναισθήματα, όπως: απογοήτευση, φόβο, θλίψη, αγωνία, μελαγχολία, μοναξιά, ενοχή, απόγνωση. Τα συναισθήματα αυτά είναι συχνά τόσο οδυνηρά, όσο και ο σωματικός πόνος.

Η ζωή όμως αποκτά νόημα μέσα από την αντιμετώπιση και επίλυση των προβλημάτων. Τα προβλήματα είναι αυτά που ενεργοποιούν το θάρρος και τη σοφία μας. Πιο συγκεκριμένα, οικοδομούν τη σοφία και το θάρρος μας. Ουσιαστικά είναι η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην επιτυχία και την αποτυχία. Μέσα από την αντιμετώπιση των προβλημάτων αναπτυσσόμαστε ψυχικά και πνευματικά.

Δυστυχώς όμως στη σημερινή υλιστική καθαρά κοινωνία μας, οι περισσότεροι άνθρωποι ψάχνουν εύκολες λύσεις, που προσφέρουν ευκαιριακή αντιμετώπιση των προβλημάτων. Γενικά, μας αρέσουν οι εύκολες λύσεις. Επιζητούμε την αντιμετώπιση των προβλημάτων μας, αν γίνεται χωρίς καμία προσπάθεια. Μας έλκει το επιφανειακό, εκείνο που προσφέρει ευχαρίστηση στα αυτιά μας. Γενικά αποφεύγουμε οτιδήποτε απαιτεί προσπάθεια και ανάληψη ευθύνης.

Όταν λοιπόν αντί να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, τα αποφεύγουμε είναι αναπόφευκτο να συσσωρεύονται ακόμη περισσότερα και να εκδηλώνονται συμπεριφορές εγωισμού, επιθετικότητας, χρήση ψυχοφαρμάκων, συχνές επισκέψεις σε ψυχιάτρους ή να καταφεύγουμε σε λύσεις καταστροφής, όπως τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.

Πόσες άραγε είναι οι ευθύνες των σημερινών γονέων, που έχουν αφήσει τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους στον υπολογιστή και στο κινητό τηλέφωνο αντί να τους μαθαίνουν τις αρετές τις υπευθυνότητας και της εργασίας; Πόσες άραγε είναι οι ευθύνες του σημερινού σχολείου που αντί να εμβαθύνει στην κοινωνικοποίηση και στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του μαθητή, προσφέρει επιφανειακή παιδεία; πόσες άραγε είναι οι ευθύνες των Μ.Μ.Ε. που προσφέρουν λανθασμένα πρότυπα στους νέους; πόσες είναι άραγε οι ευθύνες της πολιτείας που αδυνατεί να δώσει διέξοδο στα όνειρα των σημερινών νέων;

Οι αρχαίοι Ελληνες έχοντας συνειδητοποιήσει τη δυσκολία της ζωής είχαν μια σειρά από διδακτικούς μύθους. Μιλούσαν στα παιδιά τους για τον Προμηθέα και τον Επιμηθέα. Η λέξη Προμηθέας (προμηθής) σημαίνει: αυτός που πρώτα σκέπτεται και μετά πράττει. Η λέξη Επιμηθέας σημαίνει: αυτός που πρώτα πράττει και μετά σκέφτεται. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, ότι αυτοί οι δύο τιτάνες ήταν αδέρφια. Τους προέτρεπαν λοιπόν να μιμηθούν τον Προμηθέα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους.

Τους μιλούσαν επίσης για τον ημίθεο Ηρακλή, που όταν βρέθηκε σε δίλημμα επέλεξε τον δύσκολο δρόμο της αρετής, που οδηγούσε στη σωματική και ψυχική ολοκλήρωση. Ένας άνθρωπος που ενώ ήταν ημίθεος δεν δίστασε να καθαρίσει ακόμη και έναν σταύλο (οι σταύλοι του Αυγεία) προκειμένου να ολοκληρώσει την αποστολή του, διδάσκοντας ότι η ταπεινοφροσύνη είναι αρετή.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ο συγγραφέας Έλντριτζ Κλίβερ διατύπωσε το εξής σωστό απόφθεγγμα: «αν δεν είσαι μέρος της λύσης, τότε είσαι μέρος του προβλήματος». Από τη στιγμή δηλαδή που αποφεύγουμε να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα, γινόμαστε αυτόματα μέρος του προβλήματος. Επιβάλλεται να συνειδητοποιήσουμε λοιπόν τις ευθύνες μας και να μην περιμένουμε από άλλους να λύσουν τα δικά μας, ατομικά και κοινωνικά, προβλήματα.

Μόνο μαθαίνοντας να λύνουμε τα προβλήματά μας, θα οικοδομήσουμε τελικά μια σωστή κοινωνία για μας και τις επερχόμενες γενιές.

Νίκος Τάχατος

φιλόλογος