Δεν αποτελεί όμως αυτοσκοπό, όπως προφανώς συνέβη με την κύρωση των δασικών χαρτών της χώρας μας, ιδίως του Ν. Λάρισας, ο οποίος κυρώθηκε μερικώς με τη με αριθμό 7068/229076/21-12-2017 απόφαση του συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας. Ειδικότερα, όπως είναι γνωστό, η Διοίκηση προχώρησε στην κύρωση του συγκεκριμένου δασικού χάρτη, παραβλέποντας τον χαρακτήρα πολλών αγροτεμαχίων ως προερχόμενων από αναδασμό, ή νόμιμα εκχερσωμένων, ή φερόντων την επίσημη βεβαίωση του Δασαρχείου περί του μη δασικού χαρακτήρα τους. Η κατ’ αυτό τον τρόπο κύρωση του δασικού χάρτη Ν. Λάρισας παραβίασε κεκτημένα δικαιώματα προσκρούοντας στις συνταγματικές αρχές της ισότητας, της νομικής ασφάλειας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης. Επιπλέον, η Διοίκηση «εγκαινίασε» την πρακτική εφαρμογή των δασικών χαρτών κατά την πληρωμή των προκαταβολών των αγροτικών ενισχύσεων 2018, και εξαίρεσε από τα επιλέξιμα αγροτεμάχια όσα είναι κατά τεκμήριο δασικά, με αποτέλεσμα χιλιάδες αγρότες να μην ενεργοποιήσουν το σύνολο των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης και να υποστούν σημαντική μείωση των εισοδημάτων τους.

Με τις παραπάνω επιλογές, το ΥΠΑΑΤ, το ΥΠΕΚΑ και η Κυβέρνηση εν γένει εμμένουν στην τυπική -παραγνωρίζοντας την ουσιαστική- νομιμότητα και αιφνιδιάζουν τους πολίτες, πλήττοντας μάλιστα τον ασθενέστερο οικονομικά αγροτικό πληθυσμό. Οι παραπάνω κυβερνητικές επιλογές κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος και δημιουργούν χάσμα μεταξύ τους, υπηρετώντας περισσότερο το δόγμα του απόλυτου διαχωρισμού κράτους–κοινωνίας, που προσιδιάζει στα φιλελεύθερα και όχι στα σύγχρονα κοινωνικά κράτη. Ενδεικτική του τυπολατρικού χαρακτήρα της εφαρμογής των δασικών χαρτών κατά τη χορήγηση των προκαταβολών των αγροτικών ενισχύσεων, είναι η ανακολουθία που δημιουργείται με τις ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΕΛ.Γ.Α. Ειδικότερα, στο άρθρο 5 του Κανονισμού Ασφάλισης ΕΛΓΑ (ΚΥΑ 15711/30.9.1998, ΦΕΚ Β΄1079/14-10-1998) προβλέπεται ότι «Εξαιρούνται από την ασφαλιστική κάλυψη: … 2. Οι καλλιέργειες ειδών και ποικιλιών φυτών που αναπτύσσονται κατά παράβαση του νόμου και του αποφάσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων…», ενώ στο άρθρο 3 ορίζεται ότι «…1. Ασφαλισμένοι θεωρούνται τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, καθώς και ενώσεις προσώπων, που έχουν την κυριότητα και την εκμετάλλευση, ή μόνο την εκμετάλλευση αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χώρας…».

 Από το περιεχόμενο των άνω διατάξεων προκύπτει ότι:

α) δεν θεωρούνται ασφαλισμένοι από τον ΕΛ.Γ.Α. όσοι καλλιεργούν δασικές ή χορτολιβαδικές εκτάσεις, είτε αυτές ανήκουν στο Δημόσιο είτε είναι ιδιόκτητες, και

β) καλλιέργειες που αναπτύσσονται σε εκτάσεις δασικές, χορτολιβαδικές κ.ά. εξαιρούνται της ασφάλισης του ΕΛ.Γ.Α. Άλλωστε, η ταυτοποίηση των εκτάσεων όπου αναπτύσσονται οι ασφαλιζόμενες καλλιέργειες είναι απόλυτα εφικτή, αφού, όπως είναι γνωστό, η ΕΑΕ περιλαμβάνει το χαρτογραφικό υπόβαθρο των εκτάσεων αυτών. Συνεπώς, οι κάτοχοι γεωργικών εκμεταλλεύσεων που αποτελούνται ή συμπεριλαμβάνουν καλλιέργειες επί δασικών εκτάσεων δε θα έπρεπε να θεωρούνται ως ασφαλισμένοι ΕΛ.Γ.Α. (ως προς αυτές τις εκτάσεις), ενώ οι άνω καλλιέργειες, ως εξαιρούμενες της ασφάλισης, δε θα έπρεπε να λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό της ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ ΕΛ.Γ.Α.

Παρ’ ό,τι, όμως, σύμφωνα με τα παραπάνω, η Διοίκηση όφειλε να εξαιρέσει από την ασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α. τις καλλιέργειες που αναπτύσσονται εντός των δασικών περιοχών, δεν το έπραξε. Για την αποκατάσταση της τυπικής νομιμότητας, ο ΕΛ.Γ.Α. οφείλει να επιστρέψει στους παραγωγούς τις ασφαλιστικές εισφορές που κατέβαλλαν για καλλιέργειες εντός δασικών περιοχών.

Για την αποκατάσταση, ωστόσο, της ουσιαστικής νομιμότητας, το κράτος οφείλει να παρέμβει και να αναγνωρίσει τα κεκτημένα δικαιώματα των αγροτών στα αγροτεμάχιά τους που παρά το νόμο χαρακτηρίστηκαν ως «δασικά». Οφείλει, επίσης, να μεριμνήσει για την εισαγωγή κατάλληλου μεταβατικού καθεστώτος, ώστε να προστατευτούν τα κεκτημένα δικαιώματα των αγροτών μέχρι την οριστική αναμόρφωση των κυρωμένων δασικών χαρτών, σύμφωνα με τις προηγούμενες πράξεις της Διοίκησης (αναδασμοί, εποικισμοί κλπ). Διαφορετικά, εφόσον τούτο δεν είναι εφικτό, το Κράτος οφείλει, κατ’ εφαρμογή της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, να αποζημιώσει τους αγρότες για την απώλεια των ενισχύσεών τους.

 Ενόψει των παραπάνω, ο αγροτικός συνεταιρισμός «Φαρσάλων Γη» εξετάζει το ενδεχόμενο προσφυγής ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων για τη δικαστική διεκδίκηση των αξιώσεων των παραγωγών του.

Από την πρόεδρο του «Α.Σ. ΦΑΡΣΑΛΩΝ ΓΗ»

Βασιλική Αυφαντή