Στις 8 Νοεμβρίου 1923, σε μία μπυραρία του Μονάχου, λαμβάνει χώρα μια ομιλία του επικεφαλής της Βαυαρικής κυβερνήσεως ενώπιον περίπου 3.000 επιφανών πολιτών. Ξαφνικά η πόρτα ανοίγει και εισέρχεται ένοπλος ένας άνδρας, ο οποίος διακόπτει την ομιλία και κηρύσσει την έναρξη της «Εθνικής επανάστασης». Το όνομα αυτού του άνδρα, Αδόλφος Χίτλερ, επικεφαλής τότε του ανερχόμενου Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος. Τα γεγονότα που έκτοτε έμειναν γνωστά ως «πραξικόπημα της μπυραρίας» είχαν μόλις ξεκινήσει, με τη Γερμανία της εύθραυστης «Δημοκρατίας της Βαϊμάρης» να μην είναι ποτέ ξανά η ίδια.

Ο Χίτλερ τελικά συνελήφθη, μετά την καταστολή του πραξικοπήματος, και παραπέμφθηκε σε δίκη, όπου του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης πέντε ετών, αν και η ανώτατη ποινή για το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας ήταν η θανατική. Όμως, αυτή η αποτυχημένη του προσπάθεια να καταλάβει την εξουσία με πραξικόπημα, αποτέλεσε το έναυσμα για να συνειδητοποιήσει, κατά τους μήνες που έμεινε στη φυλακή, πως ο ιδανικότερος τρόπος αναρρίχησης στην καγκελαρία είναι με νόμιμα μέσα, ακολουθώντας την οδό των εκλογών, και όχι με βίαιο τρόπο. Ένα σκεπτικό που τον δικαίωσε εννέα χρόνια αργότερα, όταν το κόμμα του κέρδισε τις εθνικές εκλογές. Φυσικά, η επιβολή της “ναζιστικής δικτατορίας” και το πογκρόμ κατά των Εβραίων χρειάστηκε μικρότερο χρονικό διάστημα. Ο γερμανικός λαός είχε αποτύχει να δει και να αποφύγει έναν κίνδυνο, ο οποίος θα “έσερνε” μερικά χρόνια αργότερα ολόκληρη την Ευρώπη σε έναν πόλεμο που θα συγκλόνιζε την ανθρωπότητα. Η δημοκρατία είχε πετύχει ό,τι δεν είχε καταφέρει ένα πραξικόπημα.

Εν έτει 2018, ο χώρος που μετατράπηκε σε ένα τεράστιο στρατόπεδο από τον ηγέτη του «πραξικοπήματος της μπυραρίας», η Ευρώπη του Ολοκαυτώματος και της δράσης καταστροφικών ιδεολογιών, όπως ο Ναζισμός και ο Φασισμός, αποτελεί πλέον μία ένωση της συνεργασίας για το κοινό καλό και του σεβασμού απέναντι στον συνάνθρωπό μας. Οι ιδέες ανθρώπων που βίωσαν τη φρίκη του πολέμου και οραματίστηκαν μία ενωμένη Ευρώπη, μετουσιώθηκαν σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου η βαθιά πίστη στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην έννοια της Δημοκρατίας συνιστά θεμέλιο λίθο αυτής.

Πέρα όμως από τα θετικά βήματα που πραγματοποίησε σε αρκετά επίπεδα, σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία νέα πραγματικότητα. Η προσφυγική και η οικονομική κρίση που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η Ευρώπη συνολικά, αλλά και κάθε κράτος–μέλος της ξεχωριστά, αποκάλυψαν το πόσο ανέτοιμη είναι όσον αφορά στην αντιμετώπιση κρίσιμων καταστάσεων. Καταστάσεων που απαιτούν μόνιμους και ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς. Όμως, δέκα χρόνια σχεδόν στη δίνη των κρίσεων, θα μπορούσαν να αποτελέσουν την πιο κατάλληλη ευκαιρία, ώστε να πάψουμε να ενδιαφερόμαστε μόνο σε θεωρητικό επίπεδο για το δημοκρατικό αγαθό και να “δημιουργήσουμε” τις κατάλληλες δομές, ώστε οι πολίτες να μάθουν να σκέφτονται, να κρίνουν και να κρίνονται και να μην υποκύπτουν σε όσους τους κολακεύουν, ενώ στην ουσία τους παραπλανούν. Διότι, η Δημοκρατία δεν είναι μια διαδικασία όπου ο λαός απλά ψηφίζει. Η Δημοκρατία απαιτεί πάνω απ’ όλα πειθαρχία στους κανόνες πολιτισμού. Κανόνες, τους οποίους θα μπορούσαμε να αντιτάξουμε απέναντι στην όλο και αυξανόμενη δημοτικότητα του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς. Για να μη γίνονται στο διηνεκές οι ψήφοι των πολιτών, “όπλα” ακραίων ιδεολογιών.

Από τον Αναστάσιο Καραχριστιανίδη, φοιτητή Νομικής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου