Το τάλιρο το έδινε ως αμοιβή ο Κατσαμπέλας σε όσους από μας ντύνονταν παπαδάκια σε κηδείες στη γειτονιά, που μπορεί να ήταν θλιβερά γεγονότα για τους οικείους, αλλά... λίαν χαρμόσυνα για μας, τους υποψήφιους να κονομήσουν. Αλλά οι «θέσεις» ήταν λίγες, μόλις τρεις, ένας σταυρός και δύο εξαπτέρυγα, γι’ αυτό και η σειρά.

Το ξύλο που έδινα και μου ’δινε ο Νεκτάριος διακόπηκε από τον παπα – Νικόλα, συνηθισμένο από ανάλογους καβγάδες της «μαρίδας» της ενορίας του, που έβγαινε από τον Ναό, και άρχιζε τις καρπαζιές και τους εξάψαλμους:

- Αι σιχτίρ παλιόπαιδα, πανάθεμα τον γονιό σας… Τουρκούλια... Θεομπαίχτες… Ξαφανιστείτε μην σας βλέπουν τα μάτια μου, σατανάδες…

(Και απόσωνε την παρέμβασή του με τη μόνιμη επωδό: «Θου κύριε φυλακήν τω στόματί μου», κι εμείς το βάζαμε στα πόδια, νομίζοντας πως θα φωνάξει τον χωροφύλακα να μας χώσει φυλακή ο «ζουρλόπαπας»).

Κι όμως! Αυτό το χέρι που μας έδερνε, το ίδιο αυτό χέρι σπεύδαμε να το φιλήσουμε όταν τον βλέπαμε να περνάει στον δρόμο. Κι αυτό, και κάθε άλλου περαστικού παπά, διότι έτσι μας είχαν μάθει, τους παπάδες να τους σεβόμαστε. Και τους παπάδες και τους δασκάλους και τους «μεγαλυτέρους» γενικότερα.

Αρχής γενομένης απ’ τον παπα-Νικόλα, η παιδική μας ζωή ήταν γεμάτη από παρουσίες παπάδων. Ήταν ο πατήρ Χριστόφορος που μας έκανε μάθημα στα Κατηχητικά του παλιού Αγιου Αχιλλίου που ήταν υποχρεωτικά. Ήταν ακόμη ο παπάς που ευλογούσε τα παιδιά στις σελίδες του πρώτου μας αναγνωστικού. Ήταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και ο Παπαφλέσσας που τιμούσαμε το ’21 και των οποίων τα πορτρέτα δέσποζαν μέσα στην τάξη, αλλά και ο ανώνυμος παπάς που μάθαινε γράμματα στα σκλαβωμένα ελληνόπουλα στο «Κρυφό Σχολειό». Ο Σαμουήλ που ανατίναξε το Κούγκι, ο παπα-Βλαχάβας που μαρτύρησε από το αληπασαλίδικο καθεστώς , ο Κοσμάς ο Αιτωλός που έτρεχε παντού και δίδασκε.

Για μια κοινωνία δομημένη γύρω από το τρίπτυχο «πατρίς –θρησκεία- οικογένεια» ο ιερέας και η ενοριακή Εκκλησία ήταν μια από τις πιο βασικές δομές. Ο παπά- Νικόλας βέβαια, δεν χαμπάριζε από δομές και συναφή, ήταν «ηγέτης» από μόνος του. Ένα κοντό «νευρόσπασμα», που ξεκίνησε από την οικοδομή και που ανακάλυψε – Κύριος οίδε τίνι τρόπω- το ράσο.

- Και γιατί να μην γένει παπάς; σχολίαζαν τα «ρεμάλια» στα συνοικιακά ταβερνεία, όπου ο παπάς ήταν μόνιμο μοτίβο συζητήσεων και χοντροκομμένων σχολιασμών που έρχονταν και επανέρχονταν. «Και τα μιστά πέφτουν, και τα τυχερά, και να οι λειτουργιές, και το κρασάκι δωρεάν…» έλεγαν κι όλο και έκλειναν το μάτι με νόημα ή έτριβαν τον δείκτη με τον αντίχειρα κάνοντας τη γνωστή χειρονομία.

Σιγά τα μιστά… Πριν έρθει το ΠΑΣΟΚ με τον «λαρτζ» ηγέτη του, τον Αντρέα, τρίχες λεφτά έπαιρναν. Κι άμα η γειτονιά είναι φτωχή, τι τυχερά να έχει; Μετά το ’81 κάτι έγινε. Οπότε, οι λειτουργιές που έβαζε τότε μέσα σ’ ένα μαύρο δερμάτινο φθαρμένο σάκο ίσα που έφταναν να ταΐσουν την πολυμελή του οικογένεια και την παχουλούτσικη παπαδιά του. Ο ίδιος ο παπάς, πιο πολύ χόρταινε με λίγο λαχανάκι, καμιά ατζούγια και λίγα φασόλια γίγαντες που του έβαζε απαρεγκλίτως κάθε μεσημέρι μια γριά νεωκόρισσα για να πιει το τσιπουράκι του σε ένα καμαράκι δίπλα στο ναό, και να φουμάρει κανένα «Καρελάκι», στη ζούλα πάντα, γιατί κάτι μικρόψυχοι τον είχαν καρφώσει στον Δεσπότη που του είχε κάνει δριμύτατες παρατηρήσεις.

Με τον παπα-Νικόλα η γειτονιά πέρασε πολλές δεκαετίες. Έγινε μέρος της ταυτότητάς της. Ήταν αδύνατο να αναφερθείς στη συνοικία μας και να μην συμπεριλάβεις στην εικόνα της και τον ιερέα μας, γνωστό σ’ όλη τη Λάρισα εξάλλου για τον «ντερμπεντέρικο» χαρακτήρα του. Αυτός μας βάφτιζε, αυτός μας πάντρευε, αυτός κήδευε τους γονείς μας και μας παρηγορούσε, αυτός μας «διάβαζε» στα ευχέλαιά του. Μαζί του ακούγαμε τις χαρούμενες καμπάνες των Χριστουγέννων πριν σπεύσουμε σπίτι για τη ζεστή σούπα, μαζί του στολίσαμε Επιτάφιους με μυρίπνοα άνθη, μαζί του ψάλαμε κάθε χρόνο το «Χριστός Ανέστη», ανυπόμονοι πάντα, να φύγουμε για τη μαγειρίτσα, αγνοώντας τους «κεραυνούς» που εξακόντιζε εναντίον του πλήθους των «φυγάδων».

Τον παπα-Νικόλα δεν θα τον έλεγες ποτέ «Άγιο άνθρωπο». Δεν το ’χε και πολύ με τα θεοτικά, και συχνά κατσάδιαζε κάτι «θεούσες» που, δήθεν από ενδιαφέρον, προσπαθούσαν να κάνουν κουμάντο στην εκκλησία του, στα συσσίτια και σε όποια άλλη δραστηριότητα είχε αναπτυχθεί. Όχι, δεν ήταν για μεγάλους σταυρούς. Ήταν ένας μέσος λαϊκός συνοικιακός παπάς, βροντόφωνος, ολίγον βωμολόχος- στο πλαίσιο πάντα της εκκλησιαστικής... ευπρέπειας- που εξασκούσε τα καθήκοντά του χωρίς μεγαλοστομίες και πολλές κουβέντες. Αλλά όμως, - όπως έμαθα αργότερα- δεν υπήρχε σπίτι που να του είπαν πως έχει ανάγκη και να μην φρόντισε –στη ζούλα κατά πώς συνήθιζε και με το τσιγάρο- να «σπρώξει» λίγη βοήθεια. Μα με τρόφιμα, μα με χρήματα, η δουλειά γινόταν πάντοτε αθορύβως δίχως κανένας να πάρει χαμπάρι. Κι ας έλεγαν μερικοί κακοπροαίρετοι, «τι κάνει η εκκλησία», κείνος δεν μιλούσε.

Ο παπάς της γειτονιάς μας ήταν πάντοτε ένα σταθερό σημείο αναφοράς στην αρχιτεκτονική του μυαλού μου, ακόμη και σήμερα που δεν είναι εν ζωή. Και είναι αυτόν που σκεφτόμουνα τώρα που, Κράτος και Διοικούσα Εκκλησία, φαίνεται να επιχειρούν και πάλι να τους ρίξουν στην παλιά τους ανασφάλεια για να παίξουν έκαστος τα πολιτικά του παιχνίδια εξουσίας.

Μα ό,τι και να κάνουν, δεν θα κατορθώσουν να ξεριζώσουν από μέσα μας - και σε μας που πιστεύουμε και στους άλλους που... δεν - την αγαθή αυτή εικόνα που έχουμε οι περισσότεροι για τον λεγόμενο «κατώτερο κλήρο», ακόμη και για τους πιο αγράμματους παπάδες. Και προχθές που βρήκα τον Νεκτάριο και θυμηθήκαμε τις παλιές ιστορίες με τις... κηδείες, αφού πρώτα σκάσαμε στα γέλια με κείνες τις μακάβριες παιδικές μας... μπίζνες- παραδεχθήκαμε πόσο δίκαιος ήταν ο παπα-Νικόλας που, αμέσως μετά τις φωνές που μας έβαλε, μας φώναξε και μας ξηγήθηκε:

- Τα τυχερά θα τα παίρνω εγώ και θα σας τα μοιράζω στο τέλος του μήνα, εντάξει;

Πράγματι, από τότε δεν χάσαμε ούτε δραχμή. Κι ούτε ξαναπαίξαμε ξύλο, σαν τίποτε αλητόπαιδα στον περίβολο της εκκλησίας.

ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ

alexiskalesssis@yahoo.gr