Ως προς την προέλευση των μεταναστών, ο μεγάλος αριθμός των χωρών από τις οποίες προέρχονται οι μετανάστες που έχουν εγκατασταθεί στα νησιά και τώρα στην ενδοχώρα, το ευρύ φάσμα πολιτισμικών προτύπων, κοινωνικών αξιών οι θρησκευτικές πεποιθήσεις τους επηρεάζουν τον βαθμό ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία. Η συμβίωση διαφορετικών ανθρώπων μέσα στην ίδια την κοινωνία δημιουργεί αναγκαστικά προκαταλήψεις και στερεοτυπικές σκέψεις, οι οποίες εμπλέκουν συναισθηματικά τους Έλληνες σε μια αρνητική προδιάθεση για τον «ξένο» και οδηγούν στην εμφάνιση συγκεκριμένων στάσεων και δράσεων προς τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Η κοινωνία αντιμέτωπη με το νέο status αντιδρά και εμπεριέχει μια αρνητική διάσταση, γιατί οι πολίτες και οι κάτοικοι δεν γνωρίζουν την ταυτότητα των ξένων. Κατά τη γνώμη μου οι πολιτικές μετανάστευσης θα πρέπει να σχεδιάζονται και να εφαρμόζονται με την ενεργό συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Οι τοπικές αρχές είναι υπεύθυνες για ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών και δραστηριοτήτων και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των μεταναστών-προσφύγων και των πολιτών της χώρας υποδοχής. Σε πολλά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει μειωθεί η κλίμακα των δημόσιων δαπανών και οι κυβερνήσεις διαθέτουν λιγότερους πόρους για την επίλυση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων των μεταναστών, τα οποία ανατίθεται στις μη κυβερνητικές οργανώσεις, τις γνωστές ΜΚΟ. Η αποδοχή ή όχι των ξένων από τον γηγενή πληθυσμό ποικίλλει, λιγότερα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι μετανάστες που είναι χριστιανοί, ενώ περισσότερα προβλήματα αποδοχής οι μετανάστες άλλων θρησκειών. Σε σχέση με τη μετανάστευση και τη θρησκεία, πρωτεύοντα ρόλο παίζει η ελληνική εθνική ορθόδοξη ταυτότητα. Αυτό το χαρακτηριστικό οδηγεί στη διάκριση ανάμεσα σε «εμάς» και τους «άλλους». Η θρησκεία αποτελεί ένα κατ’ εξοχήν αξιακό σύστημα και αγγίζει κοινωνικές ομάδες, συνεπώς είναι ένας από τους παράγοντες που δύσκολα αλλάζουν. Γίνεται φανερό ότι η ενσωμάτωση των μουσουλμάνων μεταναστών καθίσταται προβληματική, έχοντας υπόψιν το μεγάλο ποσοστό της χριστιανικής κοινωνίας. Και ενώ η Ελλάδα μετατρέπεται σε χρόνο ρεκόρ από χώρα αποστολής σε χώρα υποδοχής, η "ισλαμοφοβία" στρέφεται ενάντια σε ανθρώπους μουσουλμανικής πίστης ή γενικότερα, ενάντια στο Ισλάμ, ανεξάρτητα από τον βαθμό πίστης ή τον ειδικό ισλαμικό προσανατολισμό στον οποίο ανήκουν. Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, ως σταυροδρόμι τριών ηπείρων, ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, Βορρά και Νότο, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Σύμφωνα με το σύστημα Δουβλίνου από τη στιγμή που τα στοιχεία ενός μετανάστη καταγράφονται στο Eurodac, που αποτελεί σύστημα λήψης δακτυλικών αποτυπωμάτων, ο μετανάστης και πρόσφυγας είναι υποχρεωμένοι να παραμείνουν στη χώρα εισόδου. Έτσι πρέπει να σκεφτούμε τι τελικά πρέπει να αλλάξει πρώτα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις συνθήκες που έχουμε υπογράψει και μετά να μπορέσουμε να χαράξουμε εθνικές στρατηγικές.

Από τον Αστέριο Γερογιάννη, σκηνοθέτη