άλλοτε έχω γράψει, ζούμε σε μία εποχή γενικών αναστατώσεων και ανακατατάξεων. Σε μία εποχή που έζησε δύο παγκόσμιους πολέμους και έναν εμφύλιο, στη διάρκεια των οποίων πολλά συνέβησαν και πολλά άλλαξαν, όσον αφορά στις συνθήκες ζωής των ανθρώπων. Το πρόβλημα της αυθεντικότητας, της ακεραίωσης του ανθρώπου και της προσωπικής του ελευθερίας μέσα στον κοινωνικό ιστό, προβάλλει με τρομερή γυμνότητα. Και οι ανθρωπιστικοί θεσμοί απεδείχθησαν ανεπαρκείς να το προστατέψουν και να το οδηγήσουν στην ανατροπή των καταστάσεων που πίεζαν τον άνθρωπο και δεν τον άφηναν να κινηθεί ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα σ΄αυτούς. Το θολό κλίμα της αμφισβήτησης της αυθεντικότητας του προσώπου του ανθρώπου, με τον τελευταίο να αναζητεί να ξαναβρεί τον χαμένο εαυτό, είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί την κοινωνία. Τελικά, μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων, από τα τόσα άλλα ενδιαφέροντα που έχει η ζωή, επέλεξε και βρήκε πιο σπουδαίο το ρουσφέτι για να πορευθεί σ΄ αυτή, αν και η κοινωνία το στιγματίζει και το απορρίπτει ως μέσον ικανοποίησης κάθε ανάγκης και διεξόδου στα προβλήματά του. Αυτή η πρακτική, το ελάττωμά του αυτό, η αδυναμία του να συμμαχήσει με τις δωροδοκίες, τις οσφυοκαμψίες και τα γλειψίματα, μαρτυρούν την αδυναμία του να πορευθεί μόνος του στη ζωή και στις τυχόν δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει. Η παράκαμψη της αξιοκρατίας και της πρωτιάς στη ζωή μας με όποιον τρόπο και αν γίνεται και η παραχώρηση της θέσης στην αναξιοκρατία, μόνο κακό κάνει στη χώρα και σ΄ αυτούς που την εγκολπώνονται. Το ρουσφέτι στη χώρα μας είναι φαινόμενο καθημερινό. Η πλειονότητα του λαού ζει και αναπνέει με αυτό. Έχει λάβει διαστάσεις εκρηκτικές. Και κανείς, όπως φαίνεται, δεν έχει τη δύναμη, το θάρρος και την τόλμη να αναμετρηθεί μαζί του. Ελπίδες και οράματα των ανθρώπων στηρίζονται σ΄αυτό. Η πλειονότητα του λαού, προσδοκά η επίλυση των προβλημάτων του να γίνει μέσου αυτού και μόνο. Ξεχνώντας συνειδητά τα απαράδεκτα, τα μονόχνοτα και αυτάρεσκα αιτήματα που έχει στο νου μας και την καρδιά μας, η αρρωστημένη βούλησή μας, με σύμμαχο το ρουσφέτι, κινούμε γη και ουρανό για την ικανοποίησή τους, αν και γνωρίζουμε, ότι δεν δικαιούμαστε να γευτούμε αυτήν την καταξίωση και τη χαρά. Επιμένουμε σ΄ αυτό για να εκμεταλλευτούμε με τρόπο διακρατικό και αριστοτεχνικό κάτι που δεν μας ανήκει. Αλλά ανήκει σ΄ αυτούς που βρίσκονται πλάι και γύρω μας, αλλά δεν μπορούν να έχουν ισότητα κοινωνίας και διάλογο ίσης μεταχείρισης. Η εποχή μας δίδει προτεραιότητα στην αξία του ανθρώπου. Σεβασμό στο πρόσωπό του. Αξιοποίηση των έμφυτων χαρισμάτων του. Οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι εκείνοι που ξεχνούν τα παραπάνω και προσφεύγουν στη φαυλοκρατία και στην ανομία, προκειμένου να επιπλέουν στην επικαιρότητα, αν και δεν τη δικαιούνται. Οι διακρίσεις κλιμακώνουν τους ανθρώπους, όχι ανάλογα με τα προσόντα και τις δυνατότητες που έχει ο καθένας τους, αλλά σύμφωνα με τα συμφέροντα των «τσιανακογλυφτών», των «ρουσφετολόγων», των εκμεταλλευτών των αγνών και καθαρών ανθρώπων. Η ρουσφετολογία είναι ασθένεια. Πυορροούσα πληγή που κατατρώγει όλα τα υγιή κύτταρά μας. Επιβραβεύει τις ανισότητες και κινείται μακριά από τον χώρο της εντιμότητας και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Αλλοιώνει την ορθή πορεία στη ζωή μας και μας σπρώχνει στην απολυτότητα του ατομισμού μας και του σαρκίου μας. Ο εθισμός αυτός του ανθρώπου στο ρουσφέτι, είναι χειρότερος εκείνου της χρήσεως του τσιγάρου. Πολλοί είναι εκείνοι που θέλησαν να αποκοπούν απ΄ αυτόν, είτε με τη θέλησή των είτε με τη ράβδο του νόμου, αλλά δεν μπόρεσαν. Πολιτεία και θεσμοί που θέλησαν να βάλλουν τέλος σ΄αυτόν, απέτυχαν. Οι προσδοκίες του ελληνικού λαού ποτέ δεν ήταν θετικές ή αισιόδοξες. Η παλαιά και η πρόσφατη εμπειρία δεν άφηναν κανένα περιθώριο και καμία ελπίδα για κάτι τέτοιο. Η αναστροφή του αρνητικού αυτού κλίματος κανένας δεν μπόρεσε να το ενστερνισθεί και το εφαρμόσει μέχρι σήμερα. Αλλά και κανένας δεν πίστεψε ποτέ ότι μπορεί να καταπολεμήσει το ρουσφέτι. Να αφυπνίσει συνειδήσεις. Να δώσει ένα άλλο μήνυμα ζωής στην κοινωνία. Να καταθέσει τέτοια ερεθίσματα που θα εξαφάνιζαν το ρουσφέτι και θα επέφεραν την αναγέννηση της κοινωνίας. Μια κοινωνία κλεισμένη μέσα στον εαυτό της, που δεν ενδιαφέρεται, παρά για τα άμεσα και βραχυπρόθεσμα συμφέροντα της που δεν αισθάνεται καμία ευθύνη για το παρελθόν και για το μέλλον, δεν μπορεί να είναι σε θέση να καταπολεμήσει το ρουσφέτι. Το σχολείο είναι η μόνη ελπίδα μας που μπορεί να πολεμήσει και σιγά σιγά να εξαφανίσει το ρουσφέτι. Από εκεί πρέπει να αρχίσει κάθε προσπάθεια. Οι δάσκαλοι με εντιμότητα, ειλικρίνεια και ανδρισμό έχουν υποχρέωση να αρπάξουν στα χέρια τους τις αγνές ψυχές των παιδιών και τις ανεβάσουν στον ουρανό. Στη μουσική, στην άθληση, στην ποίηση, στη δημιουργία. Σε άλλη ποιότητα ζωής. Και τότε το ρουσφέτι δεν θα έχει θέση στη ζωή μας.

Από τον Αθανάσιο Στ. Φώτο, επί τιμή δικηγόρο