Οχυρώνονται μέσα στο… ντουμάνι, κρατάνε στο ένα χέρι την κούπα του καφέ και στο άλλο το τσιγάρο και προβάλλουν, ως επιχείρημα, την άποψη πως καφές χωρίς τσιγάρο δεν γίνεται… Αυτό ακριβώς το ίδιο υποστήριζε και ο τροβαδούρος των δεκαετιών 1950-1960 Τώνης Μαρούδας, στο τραγούδι του:

Το τσιγάρο μου σε μια γωνιά φουμάρω

και τραβάω και καφέ μια ρουφηξιά

που μ’ αυτά τα δυο καλμάρω

τη σκληρή μου μοναξιά (δις).

Με καφέ και με τσιγάρο

κάθε πίκρα μου καλμάρω (δις).

Αλλά, ας σοβαρευτούμε τώρα κι ας μιλήσουμε για τον καπνό, για το κάπνισμα και τις ολέθριες συνέπειες του καπνίσματος. Πεντακόσια χρόνια πριν την ανακάλυψη της Αμερικής, ένα ταπεινό φυτό με μεγάλα μυτερά φύλλα, ο καπνός, με το πέρασμα των αιώνων, παρά τις μακρές περιόδους απαγορεύσεων, έμελλε να γίνει η μάστιγα της ανθρωπότητας. Από τους ιθαγενείς των νησιών της Αμερικής, του λεγόμενου Νέου Κόσμου, οι οποίοι στις τελετουργίες τους εισέπνεαν τον καπνό που καιγόταν ή τον μασούσαν για «θεραπευτικούς λόγους», πέρασε στην Ευρώπη από τους άνδρες της συνοδείας του Χριστόφορου Κολόμβου και σιγά σιγά άρχισε να καλλιεργείται συστηματικά. Και ο Ζαν Νικό (Jean Nicot), εξ ου και νικοτίνη, πρεσβευτής της Γαλλίας στην Πορτογαλία, καπνό έστειλε για θεραπευτικούς λόγους στη βασίλισσά του, την Αικατερίνη των Μεδίκων, το 1566, που έπασχε από ημικρανίες. Ο ίδιος ο Κολόμβος, για το «διαβολικό αυτό φυτό», ενώ βρισκόταν στο Σαν Σαλβαντόρ, γράφει κάπου: (…) Μου προσφέρθηκαν, ως δώρο, μερικά αποξηραμένα φύλλα (καπνού), που ανέδιδαν ένα χαρακτηριστικό ιδιάζον άρωμα…

Σκύβοντας λίγο πάνω στην παγκόσμια λογοτεχνία, καλό είναι να θυμηθούμε τι συμβούλευε, ο γιατρός στο επάγγελμα, Α. Τσέχωφ (1860-1904), στο μονόπρακτο θεατρικό έργο του, «Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού».(…) «Ο καπνός εμπεριέχει φοβερό δηλητήριο, για το οποίο δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να καπνίζετε. Αντιθέτως, ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Ονορέ ντε Μπαλζάκ (1799-1850), κάπνιζε αρειμανίως αργιλέ, στον οποίο μυήθηκε από τη συγγραφέα Γ. Σάνδη και έπινε μεγάλες ποσότητες καφέ, για να μπορεί να δουλεύει τα γραπτά του μόνο τις νύχτες.

Εκείνα τα χρόνια της άγνοιας του κινδύνου και των συγκεκριμένων βλαβών που επιφέρει το κάπνισμα στον ανθρώπινο οργανισμό, αυτός που δεν κάπνιζε, θεωρούνταν από τους καπνιστές… εξωγήινος. Τότε ήταν που άνθισε η καπνοκαλλιέργεια, χτίστηκαν μεγάλες καπναποθήκες και τα εργοστάσια τσιγάρων δεν πρόφταναν να τα πακετάρουν, ενώ η Πολιτεία δεν έβλεπε και πολύ μακριά, και τυφλωμένη από την κάπνα των καπνιστών, μόνο εισέπραττε τον υπερβολικό φόρο.

Πάει καιρός τώρα που πάνω σε κάθε πακέτο τσιγάρων αναγράφονται, μέσα σε μαύρο πλαίσιο, οι κίνδυνοι και οι ολέθριες συνέπειες του καπνίσματος στον οργανισμό του ανθρώπου, αλλά οι καπνιστές, είτε δεν έχουν τη δύναμη να απαλλαγούν απ’ αυτό ή αρνούνται από σνομπισμό ή δεν πιστεύουν ότι πράγματι κινδυνεύουν και συνεχίζουν...

Είναι γνωστές λίγο πολύ οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος που αφορούν τους ενεργητικούς αλλά και τους παθητικούς καπνιστές, οι οποίοι εισπνέουν άθελά τους, όταν βρίσκονται στον ίδιο χώρο, τον καπνό τους. Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι καπνιστές, μαζί και οι παθητικοί καπνιστές, προέρχονται από προσβολή του καρδιοαναπνευστικού (έμφραγμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καρκίνος του πνεύμονος κ.ά.), του ουροποιογεννητικού συστήματος (καρκίνος ουροδόχου κύστεως, μήτρας) κ.λπ.

Σύμφωνα με εκτίμηση του Παγκόσμιου Οργανισμού υγείας (ΠΟΥ), το κάπνισμα προκαλεί τουλάχιστον 25 απειλητικές για τη ζωή ασθένειες, αφού ο καπνός, εκτός από τη νικοτίνη που είναι εθιστική αλά όχι καρκινογόνος, περιέχει περισσότερες από 250 καρκινογόνες ουσίες.

Το ερώτημα είναι ένα: Μπορεί ο καπνιστής, ακόμα και ο εθισμένος στη νικοτίνη -βασικό συστατικό του καπνού- να σταματήσει το κάπνισμα; Πόσο δυνατός αισθάνεται και πόσο πιστεύει στον εαυτό του; Είναι έτοιμος για την «έξοδο», μέσα από ένα νέο σχέδιο ζωής (plan of life); Μπορεί να «κοιτάξει» τον εαυτό του, πώς θα είναι στο άμεσο και στο απώτερο μέλλον;

Από τον Τάσο Πουλτσάκη