Ασφαλώς και η οικονομική ανάπτυξη είναι κάτι πολύ σημαντικό. Πόσο μάλλον για μία χώρα σαν την Ελλάδα, που τα τελευταία 10 χρόνια όλα άλλαξαν προς το χειρότερο και οι δείκτες κατρακύλησαν. Αν δεν έρθει όμως πρωτίστως η ‘’πνευματική ανάπτυξη’’, τότε νομίζω πως οποιαδήποτε άλλη μορφή, θα είναι άνευ αποτελέσματος.
Η παιδεία ενός λαού ξεκινά και τελειώνει στον τρόπο που συμπεριφέρεται στα δύσκολα. Αναφέρομαι στην κοινωνική του παιδεία αρχικά και όχι την Πανεπιστημιακή. Άλλωστε τα Πανεπιστήμια και τα κορυφαία επαγγέλματα γέμισαν με απαίδευτους και ημιμαθείς, κατόχους πολλών πτυχίων. Δεν απαξιώνω τις σπουδές κανενός, αλλά για να αναφερθώ στην επιστήμη μου, αν με ρωτούσε κάποιος τι θεωρώ πιο σημαντικό για μένα, ένα πτυχίο Νομικής ή ένα πτυχίο ‘’κοινωνικής παιδείας’’ με κέρδος τους τρόπους συμπεριφοράς και τον σεβασμό στα όρια του άλλου, τότε σίγουρα θα προτιμούσα το δεύτερο. Δεν χρειάζεται άλλωστε κάποιο πτυχίο πανεπιστημίου, προκειμένου να μάθω να σέβομαι τις ανάγκες ενός ανθρώπου με αναπηρία, τα δικαιώματα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, να μην παρκάρω το αυτοκίνητό μου οπουδήποτε θέλω, μη ακολουθώντας τους κανόνες, να σηκωθώ στο λεωφορείο ή το μετρό για να καθίσει μία εγκυμονούσα ή ένας ηλικιωμένος. Και όμως, όλα αυτά στις ημέρες μας αντί να αποτελούν το αυτονόητο και δεδομένο, έχουν καταντήσει ως ενδεχόμενο.
Ανέκαθεν πίστευα ότι η οικογένεια είναι ο πλέον σπουδαίος πυλώνας του κοινωνικού μας οικοδομήματος. Δυστυχώς το σχολείο αλλά και η ανώτατη εκπαίδευση, έχουν χάσει από καιρό τους ρόλους και τους στόχους τους. Οι γονείς είναι οι κύριοι υπεύθυνοι, ούτως ώστε ένα παιδί να μπορέσει να αναπτύξει δεξιότητες, που έχουν να κάνουν κυρίως με τη συμπεριφορά και την κοινωνική του εξέλιξη.
Η καλλιέργεια κοινωνικής παιδείας και ο σεβασμός στο δικαίωμα του συνανθρώπου μου, να απολαμβάνει ισότιμα την καθημερινότητά του, είναι δείκτης κοινωνικής προόδου, πολιτισμού και ανθρωπιάς. Είναι ο στόχος, που πρέπει να πετύχει αρχικά η οικογένεια για ένα παιδί και στη συνέχεια η πολιτεία, αν θέλει να περηφανεύεται για τις ευαισθησίες της. Έχω μιλήσει κατ’ επανάληψη για τη μεγάλη μεταρρύθμιση στην παιδεία μας, που θα πρέπει να ξεκινήσει από το νηπιαγωγείο και να καταλήξει στο Πανεπιστήμιο. Εμείς δυστυχώς διαχρονικά έχουμε την τάση να πηγαίνουμε ανάποδα.
Οι περισσότεροι υπουργοί Παιδείας από τη μεταπολίτευση και μετά, επιδίωξαν να αναδείξουν το όποιο μεταρρυθμιστικό προφίλ τους, προτάσσοντας αποκλειστικά δύο θέματα: τις εισαγωγικές εξετάσεις και τον νόμο-πλαίσιο για τα ΑΕΙ. Δυστυχώς διέλαθε την προσοχή τους το γεγονός, ότι η όποια εκπαίδευση ξεκινά από την προσχολική αγωγή, και συνεχίζεται διά βίου. Ελάχιστοι ασχολήθηκαν με ζητήματα εκπαιδευτικής καθημερινότητας, αξιακού κώδικα και σχολικών συμπεριφορών. Πόση σημασία έχει για τους μαθητές ενός ακριτικού σχολείου ο μεταρρυθμιστικός οίστρος της εκάστοτε κυβέρνησης, όταν το σχολείο τους δεν διαθέτει δάσκαλο, μπάρα αναπήρων, δεν θερμαίνεται ή λαμβάνουν τα βιβλία με καθυστέρηση.
Ασφαλώς η σχολική και η πανεπιστημιακή παιδεία είναι σπουδαία για κάθε άνθρωπο. Μία πολιτεία που σέβεται και προστατεύει τις νεότερες γενιές, οφείλει να αποδείξει στην πράξη ότι κατατάσσει το σχολείο και το πανεπιστήμιο και την ανάγκη της διακίνησης ελεύθερων ιδεών αλλά και παραγωγής ουσιαστικής γνώσης, στις άμεσες προτεραιότητες και στόχους της. Γιατί μόνο αν θωρακίσουμε την παιδεία μας προς όφελος των νεότερων γενιών, θα μπορέσουμε ως χώρα να έχουμε παρόν και το κυριότερο μέλλον.
Τα όρια συνεπώς μεταξύ κοινωνικής και πανεπιστημιακής παιδείας είναι στενά και καθορισμένα. Η σπουδαιότητα και των δύο εξίσου μεγάλη. Θα έλεγα μάλιστα ότι το ένα είδος παιδείας συμπληρώνει το άλλο. Μόνο όταν χτίσει ένας άνθρωπος ισομερώς πάνω και στα δύο, μπορεί να περηφανεύεται για την ύπαρξη και την παρουσία του, σε μία σύγχρονη κοινωνία γεμάτη απαιτήσεις. Οι καιροί που διανύουμε συνεπώς είναι πράγματι απαιτητικοί και οι νέες κοινωνικοπολιτικές προκλήσεις μεγάλες. Όποια πολιτική κι αν εφαρμόσει μία πολιτεία, ένα είναι βέβαιο. Βασικός πυλώνας προόδου για την Ελλάδα ήταν, είναι και θα είναι πάντα η παιδεία της. Και αυτό επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την καλλιέργεια υγιούς κουλτούρας για κάθε πολίτη. Άλλωστε οι Αρχαίοι Έλληνες δεν μιλούσαν ποτέ για πολιτισμό αλλά για παιδεία.
Όση ζημία κι αν προκαλέσει μία κυβέρνηση, σε διάφορους τομείς της πολιτικής, αυτή είναι ανατάξιμη. Η ζημία όμως στον τομέα της παιδείας είναι πλήρως καταστροφική, διότι συνθλίβει τον σκληρό πυρήνα της πολιτιστικής ταυτότητας ενός έθνους. Σκοτώνει τον σπόρο, που είναι η νέα γενιά. Εκφυλίζοντας τον αξιακό κώδικα κάθε ανθρώπου, δεν κλονίζεται απλά η ελπίδα ανάκαμψης μίας οικονομίας, αλλά υπονομεύεται η ίδια η ύπαρξη της χώρας, στο μέλλον. Όπως έλεγε ο Διογένης ‘’Η παιδεία για τους νέους είναι σωφροσύνη, για τους φτωχούς πλούτος και για τους πλούσιους στολίδι.’’ Ας μην ξεχνούμε, συνεπώς, ότι όλα τελικά είναι ζήτημα παιδείας.
Από τον Βάσο Π. Καραμπίλια, δικηγόρο Αθηνών, μέλος του μητρώου στελεχών της Ν.Δ., επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή των Ελλήνων
