Οι προσπάθειές της να περιθάλψει τους στρατιώτες στον πόλεμο της Κριμαίας την έκαναν γνωστή στον κόσμο ως «Αγγελο της Κριμαίας». Πέρασε στο μυαλό μου όμως και οι Ελληνίδες νοσηλεύτριες σ’ όλους τους πολέμους που διαδραματίστηκαν στην πατρίδα μας, στάθηκαν δίπλα στους τραυματίες και αρρώστους που πονούσαν και υπέφεραν στο κρεβάτι του νοσοκομείου. Πρόσφατο παράδειγμα στις ημέρες μας είναι η πανδημία του κορονοϊού. Το νοσηλευτικό προσωπικό των υγειονομικών μονάδων στάθηκε ηρωικά και με υπεράνθρωπες προσπάθειες, με θάρρος και αυταπάρνηση έδωσαν ό,τι ωραιότερο είχαν στην καρδιά τους.
Ο Διονύσης Πύρρος ως ιατρός στα χρόνια της δουλείας ήταν, όπως έγραψε ο ακαδημαϊκός Μαρίνος Γερουλάνος (πρακτικά Ακαδημίας Αθηνών 1940 σελ. 221) «ενθουσιώδης ήρωας της Επαναστάσεως όστις ως ιατρός στην Πελοπόννησον και νήσους περιεχόμενος, τας σωματικάς του λαού παθήσεις εθεράπευσε και εις την ψυχήν το βάλσαμο της ταχείας του Εθνους αποκαταστάσεως ενέχεεν».
Υπήρξε το κυρίως υγειονομικό πρόσωπο της επανάστασης του 1821 και όπως θα λέγαμε σήμερα, ο γενικός Αρχίατρος των αγωνιζομένων Ελλήνων.
Εκπαίδευσε πολλούς και ποικίλους πρακτικούς ιατρούς που λέγονταν καλογιατροί, κομπογιανίτες, σπαζογιατροί (ορθοπεδικοί) εξασκώντας έτσι όσους το επιθυμούσαν σε επιστημονική βάση. Ο Πύρρος σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Παβίας και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Ιατρικής και Χειρουργικής (1807-1813).
Εκείνο όμως που δεν είναι γνωστό και αποκαλύπτουμε σήμερα είναι ότι ο Διονύσιος Πύρρος εκπαίδευσε την πρώτη Ελληνίδα νοσοκόμα-νοσηλεύτρια, την Ελένη «Βάσσου Μαυροβουνιώτου» που πρέπει να θεωρείται η πρώτη αδελφή νοσοκόμα. Εκπαιδεύτηκε ιατρικώς και χειρουργικώς και με τη σειρά της εκπαίδευσε άλλες γυναίκες να περιποιούνται τα τραύματα των αγωνιστών του 1821.
Αλλά ας δώσουμε τον λόγο στον καθηγητή της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Γεώργιο Αντωνακόπουλο -τώρα συνταξιούχο- που στο συνέδριο που έγινε στη γενέτειρά του Δ.Π. Καστανιά του Ασπρόπυργου (31/7/1990) έκανε μια σύντομη αναφορά στο έργο του:
Η συμβουλή του Διον. Πύρρου στην Επανάσταση υπήρξε σημαντική και ποικιλότροπη. Μεταξύ των ασθενών του περιλαμβάνονται ο εθνομάρτης Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ και ο Τεσερφάτση Εφέντης, ο οποίος του διερμήνευσε να φύγει από την Πόλη όταν κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις ο Δ.Π. προσέφερε τις Ιατρικές του γνώσεις αγόγγυστα, σύμφωνα με τον όρκο του Ιπποκράτη. Όταν ξέσπασε η επιδημία της πανώλης αμέσως μετά την άλωσή της από τους Έλληνες, έτρεξε στην Τρίπολη της Αρκαδίας όπου όπως ο ίδιος αναφέρει, ηγωνιζόμην να θεραπεύσω τους αδελφούς μου Χριστιανούς επειδή τότε ουδείς ιατρός ευρίσκετο εις Τρίπολην».
Τότε ενοσήλευσε και τον Γώργιον Μαυρομιχάλην ασθενήσαντα από τύφον.
Αργότερα ο Πύρρος συνέβαλε στην αντιμετώπιση επιδημίας στο Ναύπλιο όπου λόγω του συναχθέντος πλήθους «νόσος επέπεσεν δεινήν».
Στην ίδια πόλη το 1831 «δεκάτω έτει της ελληνικής ελευθερίας» τύπωσε το «Εγκόλπιον των ιατρών» περιέχουν ποικίλη ιατρική ύλη. Το εν λόγω Εγκόλπιον γνώρισε επανειλημμένες εκδόσεις, η τελευταία των οποίων έγινε στη Νέα Υόρκη το 1916.
Το 1835 ιδρύθηκε η Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, της οποίας πρόεδρος διορίστηκε ο Πύρρος, για να παραιτηθεί όμως γρήγορα βαθιά απογοητευμένος για το κλίμα που επικρατούσε στις συνεδριάσεις της (!)
Το 1837 ιδρύθηκε το Οθώνειο Πανεπιστήμιο. Κατά τα γραφόμενα του Πύρρου «τινές φίλοι μου ιατροί με επαρεκίνησαν να γράψω αναφοράν και να καταταχθώ διδάσκαλος εις ένα μάθημα των Επιστημών, να παρακαλώ τους διδασκάλους να ενδώσουν. Λοιπόν μήτε αυτοί με επαρακάλεσαν, μήτε εγώ επαρακάλεσα αυτούς και ούτως έμεινα έξω...».
Η νεοελληνική πραγματικότητα απογοήτευσε και τότε -όπως και σήμερα- τους υψηλόφρονες και τους άξιους!
Η γενέτειρα του Πύρρου Καστανιά Καλ/κας στις 31-2-1999 τίμησε τον Διονύσιο Πύρρο με την ανέγερση της προτομής του παρουσία του Μακαριστού Μητροπολίτη Σταγών και Μετεώρων Σεραφείμ. Το ίδιο να κάνει στο εγγύς μέλλον και η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στήνοντας στα προπύλαιά της τον ανδριάντα του. Μορφές όπως αυτή του Διονυσίου Πύρρου του Θεσσαλού πολλά έχουν να διδάξουν και στους διδάσκοντες και στους διδασκόμενους.

Από τον Στέφανο Μιστάρα
Φυσικό-Ιστοριοδίφη