χωρά ο νους. Τις ώρες που δεν ήμουν σχολείο και δεν διάβαζα, τις περνούσα με τον παππού μου που είχε ένα σπιτάκι στην άκρη της πόλης και προς τη μεριά του ποταμού. Τον παππού μου τον έλεγαν Γιουσούφ και ήταν σοφός. Κάθε μέρα με περίμενε να τελειώσω τα μαθήματά μου και μετά μαζί βγάζαμε τα λίγα πρόβατά του να βοσκήσουν. Τα πηγαίναμε στον ποταμό που είχε πλούσιο χορτάρι, τα άφηνε ελεύθερα, κι εμείς στρώναμε ένα χαλάκι, βάζαμε πάνω το τσάι, χουμπζ*, τυρί, καρύδια και άλλα καλούδια και καθόμασταν μέχρι ο ήλιος να δώσει τη θέση του στη Σελήνη κι αυτή να κάτσει καλά στο στέμμα του ουρανού. Μου έδειχνε τα αστέρια και μου μιλούσε γι’ αυτά. Και μέσα από τα αστέρια άκουσα τις πιο ωραίες ιστορίες της ζωής μου. Ιστορίες για τον κόσμο, τους γείτονές μας τους Ιρακινούς, τη γιαγιά μου που δεν γνώρισα, και πολλά παραμύθια. Μερικές φορές μόνο μου μιλούσε για έναν πόλεμο που διήρκεσε λίγο και η χώρα μας τον είχε χάσει. Τότε μόνο τα κατάμαυρα, καλοσυνάτα και πάντα γελαστά μάτια του γίνονταν ευθείες γραμμές και άδειαζαν. Zητούσε τότε από τον Θεό κι από τον προφήτη του να δώσουν και να μην ξαναζήσει η χώρα πόλεμο. Ο κόσμος έλεγε ότι τα μάτια τού παππού μου τα είχα κι εγώ. Δεν ξέρω τι εννοούσαν, ίσως ότι και τα δικά μου ήταν μαύρα σαν το σκοτάδι ή ότι πρόδιδαν πάντα αυτό που σκεφτόμουν.
***
Το όνομά της είναι Λάιλα. Στη γλώσσα σας σημαίνει νύχτα. Στις όχθες του ποταμού την είχα πρωτοδεί. Ήταν το πιο όμορφο δημιούργημα που είχα αντικρίσει ποτέ στη ζωή μου. Η επιδερμίδα της είχε το χρώμα του σταριού λίγο πριν το κόψει ο αγρότης, και τα μαλλιά της ήταν κατάμαυρα και έλουζαν τους αγαλματένιους ώμους της. Οι καθημερινές βόλτες με τον παππού μου από τη στιγμή που την είδα απέκτησαν άλλο νόημα και στα παραμύθια που μου διηγούνταν, οι όμορφες πριγκίπισσες και οι νεράιδες είχαν πάντα το πρόσωπό της. Πρώτη φορά μου μίλησε όταν τρέχοντας να προλάβει τις κατσίκες που φυλούσε, έπεσε πάνω μου. Φυσικά και δεν μου ζήτησε συγγνώμη, μόνο με αγριοκοίταξε και συνέχισε το τρέξιμο. Από κείνη τη στιγμή η Λάιλα δεν έφυγε ποτέ από το μυαλό μου. Το σπίτι της ήταν κοντά στο σπίτι του παππού, κι όλο δικαιολογίες έβρισκε ο καλός μου ο Γιουσούφ να με στέλνει στον πατέρα της, να ζητάω διάφορα πράγματα κι έτσι να τη βλέπω. Τα μάτια μου μαρτυρούσαν τον πόθο μου γι’ αυτή και ο παππούς μου με αγαπούσε πάρα πολύ. Στις όχθες του ποταμού έσμιξαν για πρώτη φορά τα χείλια μας κι από τότε κι οι ζωές μας. Ηξερα από τότε ότι με τη Λάιλα θα είμαστε μαζί μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος.
***
Το όνομά του είναι Άντελ. Στη γλώσσα σας σημαίνει δίκαιος. Είχε το όνομα του πατέρα μου και ήταν ο καρπός της ένωσής μου με τη Λάιλα. Φοιτητές ακόμη ήμασταν όταν γεννήθηκε. Εγώ στο τέταρτο έτος του Οικονομικού Πανεπιστημίου και η Λάιλα στο δεύτερο έτος της Νομικής. Η Λάιλα είχε οργανωθεί στο φοιτητικό κίνημα και ζητούσε με πάθος μεταρρυθμίσεις. Μετά την επανάσταση του 2011 έκρινε ως υπέρτατο καθήκον της την αντίσταση ενάντια στην αναπτυσσόμενη δικτατορία όπως έλεγε. Το πρωί στη Νομική σχολή με τον Άντελ στον μάρσιπο να ακούει κι αυτός αγόγγυστα τις νομικές παραδόσεις και το απόγευμα, χωρίς τον μικρό της πρίγκιπα πια, στους δρόμους και σε σπίτια να συζητάει με πάθος για τον τρόπο αντίδρασης που θα έπρεπε να ακολουθήσει το κίνημα. Η κυβέρνηση όμως δεν αστειευόταν κι εγώ το ήξερα αυτό, δεν ήταν λίγοι οι αντιδρώντες φοιτητές που εξαφανίζονταν. Κι έτρεμα μήπως τη χάσω, έτρεμα κάθε λεπτό που έλειπε από το σπίτι, έτρεμα κάθε φορά που άκουγα σειρήνα, έτρεμα κάθε φορά που άκουγα στις ειδήσεις για επέμβαση της αστυνομίας για να «διαλύσει συγκεντρώσεις τρομοκρατών». Αλλά μετά ερχόταν αυτή στο σπίτι, με κοιτούσε βαθιά στα μάτια, χάιδευε τα μαλλιά του Άντελ και μετά τα δικά μου, μου ψιθύριζε στο αυτί «μην φοβάσαι, εμένα δεν μπορούν να με αγγίξουν, δεν μπορούν να βλάψουν την ιδέα της δικαιοσύνης», κι αφού έβαζε τον Άντελ για ύπνο χανόμασταν στο αποχαυνωτικό σπιράλ του έρωτα. Η Λάιλα παρέδιδε μαθήματα αγγλικών σε συμφοιτητές της, βοηθώντας στα οικονομικά μας που κατά βάση είχαν ως πηγή εσόδων τη μηνιαία συνδρομή του πατέρα μου, βέβαια τις περισσότερες φορές δεν έπαιρνε λεφτά, αφού της ήταν τρομερά δυσάρεστο να πληρώνεται από «αδέρφια» της. Για ένα καινούριο μάθημα αγγλικών θα έφευγε εκείνο το απόγευμα της Τρίτης. Ένας φοιτητής από την Ιατρική ήθελε να πάρει το πτυχίο των Αγγλικών και ήταν διατεθειμένος να την πληρώσει αδρά προκειμένου να τον βοηθήσει να τα καταφέρει. Το ραντεβού ήταν στην άλλη πλευρά της πόλης, μακριά από τα πανεπιστήμια και μακριά από το σπίτι μας. Χαιρέτησε τον Άντελ που γκρίνιαζε από το πρωί και μου έδωσε ένα πεταχτό φιλί στο στόμα. Ηταν το τελευταίο που θα μου έδινε ποτέ. Δεν την ξαναείδα. Μάταια την αναζητούσα επί μήνες, ο αριθμός του κινητού του φοιτητή που θα παρέδιδε τα μαθήματα δεν λειτουργούσε και κανείς δεν την είχε δει στη γειτονιά που θα πήγαινε. Το πένθος και ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε στη χώρα δεν μας άφηναν άλλη επιλογή, θα φεύγαμε.
***
Το όνομά του είναι Τζαφάρ. Στη γλώσσα σας σημαίνει ρεύμα. Αυτός ανέλαβε να τα κανονίσει όλα. Το καραβάνι που θα μας πήγαινε στα τουρκικά σύνορα, το άλλο που θα μας έπαιρνε από κει και θα μας πήγαινε στα παράλια της Τουρκίας στη Μεσόγειο, και τη βάρκα που θα μας περνούσε απέναντι στην Ελλάδα. Εκεί θα έβρισκα έναν ξάδερφό μου που είχε παντρευτεί Ελληνίδα και έμενε εδώ και πάρα πολλά χρόνια σε μια πόλη στο κέντρο της χώρας. Πούλησα ό,τι είχα και δεν είχα, έκρυψα τα κοσμήματα της Λάιλα που δεν είχα τη δύναμη να εκποιήσω και τα λεφτά σε μια ειδική θήκη στη ζώνη μου και ξεκινήσαμε. Δύο μέρες ήταν η διαδρομή από τα σύνορα μέχρι τη θάλασσα και την κάναμε πάνω σε ένα άβολο παμπάλαιο καμιόνι που δεινοπαθούσε σε κάθε ανηφόρα και σφίγγαμε τα δόντια μας σε κάθε κατηφόρα. Στο φορτηγό ήμασταν στριμωγμένοι 20 άνθρωποι, κι εγώ είχα τον Άντελ στην αγκαλιά που η απουσία της μάνας τον είχε κάνει ένα ήσυχο, σχεδόν αμίλητο αγόρι. Μπόχα, νεύρα, ματιές όλο ένταση και καβγάδες. Άνθρωποι που πριν το ταξίδι ήταν ευγενείς και χαμογελαστοί, είχαν μετατραπεί σε οξύθυμα ζώα έτοιμα να αρπαχτούν με την παραμικρή αφορμή. Φυσικά το φαγητό που μας παρείχε ο Τζαφάρ ήταν ελάχιστο και αποτελούνταν από ξερό ψωμί, τσάι και κονσέρβες με φασόλια, ούτε για τον μικρό μου δεν είχε φροντίσει όπως μου είχε υποσχεθεί. Μούλιαζα το ψωμί στο τσάι και του έδινα μικρές μπουκιές, ενώ πιο πριν του έδινα να πιει πολύ νερό για να φουσκώνει η κοιλίτσα του και να μετριάζει λίγο την αίσθηση της πείνας. Το φορτηγό μάς άφησε αχάραγα σε μια παραλία κοντά σε μια πόλη που οι ντόπιοι την έλεγαν Τσεσμέ, το κρύο τσουχτερό και ο αέρας λυσσομανούσε. Δεν πίστευα ότι θα ξεκινούσαμε ιδίως όταν είδα τη βάρκα που θα ταξιδεύαμε. Κι όμως, ξεκινήσαμε. Σε μια βάρκα που έπαιρνε με το ζόρι 8 με 10 άτομα, εμείς ήμασταν πάνω από 20. Μέχρι το νησί απέναντι ήταν λιγότερο από μια ώρα κι έτσι δεν θα έπρεπε να ανησυχούμε λέγαμε, αντλώντας δύναμη ο ένας από τον άλλο. Τα κύματα τεράστια, είχαμε γίνει μούσκεμα μέχρι το μεδούλι, και η βάρκα σαν καρυδότσουφλο χόρευε δαιμονισμένα στον ρυθμό τους. Προσπαθούσα να κρατιέμαι αλλά ήταν πολύ δύσκολο γιατί έπρεπε να κρατάω σφιχτά και τον Άντελ. Μέσα στον κρότο των κυμάτων και τον χαλασμό τον άκουσα να ζητάει τη μαμά του. Τα χέρια μου πονούσαν αφόρητα και γλιστρούσαν, ο πειρασμός να πάμε να τη συναντήσουμε όλο και μεγάλωνε στο μυαλό μου. Η ιδέα ότι έτσι έπρεπε να γίνει μου φαινόταν η πλέον λογική και απορούσα με τον εαυτό μου γιατί δεν την είχα σκεφτεί πιο νωρίς. Και λίγο πριν κλείσω τα μάτια, ανοίξω τη λαβή και απελευθερωθούμε, τους είδα. Ψαράδες με τα καΐκια τους, αψηφούσαν τον καιρό και έρχονταν προς το μέρος μας. Ηταν οι σωτήρες μας και ποτέ δεν έμαθα τα ονόματά τους.
*Χουμπζ: αραβικό είδος ψωμιού
Θανάσης Αραμπατζής - tharampa@gmail.com