Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Ανοιχτή Γραμμή για τα νερά, το περιβάλλον, τη Γεωργία στη Θεσσαλία

Δημοσίευση: 03 Ιαν 2022 19:50

Γιατί προωθούν ενεργειακό έργο στην Αμφιλοχία και κωφεύουν για την ολοκλήρωση της Συκιάς;

…Γιατί ενώ η Κυβέρνηση Μητσοτάκη στηρίζει και προωθεί το έργο αποθήκευσης ενέργειας της Αμφιλοχίας, την ίδια ώρα κωφεύει κυριολεκτικά στην αντίστοιχη πρόταση αξιοποίησης του μισοτελειωμένου ταμιευτήρα Συκιάς (Καρδίτσα) και της κατά 85% ολοκληρωμένης σήραγγας μεταφοράς νερού προς Μουζάκι, κάτι που έχει εδώ και αρκετά χρόνια προταθεί από τους ειδικούς επιστήμονες;

Και γιατί οι αρμόδιοι δεν ενημερώνουν τον Ελληνικό λαό ότι παρόμοια έργα είναι επιλέξιμα και χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. (π.χ. η Αμφιλοχία θα ενισχυθεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης με 250 εκατ. ευρώ). Μήπως τελικά πρόκειται για μια επιλεκτική αντίληψη σε βάρος της ΥΗΕ, η οποία όταν το επιθυμούν είναι «χρήσιμη» και «καθαρή» ενέργεια, ενώ όταν αντιβαίνει στα συμφέροντα που εξυπηρετούν «βλάπτει» το περιβάλλον;
Αυτό αναφέρει η Ε.Δ.Υ.ΘΕ. , απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το εάν και κατά πόσο η ενεργειακή πολιτική της χώρας συνδέεται με τα υδατικά έργα στη Θεσσαλία. Αναλυτικά:

 

ΕΡΩΤΗΣΗ της «ΕτΔ»:
Παρά την εκδήλωση της ενεργειακής κρίσης με την εκτόξευση των τιμών ενέργειας, η Κυβέρνηση επιμένει στην πολιτική τής απολιγνιτοποίησης μέσω μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με ορυκτό (φυσικό όπως λέγεται) αέριο, επικουρούμενη από ανεμογεννήτριες (Α/Γ) και φωτοβολταϊκά (Φ/Β).
Πώς το σχολιάζετε και πώς η ενεργειακή πολιτική συνδέεται με τα υδατικά έργα στη Θεσσαλία;

 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:
Μέσα στον πυρετό της πανδημίας και στον πανικό των φτωχότερων κοινωνικά στρωμάτων που επιβαρύνονται υπέρμετρα από τις υψηλές τιμές ενέργειας, ανάμεσα στις ειδήσεις αυτών των ημερών ξεχωρίζουμε δύο που αφορούν στην υδροηλεκτρική ενέργεια (ΥΗΕ) και συγκεκριμένα την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου Μεσοχωρας Τρικάλων και την έγκριση από την Κομισιόν (Ε.Ε.) της ΥΗ μονάδας αποθήκευσης ενέργειας (σύστημα άντλησης - ταμίευσης, Α/Σ) στην Αμφιλοχία.
Ο αρμόδιος υπουργός κ. Κ. Σκρέκας με ανακοίνωσή του υπερθεματίζει ως προς τα πλεονεκτήματα την ΥΗΕ γενικά και ειδικά για τη Μεσόχωρα. Μείωση εκπομπών CO2 ύψους 300.000 τόνων ανά έτος, φθηνή «πράσινη» ενέργεια, περιορισμός εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα, συμβολή στην αντιμετώπιση πλημμυρών και αλλά «πολλαπλά» οφέλη.
Βεβαίως καλώς τα επισημαίνει όλα αυτά ο Υπουργός, όμως αβίαστα προκύπτουν και ερωτήματα, όπως:
α) Γιατί αυτή η τόσο σημαντική Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας (ΑΠΕ), με τα τόσα πλεονεκτήματα, ξεχωρίζεται επιλεκτικά από άλλες ΑΠΕ (Α/Γ,Φ/Β) και βρίσκεται εκτός κυβερνητικού σχεδιασμού, όπως άλλωστε συνέβαινε και επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ;
β) Γιατί, εφόσον ισχύουν όσα αναφέρει ο υπουργός για τη Μεσοχώρα, δεν ισχύουν και για ένα ακόμα παρόμοιο ΥΗ έργο και μάλιστα θεσσαλικού ενδιαφέροντος, όπως αυτό της Συκιάς, επίσης επί του Αχελώου, λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα της Μεσοχώρας, το οποίο σημειωτέον είναι προχωρημένο στα επίπεδα του 60% (έργα πολιτικού μηχανικού) και μάλιστα με από χρόνια συμφωνημένη την αγορά του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού;
Και ειδικά η σημερινή Κυβέρνηση, γιατί επιμένει στην αποσιώπηση του θέματος αυτού και προτιμά να δέχεται τη (δίκαιη) κριτική για την εξόφθαλμη αναξιοπιστία του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη, αλλά και των Θεσσαλών πολιτικών στελεχών της ΝΔ (όπως και ο κ. Σκρέκας), που επί χρόνια εξασφάλιζαν με άνεση την υποστήριξη από τους Θεσσαλούς με ψεύτικες, όπως αποδεικνύεται, υποσχέσεις για την «εκτροπή Αχελώου»;
Όσον αφορά το νέο έργο της Αμφιλοχίας που προαναφέραμε, αυτό σχετίζεται άμεσα με τη Θεσσαλία, δεδομένου ότι πρόκειται να αξιοποιήσει τα νερά του ταμιευτήρα Καστρακίου στην Αιτωλοακαρνανία, τα οποία σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από τον (θεσσαλικό) Άνω Αχελώο, καθώς και από τα Αγραφιώτικα ποτάμια (Ταυρωπός, Αγραφιώτης κ.λπ.).
Επειδή όμως στις τοποθετήσεις μας για τα νερά, ουδέποτε υπήρξαν τοπικιστικές ή «ιδιοκτησιακές» αντιλήψεις, το κυριότερο για εμάς είναι ότι το έργο αυτό (σημ. ανήκει στην ιδιωτική εταιρεία ΤΕΡΝΑ) εξυπηρετεί την ούτως ή άλλως υπερπολύτιμη αποθήκευση ενέργειας, δηλαδή έναν τομέα που καθίσταται ιδιαίτερα κρίσιμος για όλα τα σύγχρονα ενεργειακά συστήματα.
Και εφόσον η χώρα μας, με τη γεωμορφολογία που τη χαρακτηρίζει, είναι επιδεκτική σε παρόμοια έργα αποθήκευσης ενέργειας, προκύπτει ακόμα ένα ερώτημα προς τον κ. Σκρέκα και την Κυβέρνηση Μητσοτάκη, γιατί ενώ στηρίζουν και προωθούν το έργο της Αμφιλοχίας, την ίδια ώρα κωφεύουν κυριολεκτικά στην εξίσου ενδιαφέρουσα πρόταση έργου αποθήκευσης ενέργειας με την αξιοποίηση του μισοτελειωμένου ταμιευτήρα Συκιάς (Καρδίτσα) και της κατά 85% ολοκληρωμένης σήραγγας μεταφοράς νερού προς Μουζάκι, κάτι που έχει εδώ και αρκετά χρόνια προταθεί από τους ειδικούς επιστήμονες;
Και γιατί οι αρμόδιοι δεν ενημερώνουν τον Ελληνικό λαό ότι παρόμοια έργα είναι επιλέξιμα και χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. (π.χ. η Αμφιλοχία θα ενισχυθεί μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης με 250 εκατ. ευρώ), κόντρα στον μύθο που καλλιεργείται ότι δήθεν έργα, όπως αυτά επί του Άνω Αχελώου, δεν μπορούν να τύχουν ανάλογης στήριξης;
Μήπως τελικά πρόκειται για μια επιλεκτική αντίληψη σε βάρος της ΥΗΕ, η οποία όταν το επιθυμούν είναι «χρήσιμη» και «καθαρή» ενέργεια, ενώ όταν αντιβαίνει στα συμφέροντα που εξυπηρετούν «βλάπτει» το περιβάλλον;
Κατά την άποψή μας ούτε ο «νεοφιλελεύθερος» ούτε ο «σοσιαλιστικός» δογματισμός εξυπηρετεί τα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού που συνθλίβεται οικονομικά και κοινωνικά από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση.
Είναι λοιπόν ώρα να απαιτήσουμε έναν άλλο ενεργειακό σχεδιασμό, ειδικά για τη Θεσσαλία, όπου η αξιοποίηση των υδάτων και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, όπου τα έργα συγκέντρωσης των υδάτων μπορούν να έχουν πολλαπλή σκοπιμότητα, ιδιαίτερα λόγω και των αναγκών άρδευσης στην περιοχή μας, κάτι που επηρεάζει καθοριστικά και τον διατροφικό τομέα, που και αυτός δέχεται τις καταστροφικές επιπτώσεις από την πανάκριβη ενέργεια.
Είναι επίσης ώρα να εγκαταλειφθούν οι ιδεοληψίες και τα στερεότυπα και να αποκρουστούν με αποφασιστικότητα οι δογματικοί «οραματιστές» της κατεδάφισης των έργων Άνω Αχελώου (δεξιοί, αριστεροί ή ό,τι άλλο), προχωρώντας χωρίς άλλη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση και τη λειτουργία των πολύτιμων αυτών έργων.

 

Για την Ε.Δ.Υ.ΘΕ.:
Τάσος Μπαρμπούτης, Κώστας Γκούμας

 

Οικονομικές και φιλοπεριβαλλοντικές προτάσεις για τη λίπανση των δέντρων

Γράφει ο Γιώργος Νάνος*

Σε προηγούμενο κείμενο τονίστηκε η σημασία της ορθής χωροχρονικά εφαρμογής της λίπανσης. Ως δενδροκόμος μιλάω για τη λίπανση των δέντρων.
Είμαι «μαλωμένος» με τα βασικά πλήρη λιπάσματα, γιατί όσο μπορώ να ξέρω πια (λόγω πείρας και ηλικίας), είναι εν πολλοίς άχρηστα πλην των ξηρικών δενδρώνων.
Τα βασικά λιπάσματα εφαρμόζονται τον χειμώνα για να χρησιμοποιηθούν άζωτο, φώσφορος και κάλιο όλη τη βλαστική περίοδο από τα δέντρα. Όλα ξεκίνησαν για μένα (πέρα από εξειδικευμένες σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας) το 1997, όταν στις 2 Φεβρουαρίου Ιταλός καθηγητής στη Νάουσα έβλεπε όλους τους παραγωγούς να τρέχουν με πλήρη λιπάσματα να λιπάνουν τα δέντρα τους. Και λέει χαρακτηριστικά: καλά, χαζοί είναι αυτοί και ρίχνουν τέτοια λιπάσματα (τότε το 11-15-15) τέτοια εποχή στα δέντρα, ενώ τα λιπάσματα αυτά είναι για ετήσια φυτά; Σήμερα, το ίδιο σχεδόν ισχύει, αλλά με λίγο διαφορετικά πλήρη λιπάσματα.
Ο φώσφορος αυτών των λιπασμάτων είναι ένα ανιόν, άρα για τους γνωρίζοντες, παραμένει στο εδαφικό διάλυμα και δεν διατηρείται κάπου διαθέσιμο. Αντίθετα, και στα υψηλά και στα χαμηλά εδαφικά pH, ο φώσφορος σύντομα δεσμεύεται σε αδιάλυτα άλατα, άρα γίνεται μη διαθέσιμος στο φυτό. Έτσι, η αποτελεσματικότητα χρήσης του φωσφόρου με αυτά τα λιπάσματα είναι λιγότερη του 20%! Δηλαδή στα 5 κιλά φωσφόρου που εφαρμόζονται με τα λιπάσματα, το πολύ 1 κιλό θα χρησιμοποιηθεί από τα δέντρα. Χαρακτηριστικά κάποτε σε ορεινούς μηλεώνες (χαμηλό εδαφικό pH) βρέθηκαν ποσότητες εδαφικού φωσφόρου αρκετές για τα επόμενα 20 έτη της καλλιέργειας, αλλά σε μη αφομοιώσιμη μορφή, με αποτέλεσμα τα φύλλα και τα δέντρα να είχαν ανεπάρκεια σε φώσφορο! Πόσο άλλο φώσφορο μπορούμε να εφαρμόσουμε πια; Το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι παραγωγοί είναι να εφαρμόσουν οργανική ουσία που θα κάνει μερικώς τον υπάρχοντα φώσφορο διαθέσιμο ή να εφαρμόζουν μικρές ποσότητες υδατοδιαλυτών φωσφορικών λιπασμάτων με υδρολίπανση την άνοιξη (για 2-3 μονάδες φωσφόρου συνολικά το έτος) για να καλυφθούν οι περισσότερες ανάγκες του δέντρου σε φώσφορο, που παρεμπιπτόντως είναι ελάχιστες. Στην Καλιφόρνια, ποτέ δεν εφαρμόζεται φώσφορος με λιπάσματα στα δέντρα.
Αν, παρόλα όσα ειπώθηκαν, αποφασίσετε να ρίξετε φώσφορο στο χωράφι σας, ρίξτε τον τουλάχιστον αργά τον χειμώνα, τοπικά στα σημεία άρδευσης και όχι σκορπιστά κάτω από την κόμη του δέντρου, όπως συχνά κάνετε σήμερα με τα βασικά λιπάσματα.
Το κάλιο χρειάζεται σε μεγάλες ποσότητες από τα δέντρα για την ανάπτυξη των καρπών. Αν, λοιπόν, ο παγετός μειώσει την παραγωγή, το κάλιο που απαιτείται το έχετε εφαρμόσει με τα βασικά πλήρη λιπάσματα και πάει χαμένο. Αλλά μπορούμε να εφαρμόσουμε το κάλιο οικονομικά και αποτελεσματικά καλύτερα από αυτό που γίνεται σήμερα;
Σήμερα, λοιπόν, οι καλοί παραγωγοί εφαρμόζουν με βασικά λιπάσματα 5-15 μονάδες καλίου τον Φεβρουάριο και άλλες 2-5 μονάδες καλίου με νιτρικό κάλιο κατά τη βλαστική περίοδο. Είναι αρκετό; Ανάλογα την παραγωγή καρπών. Σίγουρα πάντως για τα νωπά φρούτα απαιτούνται έως και 10 μονάδες καλίου για τους καρπούς και ελάχιστες ακόμα μονάδες για τη βλαστική ανάπτυξη. Αν έχουμε πολλές βροχές μετά την εφαρμογή του βασικού λιπάσματος και το έδαφος δεν είναι αργιλώδες, μια ποσότητα καλίου μπορεί να μετακινηθεί χαμηλότερα από το ριζόστρωμα και να μην είναι διαθέσιμη πια στο φυτό. Άρα μειώνεται η αποτελεσματικότητα χρήσης του καλίου.
Πρότασή μας για το κάλιο είναι η εφαρμογή έως 10 μονάδων καλίου με θειικό κάλιο στα αλκαλικά εδάφη (την πλειονότητα των πεδινών εδαφών της Θεσσαλίας και Ελλάδας) στα τέλη Φεβρουαρίου με Μάρτιο, μόνο στην περιοχή που αρδεύεται τοπικά και όχι σκορπιστά, και άλλες 2-4 ακόμα μονάδες καλίου με υδρολίπανση ή και διαφυλλικά αργότερα, αν υπάρχει τελικά αρκετή παραγωγή καρπών στο δέντρο. Ένα πρόβλημα που εντοπίστηκε σε πολλούς οπωρώνες είναι η υψηλή διαθεσιμότητα μαγνησίου στο έδαφος, η υψηλή περιεκτικότητα των αρδευτικών νερών σε μαγνήσιο και, δυστυχώς, η ύπαρξη και αρκετού μαγνησίου σε πολλά βασικά πλήρη λιπάσματα. Το μαγνήσιο δρα ανταγωνιστικά με το κάλιο σε έντονο βαθμό στο δέντρο. Αποτέλεσμα είναι να μην μπορούμε να θρέψουμε καλά με κάλιο το φυτό, που σημαίνει μειωμένη συγκέντρωση καλίου στα φύλλα έως και ανεπάρκεια παρά την πλούσια καλιούχο λίπανση, αλλά, το πιο σημαντικό, προφανώς απώλεια παραγωγής, καθώς το κάλιο είναι ο παράγοντας της θρέψης που σχετίζεται απόλυτα με την ανάπτυξη του καρπού (δηλ. το μέγεθος αυτού στην εμπορική συγκομιδή).
Δεν καταλαβαίνω πώς έχουμε πάει τόσο λάθος στη λίπανση των δέντρων. Ακόμη και σήμερα πολλά κείμενα που είναι διαθέσιμα, καθώς είναι αντιγραφή από παλιότερα, δίνουν, κατά τη γνώμη μας, λάθος συμβουλές για τη λιπαντική αγωγή, σε τέτοιον βαθμό που να πηγαίνουμε, όσον αφορά τη λίπανση, μόνοι μας στον κόσμο και… προς τα πίσω. Αυτό που έκανε ο αείμνηστος πατέρας μου (μπόλικο 11-15-15 τον Φεβρουάριο – γιατί ήταν καινοτόμος για την εποχή του τη δεκαετία του 1980), τώρα το κάνουμε με πιο σοφιστικέ λιπάσματα πιο λάθος από τότε! Φυσικά, πολλοί θα με κατηγορήσουν, πολλοί θα το δουν από άλλες γωνίες. Αλλά σκοπός είναι η πιο οικονομική και η πιο φιλοπεριβαλλοντική καλλιέργεια. Πάντα λέω, δοκιμάστε σε λίγα δέντρα και δείτε μόνοι σας.

* Ο Γ. Νάνος είναι καθηγητής Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.