Ακολούθησαν οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες της Στρέσσας Ιταλίας το 1951 και της Λισσαβόνας το 1958 με τις οποίες απαγορεύεται η κυκλοφορία απομιμήσεων ΠΟΠ προϊόντων (kind, style).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε τη δυνατότητα κατοχύρωσης των ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντων με τον κανονισμό 2081 του 1992. Το 1999 οι ΗΠΑ και η Αυστραλία προσέφυγαν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου κατά της ΕΕ ισχυριζόμενοι κυρίως ότι η ΕΕ κάνει διακριτική μεταχείριση σε βάρος brand names άλλων χωρών. Ακολούθως η ΕΕ για να είναι συμβατή η νομοθεσία της με τον ΠΟΕ (άρθρα 3.1, 22,23,24 TRIPS) την τροποποιεί με τον κανονισμό 510 του 2016 και με τον τελικό 1151 του 2012 απαγορεύει τις απομιμήσεις, δίνοντας τη δυνατότητα ίσης μεταχείρισης και κατοχύρωσης ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντων και τρίτων χωρών.
Βάσει των στατιστικών στοιχείων του 2019 στην ΕΕ έχουν κατοχυρωθεί 3.350 αγροτικά προϊόντα, εκ των οποίων 2.000 είναι κρασιά και 1.350 είναι τρόφιμα (229 τυριά, 326 κρέατα, 130 λάδια, 373 φρούτα, λαχανικά και δημητριακά, κ.ά.).
Οι χώρες της Νοτίου Ευρώπης λόγω της υψηλότερης βιοποικιλότητας και της ιστορικής τους παράδοσης στον τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης των τοπικών κοινωνιών τους έχουν σήμερα τα περισσότερα κατοχυρωμένα ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΕΠΙΠ προϊόντα στην ΕΕ (Ιταλία 926, Γαλλία 740, Ισπανία 353, Ελλάδα 300, Πορτογαλία 203, Γερμανία 164, Ουγγαρία 83, Βουλγαρία 65, Ρουμανία 63 και ακολουθούν οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ με κάτω από 50 η κάθε μία).
Η Θεσσαλία έχει κατοχυρωμένα 20 ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντα και μπορεί να κατοχυρώσει άμεσα επιπλέον 21 ακόμη προϊόντα.
Σε επίπεδο ΕΕ το 55% των πωλήσεων ΠΟΠ προϊόντων γίνεται στην εγχώρια αγορά, 25% εξάγεται σε άλλες χώρες της ΕΕ και 20% σε τρίτες χώρες. Η συνολική αξία των εξαγόμενων ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντων της ΕΕ σε τρίτες χώρες ανέρχεται σε 15 δισ. ευρώ, ήτοι σχεδόν στο 20% των εξαγωγών τροφίμων της με αυξητικές τάσεις. Οι χώρες που εισάγουν ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντα της ΕΕ είναι κυρίως οι ΗΠΑ το 30%, Ελβετία, Σιγκαπούρη από 7%, Καναδάς, Κίνα, Ιαπωνία από 6%, Ρωσία 4%, κ.ά., γεγονός που τα καθιστά σημαντικό κεφάλαιο στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ.
Το συγκριτικό πλεονέκτημα της φυσικής βιοποικιλότητας, του παραδοσιακού τρόπου παραγωγής και της σύνδεσής της υψηλής ποιότητάς τους και της διατροφικής αξίας τους που συγγενεύει με τη βιολογική παραγωγή υγιεινών προϊόντων (λόγω των φυσικών εδαφολογικών, μικροκλίματος, μικροβιολογικών και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών τους με βάση την περιοχή και όχι με οικισμούς), με την υψηλή βιοποικιλότητα, τον πολιτισμό, τον αγροτουρισμό και οικοτουρισμό των τοπικών κοινωνιών της Νοτίου Ευρώπης και της Ελλάδας αποτυπώνεται στα ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντα.
Η εμπορική διακίνηση των ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντων στην παγκόσμια αγορά αντιμετωπίζει τον αθέμιτο ανταγωνισμό των υποβαθμισμένων ποιοτικά προϊόντων που είτε παράγονται από μεταλλαγμένους σπόρους και ζωοτροφές, είτε από ορμονούχα και χημικά πρόσθετα της βιομηχανίας Πολυεθνικών εταιρειών.
Ο 21ος αιώνας είναι μια εποχή συνεργασίας παραγωγών και καταναλωτών που διεκδικούν όρους δίκαιου εμπορίου και υπερασπίζονται την αρχή της πρόληψης, της ποιοτικής σήμανσης και διακριτότητας των ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντων.
Τα ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντα όταν διακινούνται στο διεθνές εμπόριο δεν είναι απλά εμπορεύματα, αλλά ενσωματώνουν τη βιοποικιλότητα, τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής, την τεχνογνωσία και τον πολιτισμό των τοπικών κοινωνιών όπου παράγονται.
Οι φορείς μπορούν να προωθήσουν πολιτικές βιώσιμης τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης με την κατοχύρωση, σήμανση και συλλογική προώθηση των τοπικών ποιοτικών προϊόντων με συνεταιριστικές ομάδες παραγωγών, διεπαγγελματικές οργανώσεις, αγροδιατροφικές συμπράξεις και με την συνεργασία τους με φορείς Πολιτισμού και Περιβάλλοντος, με τα Πανεπιστήμια και την Αυτοδιοίκηση.
Η Ε.Ε. να συνεχίσει και στη νέα Προγραμματική περίοδο 2021-27 να προστατεύει και να υποστηρίζει με Προγράμματα και μέτρα ρύθμισης της αγοράς τα ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντα και τα πλεονεκτήματα για τους παραγωγούς και καταναλωτές για διακριτότητα της παραγωγικής, περιβαλλοντικής και πολιτιστικής ταυτότητας των περιοχών ΠΟΠ/ΠΓΕ ως ζωνών υψηλής βιοποικιλότητας, καθώς και ποιότητας στη διεθνή αγορά, αυξημένη ζήτηση, υψηλότερες τιμές από τα ανώνυμα προϊόντα, αυξημένη μοριοδότηση σε σχέδια βελτίωσης, επενδυτικά σχέδια ψυγείων, υποδομών συσκευασίας και μεταποίησης και δυνατότητα αξιοποίησης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων προβολής και Μάρκετινγκ στην εσωτερική αγορά και στις εξαγωγές με ενίσχυση των επιχειρησιακών σχεδίων των συνεταιριστικών Ομάδων Παραγωγών.
Από τον κ. Γιώργο Α. Εμμανουήλ,
τ. εκπρόσωπο των Περιφερειών ΠΟΠ/ΠΓΕ Προϊόντων στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο AREPO
