Στην παραγωγή προϊόντων που δεν είμαστε ανταγωνιστικοί; Κύριο όμως πρόβλημα είναι να διατηρήσουμε και να αυξήσουμε την παραγωγή αγροτικών προϊόντων.

Από τους Κώστα Γιαννακό και Φάνη Γέμτο

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι πολεμικές συγκρούσεις που ακολούθησαν προκάλεσαν πολλά προβλήματα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Προκλήθηκαν ελλείψεις ενεργειακών πόρων, καθώς η Ρωσία καλύπτει μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης. Αποτέλεσμα έκρηξη κόστους ενέργειας, αλλά και κίνδυνος να υπάρξουν κρίσιμες ελλείψεις σε εφόδια για τη γεωργική παραγωγή. Καθώς πολλά προϊόντα παράγονται από φυσικό αέριο, όπως για παράδειγμα τα αζωτούχα λιπάσματα, η αύξηση του κόστους τους μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των καλλιεργειών και των αποδόσεων. Ήδη κάποιοι παραγωγοί προτίμησαν ξηρικές καλλιέργειες αντί για ποτιστικές και υπάρχουν αμφιβολίες αν πραγματικά εφάρμοσαν τα λιπάσματα που έπρεπε. Ο κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης είναι μπροστά μας και θα εκδηλωθεί με ελλείψεις στα ράφια και αύξηση των τιμών. Και αν στην Ευρώπη τα πράγματα δεν θα είναι τραγικά, καθώς η Ε.Ε. είναι αυτάρκης σε πολλά προϊόντα, φοβάμαι ότι σε άλλες περιοχές, όπως Αφρική και Ασία, οι ελλείψεις θα οδηγήσουν σε σημαντικές κρίσεις που δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσουν.
Ο κίνδυνος της επισιτιστικής ασφάλειας «ξύπνησε» το πολιτικό προσωπικό της χώρας. Ανέδειξε όμως ταυτόχρονα και την άγνοια των προβλημάτων του πρωτογενούς τομέα από την κεντρική πολιτική σκηνή.
Η Κυβέρνηση και το ΥΠΑΑΤ άρχισαν να δίνουν επιδοτήσεις. Για το ηλεκτρικό ρεύμα τον Δεκέμβριο. Λίγο αργά και πολλοί αγρότες είχαν ήδη σπείρει χειμερινές καλλιέργειες χαμηλού κύκλου εργασιών και εισοδήματος. Εξήγγειλε επιδοτήσεις για λιπάσματα ή για καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι που θα δοθούν όμως μετά από έναν χρόνο. Οι αγρότες όμως δεν έχουν ρευστότητα για να καλύψουν το αυξημένο κόστος παραγωγής, καθώς αγροτική πίστη δεν υπάρχει πλέον. Υπάρχει κίνδυνος μείωσης των λιπασμάτων που εφαρμόζουν, με αποτέλεσμα μείωση της παραγωγής. Μήπως το σωστό είναι να δοθεί άμεσα η επιδότηση για τα λιπάσματα, ζωοτροφές κ.λπ. ώστε να μπορέσουν να καλλιεργήσουν οι αγρότες όπως πρέπει για να εξασφαλίσουν υψηλή παραγωγή; Το σκέφτηκε κανείς; Την προηγούμενη Δευτέρα στην εκπομπή Θεσσαλών Γη από τη ΘΕΣΤΟ μάθαμε ότι φέτος αναμένεται μείωση της καλλιέργειας βιομηχανικής ντομάτας κατά 30%. Διότι το κόστος είναι τόσο υψηλό που ο κίνδυνος αποτυχίας για τους αγρότες είναι τεράστιο. Αλλά η μείωση της παραγωγής τοματοπολτού για έναν χρόνο δεν θα έχει επίπτωση στην απώλεια αγορών που θα μας επηρεάσουν στο μέλλον; Αν τα φετινά προβλήματα, μας κάνουν να χάσουμε αγορές, αυτό θα είναι μαζί μας για πολλά χρόνια. Δεν άκουσα κανέναν να ασχολείται με το θέμα.
Η Κυβέρνηση και το ΥΠΑΑΤ πρότειναν να σπείρουμε τα χωράφια σε αγρανάπαυση με ηλίανθο για να καλύψουμε το έλλειμμα. Αυτό μάλλον δεν γίνεται σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ε. Απ’ ό,τι φαίνεται η σόγια ή κάποιο άλλο εαρινό ψυχανθές είναι η λύση που επιτρέπεται να καλλιεργηθούν αυτά τα χωράφια. Η σόγια μπορεί να καλλιεργηθεί και μετά από χειμερινό σιτηρό όπου υπάρχει διαθέσιμο νερό και να δώσει μια επιπλέον παραγωγή. Ακούσατε κάποιον από το κράτος των Αθηνών να ασχολείται σοβαρά και όχι με γενικότητες με το θέμα; Υπάρχει κάποιο σχέδιο να βοηθηθούν οι αγρότες με συμβουλές κ.λπ.; Δεν άκουσα τίποτα.
Η αντιπολίτευση πρόβαλε τις δικές της απόψεις. Ο κ. Τσίπρας πρότεινε να βάλουμε σιτάρι αντί για βαμβάκι. Πώς θα γίνει αυτό; Ο πρώην υπουργός Γεωργίας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αραχωβίτης με τον Δημήτρη Μπιλάλη, καθηγητή Γεωργίας του ΓΠΑ, πρότειναν στρατηγικές καλλιέργειες. Ο ορισμός καλύπτει όλες τις καλλιέργειες αλλά πιο κάτω στο άρθρο ορίζουν τα σιτηρά, το ρύζι, τις πατάτες, τα ψυχανθή και τα κτηνοτροφικά φυτά. Προσθέτουν και τις ελιές. Μια αμυντική λογική κατάλληλη για τις απομονωμένες οικονομίες του 1950 και του ‘60. Από τότε η παγκοσμιοποίηση έχει αλλάξει πολλά. Σήμερα θα πρέπει να καλλιεργήσουμε ό,τι μας δίνει συγκριτικό πλεονέκτημα. Τι ταιριάζει στο κλίμα μας; Τι ταιριάζει στα μικρά αγροκτήματα; Η απάντηση μάλλον πάει στα οπωροκηπευτικά και όχι στο μαλακό σιτάρι, ακόμη και αν μια χρονιά θα υπάρχει στενότητα προσφοράς. Μήπως η κρίση είναι ευκαιρία για μια σοβαρή συζήτηση για μια αναδιάρθρωση των καλλιεργειών; Να ορίσουμε τις καλλιέργειες που έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα για να παράγουμε προϊόντα υψηλής αξίας που θα μας εξασφαλίσουν εισόδημα και εξαγωγές για να ζήσουμε. Θα πρέπει το κράτος των Αθηνών να σκύψει πάνω από τα προβλήματα του πρωτογενούς τομέα και να βρεθούν λύσεις. Να σταματήσουν τα ευχολόγια και να εκπονήσουν όλα τα κόμματα Εθνική Αγροτική Πολιτική, παράλληλα με την ΚΑΠ που θα εξασφαλίσει πραγματικά εισοδήματα στους αγρότες, αλλά και ασφάλεια στους καταναλωτές. Θα πρέπει να εφαρμοστεί στις επόμενες δεκαετίες από κάθε κόμμα και υπουργό για να πετύχουμε. Αυτό θα αλλάξει όλη τη χώρα, καθώς το αγροτικό εισόδημα διαχέεται σε όλη την οικονομία.

* Ο Κώστας Γιαννακός είναι πρόεδρος
του Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας.
Ο Φάνης Γέμτος είναι ομότιμος καθηγητής Π.Θ.