γεγονότα είναι όντως μεγάλα και θαυμαστά. «Μεγάλα και απόρρητα» τα χαρακτηρίζει ο ιερός Χρυσόστομος, καθώς, όπως σημειώνει, «εν γαρ ταύτη (τη Εβδομάδι) ο χρόνιος ελύθη πόλεμος, θάνατος εσβέσθη, κατάρα ανηρέθη, του διαβόλου η τυραννίς κατελύθη, τα σκεύη αυτού διερπάγη, Θεού καταλλαγή προς ανθρώπους γέγονεν» (Ομιλ. 30ή, Εις Γένεσιν, P.G.53, 273).
Η εβδομάδα αυτή μας υπενθυμίζει τα τραγικά συμβάντα στον πλανήτη μας εδώ και 2.000 χρόνια, όπως το φρικτό εκείνο θέαμα προ του οποίου «(...)ο ήλιος εσκοτίσθη, η γη εσείσθη, το καταπέτασμα του ιουδαϊκού ναού εσχίσθη, τα μνημεία ανεώχθησαν» (...) [Ματθ. 27, 51-51, Λουκ. 23, 44-45], ολόκληρη η πλάση αναστατώθηκε. Θα ζωντανέψει αυτήν την εβδομάδα στη μνήμη μας η μοναδική υπέρτατη θυσία που προσφέρθηκε πάνω στη γη, η θυσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στον σταυρό για τη δική μας σωτηρία. Για το άνοιγμα της πόρτας στον παράδεισο. Εκτός από «Μεγάλη» την λέμε και «Αγία», γιατί αποτελεί το επιστέγασμα και το αποκορύφωμα μιας πνευματικής πορείας, την οποία αρχίσαμε από την Καθαρά Δευτέρα.
Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα αποτελεί σταθμό πνευματικού ανεφοδιασμού για τις ψυχές μας. Η μνεία των ιερών γεγονότων μαζί με τις θεσπέσιες ακολουθίες των αγίων ημερών, δημιουργούν ατμόσφαιρα κατάνυξης και περισυλλογής. Τα Άγια και Σεπτά Πάθη του Χριστού μας ελάχιστες ψυχές ανθρώπων αφήνουν ασυγκίνητες. Μόνο οι πωρωμένοι από την αμαρτία και το κακό ελάχιστοι άνθρωποι παραμένουν απαθείς τις άγιες αυτές ημέρες. Το μεγάλο πλήθος των ανθρώπων, παρότι τις άλλες ημέρες δεν λειτουργείται τόσο συχνά, αυτές τις άγιες ημέρες κατακλύζει τους ναούς με τη «Σύνοψη» στο χέρι και σιγοψάλλει μαζί με τους ψάλτες τους ύμνους των ιερών ακολουθιών.
Η δομή της Μεγάλης Εβδομάδας είναι ακριβώς η αναπαράσταση της τελευταίας εβδομάδας της επί γης παρουσίας του Χριστού μας. Κάθε ημέρα «μνείαν ποιούμεθα», όπως αναφέρει το ιερό συναξάρι, κάποιου από εκείνα τα σωτήρια γεγονότα. Τη Μεγάλη Δευτέρα τιμούμε μια μεγάλη προσωπικότητα της Παλαιάς Διαθήκη, τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο, ο οποίος είναι ο ίδιος, με τα άδικα παθήματά του, τύπος του Χριστού και, επίσης, ενθυμούμαστε το γεγονός της «ξηρανθείσης συκής» από τον Κύριο, ως ζωντανή προτροπή στους πιστούς για παραγωγή πνευματικών καρπών. Τη Μ. Τρίτη ενθυμούμαστε τις διδακτικότατες παραβολές των Δέκα Παρθένων και των Ταλάντων, οι οποίες έχουν υψίστη σημασία για τη σωτηρία μας, υπενθυμίζοντάς μας τη φοβερή και αδέκαστη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Τη Μ. Τετάρτη τιμούμε τη μετάνοια της αμαρτωλής γυναίκας, η οποία άλειψε με μύρο από ευγνωμοσύνη τα πόδια του Κυρίου, λίγο πριν το Πάθος Του και ακόμα τη μέρα αυτή θυμόμαστε την προδοσία του Ιούδα. Τη Μ. Πέμπτη εορτάζουμε τα σωτήρια γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου, τον ιερό Νιπτήρα, την παράδοση της Θείας Ευχαριστίας, την Αρχιερατική Προσευχή του Κυρίου και τη σύλληψη του Κυρίου. Τη Μ. Παρασκευή προσκυνούμε τα άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Το Μ. Σάββατο τιμούμε την Ταφή του Κυρίου μας και την εις Άδου Κάθοδόν Του. Οι μνήμες και τα γεγονότα των ημερών της Μ. Εβδομάδος έχουν ορισθεί από την Εκκλησία μας κατά την ιστορική τους σειρά, έτσι ώστε να μπορούν οι χριστιανοί να παρακολουθούν, σαν να ήταν παρόντες, πρώτον την πορεία του Κυρίου προς το πάθος, έπειτα αυτό το πάθος και την ταφή και, τέλος, την ανάστασή Του.
Η Εκκλησία μας καλεί αυτές τις ημέρες να βιώσουμε με συντριβή και κατάνυξη τα άγια και σεπτά Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Καλούμαστε να γίνουμε συνειδητοί κοινωνοί των παθημάτων του Λυτρωτή μας, διότι έτσι θα νιώσουμε το μέγεθος της θείας αγάπης και φιλανθρωπίας. Μόνο έτσι θα καταλάβουμε πως «ου φθαρτοίς αργυρίω ή χρυσίω ελυτρώθημεν εκ της ματαίας αναστροφής πατροπαραδότου, αλλά τιμίω αίματι ως αμνού αμώμου και ασπίλου Χριστού» (Α’ Πέτρ.1, 19-20). Η σωτηρία μας είναι αποτέλεσμα των Παθημάτων και της αδίκου Θυσίας του Κυρίου μας, καθότι «τας αμαρτίας ημών αυτός ανήνεγκεν εν τω σώματι αυτού επί το ξύλον, ίνα ταις αμαρτίαις απογενόμενοι τη δικαιοσύνη ζήσωμεν» (Α’ Πετρ. 2,24). Ο Χριστός «υπέρ πάντων απέθανεν ...ίνα οι ζώντες μηκέτι εαυτοίς ζώσιν, αλλά τω υπέρ αυτών αποθανόντι και εγερθέντι» (Ρωμ. 5,15). Αυτό προϋποθέτει η βίωση από μέρους μας των σωτηρίων Παθημάτων του Λυτρωτή μας Χριστού να μην είναι τυπική ή μόνο συναισθηματική, αλλά πρέπει να είναι καθολική οντολογική μέθεξη των σωτηριωδών ενεργειών, οι οποίες απορρέουν από «τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν, oς αντί της προκειμένης αυτώ χαράς υπέμεινεν σταυρόν, αισχύνης καταφρονήσας» (Εβρ. 12,2).
Ας ευχηθούμε κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα να απαλλαγούμε από τα βάρη της εποχής, από τις πανδημίες και τους πολέμους, αλλά και τις προσωπικές μας κακότητες και να υποδεχθούμε την Ανάσταση του Χριστού μας με αγάπη και καθαρότητα στην ψυχή μας, όπως ακριβώς της αρμόζει. Είθε η Ανάσταση να ζεστάνει τις καρδιές μας, να καθοδηγεί τη σκέψη μας στην καλοσύνη και στην ομορφιά, να μας κάνει να βλέπουμε το χθες με ανοχή και κατανόηση, το σήμερα με καρτερία και υπομονή, το αύριο με ελπίδα και προσδοκία και τους γύρω μας, πάντα με αγάπη και συγχωρητικότητα!
Καλή Μεγαλοβδομάδα! Καλή Ανάσταση!
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι θεολόγος καθηγητής Β/θμιας, δρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr).
