Ή είναι απλώς η λογική των οικολόγων του όχι σε όλα που επικρατεί σε βάρος των συμφερόντων της χώρας;
Πριν λίγες μέρες ο Πρωθυπουργός της χώρας εγκαινίασε ένα μεγάλο Φ/Β πάρκο στην Πτολεμαΐδα. Πραγματικά μια σημαντική επένδυση των ΕΛΠΕ με εγκατεστημένη ισχύ 200 MW και αναμενόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 350 GWh τον χρόνο. Έργο ιδιαίτερα χρήσιμο, καθώς θα παράγει χαμηλού κόστους ενέργεια ιδιαίτερα με τις σημερινές τιμές φυσικού αερίου, ενώ θα μειώσει και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 300.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο. Τα Φ/Β σήμερα είναι μια ιδιαίτερα χρήσιμη επένδυση, καθώς παράγουν φθηνή ηλεκτρική ενέργεια, αρκεί να γίνονται σε άγονες εκτάσεις που είναι γεμάτη η χώρα μας. Το γιατί καταφέραμε να κάνουμε πολλά Φ/Β σε γόνιμα παραγωγικά χωράφια είναι ένα ερώτημα που κανείς δεν απαντά. Διότι οι αγρότες, ιδιαίτερα οι μη επαγγελματίες, θεωρούν επωφελές για τους ίδιους να καρπούνται ένα ενοίκιο 200 €/χρόνο όταν τα ενοίκια για καλλιέργεια είναι στο 1/3 αυτής της αξίας. Αλλά και οι επαγγελματίες αγρότες δεν είναι εύκολο να κερδίσουν τα χρήματα αυτά, οπότε πολλοί αποφασίζουν να νοικιάσουν γόνιμα χωράφια που φεύγουν από την παραγωγή τροφίμων και πρώτων υλών. Σε λίγο θα κλαίμε για την ανεπάρκεια τροφίμων και πρώτων υλών, αλλά μέχρι τότε έχουμε χρόνο!
Ο Πρωθυπουργός ανέφερε επίσης ότι είναι το μεγαλύτερο έργο ΑΠΕ στη χώρα. Είναι σωστό αυτό; Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια στη χώρα τι είναι; Δεν είναι ΑΠΕ; Προφανώς τα μεγάλα ΥΕ της χώρας έχουν μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ και παράγουν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια κάθε χρόνο. Ένα ρώτημα που πρέπει να τεθεί είναι: Ποιο είναι το κριτήριο ορισμού μιας ΑΠΕ; Οι απόψεις των Ελλήνων «οικολόγων» ή η δυνατότητα παραγωγής της ενέργειας και ανανέωσής της στη διάρκεια της ζωής μας; Ο κύκλος του ύδατος δεν είναι αέναος, όπως ο ήλιος, ο αέρας και τα κύματα της θάλασσας; Ο ήλιος θερμαίνει το νερό που εξατμίζεται. Φτάνει στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, συμπυκνώνεται καθώς ψύχεται και πέφτει στην επιφάνεια της γης ως βροχή ή χιόνι. Όταν πέσει σε ένα υψόμετρο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, π.χ. σε ένα βουνό, έχει μια δυναμική ενέργεια που μέρος της μετατρέπεται σε κινητική καθώς κυλά προς τα κάτω. Αν στον δρόμο του βάλουμε μια κατάλληλη μηχανή, τότε το νερό την κινεί. Η ενέργεια αυτή χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο για εκατοντάδες χρόνια. Σε όλα τα ορεινά, αλλά και στη ροή των ποταμών και των παραποτάμων μας οι πρόγονοί μας είχαν αναπτύξει νερόμυλους, όπως στα νησιά μας είχαν τους ανεμόμυλους. Αυτό εξασφάλιζε την απαραίτητη ενέργεια για την επιβίωση. Σήμερα οι «οικολόγοι» προσπαθούν να μας πείσουν ότι μόνο τα μικρά ΥΗ είναι ΑΠΕ, ενώ τα μεγάλα όχι. Κριτήρια; Δικά τους. Το πρόβλημα έχει δημιουργηθεί από τις δύο διαδοχικές τελευταίες Κυβερνήσεις. Στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και την Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΕΚ) ουσιαστικά αφαίρεσαν από το προγραμματισμό την ΥΕ. Το πρώτο επί ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ περιλάμβανε μόνο τη Μεσοχώρα, ενώ το δεύτερο επί ΝΔ συμπεριέλαβε μετά από πιέσεις και τη ΣΥΚΙΑ.
Είναι ιδιαίτερα περίεργο για τον σχεδιασμό της χώρας για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή να αποκλείονται οι ταμιεύσεις νερού στα ορεινά που προσφέρουν πολλαπλά οφέλη για τη χώρα και τις γύρω περιοχές. Οι εκτιμώμενες αλλαγές του καιρού με την κλιματική αλλαγή είναι: μείωση των βροχοπτώσεων, μεγάλης έντασης βροχές, περίοδοι ξηρασίας, καύσωνες το καλοκαίρι. Οι ταμιεύσεις νερού μπορούν να μειώσουν τις επιπτώσεις από τις αλλαγές αυτές. Ρυθμίζουν τις ροές του νερού και περιορίζουν κινδύνους πλημμυρών. Για παράδειγμα, τα φράγματα στον Ενιπέα και στο Μουζάκι θα περιόριζαν τις ζημιές του «Ιανού». Λειτουργούν ως αποθήκες νερού για περιόδους ξηρασίας. Παρέχουν καλής ποιότητας και φθηνό επιφανειακό νερό που εξασφαλίζει τις υψηλές αποδόσεις των καλλιεργειών και συμβάλλουν στην επισιτιστική ασφάλεια. Ταυτόχρονα μειώνουν την υψηλή κατανάλωση ενέργειας για τη σημερινή άντληση νερού από υπόγειους υδροφορείς. Καλύπτουν την αυξημένη ζήτηση νερού σε περιόδους καύσωνα. Ταυτόχρονα παράγουν ΥΗ ενέργεια που είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε ένα σύστημα παραγωγής με μεγάλο ποσοστό ηλιακής και αιολικής ενέργειας που είναι αυτό που σχεδιάζεται. Γιατί έχει τη δυνατότητα κάλυψης φορτίων αιχμής π.χ. σε περιόδους με καύσωνα που η ζήτηση είναι μεγάλη, ενώ μπορούν να λειτουργήσουν και ως αποθήκες ενέργειας που να ισορροπούν την αδυναμία συνεχούς παραγωγής ενέργειας, καθώς ο ήλιος λάμπει για κάποιο μέρος της ημέρας, ενώ ο αέρας δεν φυσά πάντα ακόμα και στα βουνά μας. Με όλα αυτά τα πλεονεκτήματα είναι απορίας άξιο γιατί το πολιτικό σύστημα της χώρας αρνείται να προωθήσει την ΥΗ ενέργεια παράλληλα με τις άλλες ΑΠΕ. Μια άποψη που ακούγεται είναι ότι αλλοιώνεται το περιβάλλον η απάντηση όμως μπορεί να δοθεί εύκολα με μια επίσκεψη στον Ταμιευτήρα Πλαστήρα. Αναμφίβολα ένα αρχικό περιβάλλον τροποποιήθηκε, αλλά στη θέση του δημιουργήθηκε ο υπέροχος υγρότοπος και το υπέροχο τοπίο της Λίμνης Πλαστήρα, που έχει αξιοποιηθεί και τουριστικά.
Κώστας Γκούμας, γεωπόνος, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕE/Κεντρικής Ελλάδας.
Φάνης Γέμτος, ομότιμος καθηγητής του Π.Θ.
