Βασικά τέτοια κριτήρια είναι ο δημοκρατικός και μετά από διαβούλευση χωροταξικός σχεδιασμός καθώς επίσης η σχεδιασμένη και με εξασφαλισμένους πόρους αντιμετώπιση των αναπόφευκτων περιβαλλοντικών επιπτώσεων , η ευρύτερη αποδοχή της κοινωνίας, η τιμή που (δεσμευτικά) θα «φθάσει» τους καταναλωτές, η προστιθέμενη αξία από τα έργα αυτά, η ασφάλεια τροφοδοσίας, η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης κ.ο.κ..
Αυτό υποστηρίζει η ΕΔΥΘΕ με αφορμή την έντονη κινητικότητα προώθησης πολλών νέων μονάδων ενέργειας στην περιοχή μας από άλλες πηγές , όπως αέριο, αιολικά, φωτοβολταϊκά κ.λπ.. Πιο συγκεκριμένα:

ΕΡΩΤΗΣΗ «ΕτΔ»:
Με δεδομένη τη θέση της Ε.Δ.Υ.ΘΕ. για τη διεκδίκηση συνδυαστικής αξιοποίησης των υδάτων της Θεσσαλίας (και) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και την παρατηρούμενη έντονη κινητικότητα προώθησης πολλών νέων μονάδων ενέργειας στην περιοχή μας από άλλες πηγές (αέριο, αιολικά, φωτοβολταϊκά κ.λπ.), θα θέλαμε τον σχολιασμό σας για την κατάσταση που διαμορφώνεται και τις σχετικές επιπτώσεις, τοπικά και γενικότερα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ Ε.Δ.Υ.ΘΕ. (Μέρος 1ο):
Πράγματι, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια έξαρση στη δρομολόγηση ή/και κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής ενέργειας στη Θεσσαλία.
Και όπως φαίνεται, εκτός από αιολικά και φωτοβολταϊκά (ΦΒ), είναι πιθανόν το ορυκτό (κατ’ ευφημισμό ονομαζόμενο «φυσικό») αέριο (Φ.Α.), να κάνει και αυτό την εμφάνισή του με μια νέα μονάδα παραγωγής στη ΒΙ.ΠΕ. Λάρισας.
Επειδή η είδηση αυτή μας προκάλεσε έκπληξη, θα αρχίσουμε τα σχόλιά μας με αυτήν τη μονάδα και γενικότερα με το Φ.Α.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ
Όπως λοιπόν διαβάζουμε (δείτε ypodomes.com, 22/7/22) και έως σήμερα δεν διαψεύσθηκε από κανέναν, δόθηκε από το ΥΠΕΝ «πράσινο φως» και βαδίζει σε «τροχιά κατασκευής» από ιδιωτική εταιρεία ένας «αεροστροβιλικός σταθμός συνδεδεμένου κύκλου με καύσιμο Φ.Α.», μια μονάδα «γίγαντας» όπως χαρακτηρίζεται στο δημοσίευμα, ισχύος 882 MW (σημ.: 5 φορές μεγαλύτερης από την αντίστοιχη του υπό λειτουργία ΥΗΣ Μεσοχώρας!) και αναμενόμενης ετήσιας παραγωγής 5.200 GWh (σημ.: σχεδόν 15 φορές περισσότερο από τη Μεσοχώρα!).
Η μονάδα αυτή αναμένεται να λειτουργήσει σε 36 μήνες και θα τροφοδοτεί το «εθνικό δίκτυο» Κοζάνης-Αθήνας του ΑΔΜΗΕ.
Τον βασικό ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό (αεριοστρόβιλο, ατμοστρόβιλο και γεννήτρια) θα προμηθεύσει και θα εγκαταστήσει η πολυεθνική SIEMENS (νομίζουμε πως και αυτό έχει τη σημασία του...).
Πολλά τα ερωτήματα που ανακύπτουν. Πρώτα από όλα, για ποιους λόγους το Υπουργείο επιμένει να στηρίζει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το εισαγόμενο (Ρωσία) Φ.Α., όταν οι υπέρμετρα υψηλές τιμές και οι γεωπολιτικές συνθήκες επιβάλλουν τον δραστικό περιορισμό του;
Και όπως ορθά επισημαίνει ο ακαδημαϊκός κ. Χρ. Ζερεφός (σύμβουλος του Πρωθυπουργού) σε πρόσφατο άρθρο του (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ,13/3/22), «...πετρέλαιο και Φ.Α. ...για γεωπολιτικούς ή οικονομικούς λόγους ...δεν είναι ασφαλείς πηγές τροφοδοσίας...».
Σε ό,τι μας αφορά, δύσκολα μπορούμε να δώσουμε μια λογική απάντηση, ειδικά όταν γνωρίζουμε πως στη Θεσσαλία προσφέρονται πολλές άλλες εναλλακτικές, ασφαλείς και πιο οικονομικές, ενεργειακές πηγές.
Αντιλαμβανόμαστε βεβαίως ότι είναι πολύ ισχυρά τα (γνωστά) ολιγοπωλιακά επιχειρηματικά συμφέροντα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Φ.Α., τα οποία, τουλάχιστον οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις Τσίπρα και Μητσοτάκη, στήριξαν απεριόριστα, αγνοώντας τις γεωπολιτικές αβεβαιότητες (π.χ. την κρίση της Κριμαίας το 2014...), τις υψηλές τιμές, τη διαρκή διολίσθηση στην ενεργειακή φτώχεια για μεγάλο μέρος των πολιτών, την επιβάρυνση του εμπορικού ισοζυγίου και την εντεινόμενη εξάρτηση της χώρας.
Παρόλα αυτά, οι ραγδαίες εξελίξεις των τελευταίων μηνών καθιστούν εκτός λογικής την επιλογή νέας μονάδας «γίγαντα» στη Θεσσαλία με καύση Φ.Α.
[Σημ.: το Φ.Α., αρχικά (και όσο οι τιμές ήταν προσιτές), ήταν ενδεδειγμένο για θέρμανση κτιρίων, ζεστό νερό χρήσης και καύσιμο στη βιομηχανία.
Άλλωστε, οι ενδεδειγμένες αυτές χρήσεις καθιέρωσαν ως αποδεκτή την πολιτική επιλογή της εισαγωγής του.
Στη συνέχεια όμως, οι πολιτικές των κυβερνήσεων μετέτρεψαν το Φ.Α. σε «μεταβατικό καύσιμο» για υποκατάσταση της λιγνιτικής παραγωγής, με τα γνωστά αποτελέσματα.
Τώρα, από τους υπερασπιστές αυτών των επιλογών, οι μεν τρέχουν και δεν φθάνουν για να «αναστήσουν» τη λιγνιτική παραγωγή που τόσο άκαιρα και αλόγιστα έσπευσαν να διακόψουν, οι δε, εκ του ασφαλούς και ανεξάρτητα από τα κοινά χαρακτηριστικά της πολιτικής τους που αποτυπώνεται στον «δικό» τους ενεργειακό σχεδιασμό (ΕΣΕΚ 2018, Σταθάκης-Φάμελλος), ως αντιπολίτευση πλέον, απορρίπτουν τις «...επιδοτήσεις του μη ανανεώσιμου Φ.Α., που μας δεσμεύει ως χώρα σε ιδιωτική ηλεκτροπαραγωγή λίγων που θα ελέγχουν την αγορά...». Ναι, μην απορείτε, είναι ο Σ. Φάμελλος, ΕΦ-ΣΥΝ, στις 24-25/10/20].
Και, για να μην ξεχνάμε, το ορυκτό αέριο «δεν είναι ...συμβατό με τους κλιματικούς στόχους της Ε.Ε.», καθώς επίσης «...είναι κατά 90% μεθάνιο, ένα αέριο του θερμοκηπίου πιο επικίνδυνο από το διοξείδιο του άνθρακα (και) κατά 84 φορές πιο δραστικό από το διοξείδιο του άνθρακα 20 χρόνια μετά...» (ΕΦ-ΣΥΝ 20-21/11/21).

ΑΙΟΛΙΚΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΠΑΡΚΑ
Εκτός του Φ.Α., στην ορεινή Δυτική Θεσσαλία (αυχένας Τυμπάνου) υλοποιείται αυτό το διάστημα με ταχείς ρυθμούς μια άλλη πολυσυζητημένη μονάδα παραγωγής ενέργειας με ανεμογεννήτριες (δείτε σχετικές φωτογραφίες στην «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» Λάρισας, 27/7/22), τεράστιου όγκου και βάρους και, όπως σχολιάζει η εφημερίδα, «Ο φυσικός πλούτος προς όφελος των ιδιωτικών εταιριών με τις ευλογίες του κράτους, ...οι εταιρείες κερδοφορούν, οι καταναλωτές ακριβοπληρώνουν την ενέργεια».
Εμείς ως Ε.Δ.Υ.ΘΕ. δεν είμαστε εξ ορισμού αντίθετοι στην αιολική ενέργεια και τις άλλες ΑΠΕ.
Συμφωνούμε εξάλλου και με τον σύμβουλο του Πρωθυπουργού, κ. Χρ. Ζερεφό, ο οποίος ισχυρίζεται ότι, εκτός από αιολικά και φωτοβολταϊκά, «πρέπει να αναπτύξουμε όλες (τις ΑΠΕ): τη γεωθερμία, ...τα υδροηλεκτρικά, την ενέργεια από θαλάσσια κύματα...» (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 13/3/22).
Ζητούμε όμως από τις κυβερνήσεις να θέτουν ΚΡΙΤΗΡΙΑ στις επιλογές τους και τις αδειοδοτήσεις (συχνά γίνονται χωρίς κανόνες και όρια) στις επενδύσεις αυτές.
Βασικά τέτοια κριτήρια είναι ο δημοκρατικός και μετά από διαβούλευση χωροταξικός σχεδιασμός (σημ.: δεν απέχει από την πραγματικότητα η εικόνα που περιγράφει ο ευρωβουλευτής Στ. Κούλογλου-ΣΥΡΙΖΑ πως «για τη χωροθέτηση των ΑΠΕ υπάρχει ο νόμος του Φαρ-Γουέστ! - δείτε Θεσσαλία Τηλεόραση, 2/8/22), καθώς επίσης η σχεδιασμένη και με εξασφαλισμένους πόρους αντιμετώπιση των αναπόφευκτων περιβαλλοντικών επιπτώσεων (σημ.: εκτός εάν αυτές υπερβαίνουν τα όρια που θέτει η επιστήμη, οπότε πρέπει οι επενδύσεις αυτές να απορριφθούν), η ευρύτερη αποδοχή της κοινωνίας, η τιμή που (δεσμευτικά) θα «φθάσει» τους καταναλωτές, η προστιθέμενη αξία από τα έργα αυτά, η ασφάλεια τροφοδοσίας, η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης κ.ο.κ.
Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για τις επενδύσεις σε ΦΒ, οι οποίες τα τελευταία χρόνια, λόγω της απελπισίας από τις χαμηλές αποδόσεις, οδηγεί τους αγρότες-ιδιοκτήτες σε «παράδοση» της γης τους στους επενδυτές, με την αποδοχή η πιο σωστά τη ...συνδρομή των κυβερνήσεων (απουσία περιοριστικών κανόνων, άκριτες αδειοδοτήσεις, επιδοτήσεις κ.λπ.), που ...απλά παρατηρούν τις εξελίξεις!
Και φυσικά, παρά τη χρησιμότητα της ηλιακής ενέργειας, ας γνωρίζουμε πως και αυτά τα συστήματα δεν είναι απόλυτα «αθώα» από περιβαλλοντικής απόψεως, δεδομένου ότι «...περιέχουν τοξικά βαρέα μέταλλα/μόλυβδο- σελήνιο-κάδμιο ...δεν ανακυκλώνονται εύκολα - μόνο 1 στα 10 Φ/Β πάνελ ανακυκλώνονται πραγματικά», η ανακύκλωσή τους απαιτεί «εξαιρετικά εξειδικευμένο εξοπλισμό, π.χ. ανάκτηση πυριτίου σε ειδικούς φούρνους (με υψηλό κόστος)...» κ.λπ. (δείτε the Analyst, 23/7/22).
Γιατί λοιπόν αυτή η μονομέρεια στην προώθηση αιολικών και φωτοβολταϊκών;
Δείτε την εξήγηση που με παρρησία διατυπώνει ο Ν. Ρουσάνογλου, σε σχετικό άρθρο που αφορά τις επενδύσεις σε ΑΠΕ (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 10/10/21): «...τα έργα ΑΠΕ, όπως αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, προσφέρουν σταθερά και επαναλαμβανόμενα έσοδα σε βάθος χρόνου», καθώς επίσης βελτιώνουν «τη μελλοντική ορατότητα των εσόδων και της κερδοφορίας τους και ασφαλώς (θα) αυξήσουν σημαντικά και το μεικτό περιθώριο κέρδους τους...», ενώ παρατηρεί ότι για «...τα έργα ΑΠΕ ...είναι πολύ ευκολότερη η χρηματοδότησή τους με ευνοϊκούς όρους».

(Το δεύτερο μέρος της απάντησης, που αφορά την Υδροηλεκτρική Ενέργεια, την επόμενη Δευτέρα)

*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.