Η «belle époque», η... ωραία εποχή των «παχιών αγελάδων», η εποχή της ευμάρειας, του άκρατου καταναλωτισμού μας, της υπερβολικής και ανεξέλεγκτης δανειοδοτήσεώς μας από τα πιστωτικά ιδρύματα, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Η εποχή που (νομίζαμε ότι) νιώθαμε ασφαλείς και που, με περισσή αλαζονεία, δεν νοιαζόμασταν για το αύριο, η εποχή που κινούμασταν με τη λογική του «ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε», έχει παρέλθει.
Κι ήλθε πια ο καιρός να συνειδητοποιήσουμε, επιτέλους, ότι τα χρόνια του «ωχαδερφισμού» και του «δεν με νοιάζει» για το τι θα ξημερώσει αύριο, ανήκουν στο παρελθόν.
Όλα αυτά παρήλθαν και εισήλθαμε (όπως, μάλιστα, φαίνεται θα μείνουμε για πολλά χρόνια) στην εποχή της ανασφάλειας, την εποχή του φόβου, στην εποχή της αβεβαιότητας, κοντά δε στην εθνική μας μοναξιά (προφανώς ως Έθνους ανάδελφου, όπως μας είχε προσδιορίσει, προ πολλών ετών, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης) ήλθε πια να προστεθεί και η εθνική μας μελαγχολία.
«Καλύτερα να χρεοκοπούσατε», μας είπε προ ημερών ένας ξένος οικονομικός αναλυτής, ενώ σε καθημερινή βάση δεχόμαστε την πίεση και κυρίως την τρομοκρατία – γιατί περί τρομοκρατίας πρόκειται - ιδιαίτερα διά των βραδινών τηλεοπτικών δελτίων, της κυβερνητικής προπαγάνδας, πως είναι μονόδρομος το μνημόνιο (άραγε και ο συνακόλουθος εκβαρβαρισμός της κοινωνίας;) πως είναι πατριωτικό μας καθήκον να πληρώνουμε, να πληρώνουμε, να πληρώνουμε εμείς, τα... κερατιάτικα της κρίσεως που μαστίζει τη χώρα.
Μην μας φανεί παράξενο αν σε λίγο μας πουν, τα πάσης φύσεως παπαγαλάκια της εξουσίας, πως αποτελούν έκφραση του πατριωτισμού μας, τα κλειστά μαγαζιά και οι κλειστές επιχειρήσεις και φυσικά οι άνεργοι που καθημερινά προστίθενται στη μακρά λίστα του κατ’ ευφημισμόν υπουργείου Εργασίας.
Ίσως μάλιστα να μας πείσουν πως είναι... πατριώτες και όλοι εκείνοι που οφείλουν στην εφορία περί τα 24 δισ. ευρώ, αλλά είναι βέβαιο ότι μέχρι σήμερα αυτοί ήταν οι μάγκες κι η υπόλοιπη κοινωνία, η οποία πληρώνει σήμερα το μάρμαρο, πρέπει να θεωρηθεί ηλίθια...
Ζούμε στην εποχή του φόβου και της μαζικής παράκρουσης, καθώς, όπως λένε οι ψυχίατροι (φαντάζομαι θα έχουν αυξηθεί οι επισκέψεις σε ψυχίατρους και ψυχαναλυτές) η κρίση χτύπησε στην ψυχή της ελληνικής κοινωνίας, η δε τηλεφωνική γραμμή «Βοήθειας για την κατάθλιψη» έχει πάρει «φωτιά», προκαλώντας ανησυχία για τις ακραίες αντιδράσεις.
Στην αγορά τίποτε δεν κινείται – φαίνεται στις εκπτώσεις που άρχισαν – καθώς, όπως λέει (στο «Βήμα») ο πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων Γ. Ζαννιάς, ο ψυχολογικός παράγοντας επιδεινώνει τη δύσκολη οικονομική κατάσταση. Είναι δε γνωστό – μας το λένε καθημερινά, αλλά δεν μας λένε το πώς και με ποια χρήματα θα πάμε στα καταστήματα - ότι ο παράγοντας «ψυχολογία» στην κίνηση στην αγορά είναι ισοδύναμος με τους άλλους δύο παράγοντες, που χαρακτηρίζουν τη σημερινή κρίση, δηλαδή το «δημοσιονομικό πρόβλημα» και την απώλεια στηρίξεως των ελληνικών τίτλων μετοχών και ομολόγων στις διεθνείς αγορές.
Είναι αλήθεια πως κανείς δεν αγοράζει, κανείς δεν καταναλίσκει, παρά μόνο για τα απολύτως αναγκαία και απαραίτητα κι όσοι θα ήθελαν να το πράξουν μεταφέρουν για... αργότερα την όποια αγοραστική τους απόφαση.
«Άσε και βλέπουμε», «να δούμε που θα πάνε τα πράγματα», «αλήθεια τι μαθαίνεις για τις τράπεζες», «η χώρα θα πτωχεύσει», «θα γυρίσουμε στη δραχμή», είναι φράσεις, που, είτε ως θέση (άρα ως προεξοφλημένο γεγονός – αφού «το λέει και η τηλεόραση») είτε ως ερώτημα, τις ακούς σε όλες τις καθημερινές συζητήσεις, στις οποίες δεν υπάρχει άλλο θέμα κουβέντας, παρά μόνον η κρίση και το τι θα μας ξημερώσει.
Κι έτσι χάσαμε το κέφι, το όποιο χιούμορ, την όποια διάθεση για ο,τιδήποτε και όλοι μας ρωτάμε, είτε τον εαυτό μας (στον ύπνο και τον ξύπνιο μας) είτε φωναχτά τους άλλους: θα έχω αύριο δουλειά; Θα έχω να ζήσω τα παιδιά μου; Θα μπορέσω να ξεπληρώσω το δάνειο για το σπίτι που αγόρασα;
«Ο φόβος της απόλυσης, η αβεβαιότητα, το άγχος για τη διατήρηση της δουλειάς, η οικονομική ανασφάλεια, οι ανατροπές στο επίπεδο ζωής και ο φόβος μιας χειρότερης ζωής είναι οι κρίκοι στην αλυσίδα «οικονομική κρίση και κατάθλιψη», είπε σε έρευνα στο «Βήμα» η επίκουρη καθηγήτρια Ψυχιατρικής κ. Μαρίνα Οικονόμου και πρόσθεσε ότι «η οικονομική επισφάλεια φαίνεται να έχει σαφείς επιπτώσεις και στην ψυχική υγεία, στον βαθμό που αποτελεί έναν σημαντικό στρεσογόνο παράγοντα για πολλούς ανθρώπους».
«Ακόμη και όσοι δεν πλήττονται άμεσα από την ανεργία και τις συνθήκες που διαμορφώνει παγκοσμίως η οικονομική κρίση, αντιμετωπίζουν το μέλλον με αυξημένη ανησυχία και άγχος», συμπλήρωσε.
Στην ίδια έρευνα προστίθεται πως στην προαναφερθείσα «Γραμμή Βοήθειας για την κατάθλιψη» έχει παρατηρηθεί αυξημένος αριθμός κλήσεων με θεματολογία σχετική με οικονομικά προβλήματα και δυσκολίες στον τομέα της εργασίας.
Σύμφωνα δε με τα στοιχεία της «Γραμμής Βοήθειας» οι ψυχολογικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσεως πλήττουν περισσότερο τους άνδρες (65%) και κυρίως την παραγωγική ηλικιακή ομάδα (30-45 ετών), άτομα, δηλαδή, που, κατά κανόνα, έχουν να αντιμετωπίσουν πολλαπλές υποχρεώσεις (οικογενειακές και άλλες).
Από τη σχετική έρευνα προκύπτει ότι πολλοί από τους καλούντες στη «Γραμμή» δηλώνουν ανήμποροι να αντιμετωπίσουν την κατάσταση στην οποία βρέθηκαν, φθάνοντας σε σημείο να σκέφτονται ακόμη και την αυτοκτονία ως ύστατη λύση.
Δεν είναι δε λίγοι εκείνοι – έτσι λέει η έρευνα της εφημερίδας – που «ντρέπονται για τον εαυτό τους» επειδή έχουν περιέλθει σε τόσο δυσμενή θέση, ή που «νιώθουν άχρηστοι» και που «τίποτα δεν έχει πια νόημα».
Το φαινόμενο της ομαδικής μελαγχολίας και απαισιοδοξίας έχει αποτυπωθεί σε όλες τις έρευνες κοινής γνώμης, πιθανότατα θα λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, η δε κυβέρνηση δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τι σημαίνει κακή ψυχολογία και τι επιπτώσεις μπορεί να έχε στην κοινωνία πρωτίστως και την αγορά δευτερευόντως.
